Các công ty năng lượng Trung Quốc dùng cách 'mèo vờn chuột' để né thuế quan Mỹ

Theo Reuters, các nhà sản xuất Trung Quốc đang mở rộng đầu tư và xây dựng các nhà máy ở những địa điểm mà các biện pháp bảo hộ thương mại của Mỹ không ảnh hưởng.

Trước đây, các công ty năng lượng mặt trời Trung Quốc đã đặt cơ sở sản xuất tại Thái Lan, Malaysia, và Campuchia để né tránh thuế quan của Mỹ. Tuy nhiên, với việc Washington áp dụng và mở rộng các biện pháp thuế quan mới vào tháng 10 năm ngoái, sản lượng từ các nhà máy này đã giảm mạnh, và nhiều công nhân bị sa thải. Trong khi đó, các nhà sản xuất đã chuyển sự tập trung sang Indonesia và Lào, nơi họ có thể tiếp tục xuất khẩu sang Mỹ mà không bị áp thuế cao.

Một báo cáo của Reuters cho biết các nhà máy năng lượng mặt trời mới tại Indonesia và Lào có công suất dự kiến đủ để đáp ứng gần một nửa nhu cầu tấm pin mặt trời của Mỹ năm 2023. Đây là bằng chứng cho thấy sự di chuyển khéo léo và kịp thời của các công ty Trung Quốc nhằm tránh các biện pháp thuế quan, vốn đã được áp dụng liên tục trong hơn một thập kỷ qua để hạn chế sự thống trị của họ trên thị trường toàn cầu.

Không chỉ dừng lại ở Đông Nam Á, các công ty Trung Quốc còn có kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất pin và mô-đun mặt trời ở Ả Rập Saudi với tổng đầu tư gần 1 tỉ USD. Điều này thể hiện chiến lược mở rộng toàn cầu không chỉ nhằm tránh thuế quan của Mỹ mà còn tận dụng các ưu đãi thương mại và nguồn lao động giá rẻ ở các khu vực khác.

Mặc dù các biện pháp bảo hộ của Mỹ đã giúp ngành sản xuất năng lượng mặt trời trong nước tăng trưởng, phần lớn sản phẩm vẫn đến từ các nhà máy do Trung Quốc sở hữu ở nước ngoài. Kể từ khi Washington bắt đầu áp thuế vào năm 2012, nhập khẩu vật tư năng lượng mặt trời đã tăng gấp 3 lần, đạt mức kỷ lục 15 tỉ USD vào năm ngoái. Tuy không có lô hàng nào đến trực tiếp từ Trung Quốc nhưng 80% trong số đó lại được xuất khẩu từ 4 quốc gia Đông Nam Á chịu sự kiểm soát của các công ty Trung Quốc.

Các nhà sản xuất Mỹ "than phiền" rằng họ không thể cạnh tranh với giá cả thấp do sản phẩm từ Trung Quốc được hỗ trợ mạnh mẽ bởi các khoản trợ cấp. Trong khi đó, các công ty Trung Quốc phản bác rằng ưu thế giá của họ không đến từ trợ cấp mà từ sự làm chủ công nghệ và hiệu quả sản xuất.

Thuế quan là vấn đề nóng trong các cuộc tranh luận chính trị tại Mỹ, với những chính sách trái chiều từ các đảng phái. Tuy nhiên, có sự đồng thuận từ cả đảng Dân chủ và Cộng hòa về việc áp dụng thuế quan mạnh hơn để bảo vệ ngành sản xuất trong nước và giảm sự phụ thuộc vào sản phẩm Trung Quốc.

Dù vậy, các công ty Trung Quốc không chỉ chuyển sản xuất mà còn bắt đầu xây dựng các nhà máy trên đất Mỹ để tận dụng các ưu đãi của chính phủ Mỹ. Dự kiến, đến năm 2024, các công ty này sẽ có công suất sản xuất ít nhất 20 gigawatt, đủ để phục vụ gần một nửa thị trường năng lượng mặt trời của Mỹ.

Với sự dịch chuyển sản xuất không ngừng, các công ty năng lượng mặt trời Trung Quốc vẫn giữ được vị thế dẫn đầu trên thị trường thế giới. Sự linh hoạt của họ trong việc điều chỉnh chuỗi cung ứng đã khiến những nỗ lực của Mỹ nhằm giảm sự thống trị của Trung Quốc trở thành một cuộc đuổi bắt khó khăn. Chính sách thuế quan vẫn là chủ đề nhức nhối, và tương lai của ngành năng lượng mặt trời toàn cầu vẫn phụ thuộc nhiều vào cuộc cạnh tranh kinh tế giữa hai siêu cường.