Nông nghiệp Ukraine thêm khó khăn vì vụ vỡ đập Nova Kakhovka

Con đập bị vỡ vào ngày 6.6. Nhiều đoạn phim cho thấy cảnh nước tràn xuống hạ lưu gây nguy hiểm cho các khu dân cư, nhiều kho trữ ngũ cốc chìm trong nước.

Ông Petro Grigoriev nông dân trồng măng tây tại vùng Kherson than thở: “Việc trồng trọt của tôi coi như xong vì chúng tôi sẽ không có nước tưới”. Cánh đồng của ông không bị ngập nhưng măng tây ông trồng được tưới bởi một con kênh trực tiếp lấy nước từ hồ chứa đập Nova Kakhovka, nay nó không còn nước.

Ukraine nằm trong số quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới, trong năm 2022 cuộc chiến từng khiến giá ngũ cốc cùng nhiều nông sản khác tăng vọt gây nên tình trạng thiếu lương thực trầm trọng ở các nước đang phát triển. Nông nghiệp chiếm hơn một nửa doanh thu từ xuất khẩu của Ukraine, nguồn thu cần thiết để nước này tiếp tục chiến đấu chống Nga.

Ngày 6.6 khi xảy ra vụ vỡ đập, giá lúa mì kỳ hạn tăng 3,7% trong phiên giao dịch buổi sáng thưa thớt, rồi giảm nhẹ, giá ngô kỳ hạn tăng 1,6%.

Công ty sản xuất sốt cà chưa lớn thứ 3 châu Âu Agrofusion có nhà máy cùng hàng nghìn hecta đất ở Kherson. Giám đốc kinh doanh Oleksiy Sypko cho biết: “Tôi nghĩ việc tưới tiêu sẽ gặp vấn đề, nhưng không ai biết được tình hình nghiêm trọng đến đâu”.

Theo ngân hàng Crédit Agricole, Kherson, Mykolaiv và Zaporizhzhia - 3 vùng bị ảnh hưởng bởi vụ vỡ đập - chiếm khoảng 12% sản lượng nông nghiệp Ukraine. Đây là khu vực sản xuất lượng lớn rau, lúa mạch, cà chua. Bán đảo Crimea cũng phụ thuộc vào nước từ hồ chứa đập Nova Kakhovka.

Bộ Chính sách nông nghiệp và lương thực Ukraine ước tính ở hữu ngạn sông Dnipro tại Kherson có khoảng hơn 10.000 hecta đất nông nghiệp bị ngập, con số này ở bờ bên kia còn lớn hơn vài lần. Ngoài ra vụ vỡ đập khiến 31 hệ thống tưới tiêu không được cấp nước, mỗi hệ thống tưới cho khoảng 566 hecta đất nông nghiệp sản xuất 1,5 tỉ USD ngũ cốc và hạt có dầu.

Nhà phân tích Masha Belikova (đơn vị báo giá Fastmarkets) bày tỏ lo ngại: “Tình trạng thiếu nước tưới nếu gặp thêm thời tiết nóng bức mùa hè sẽ trở thành thảm họa”.

Hiệp hội Ngũ cốc Ukraine ước tính sản lượng ngũ cốc và hạt có dầu của nước này năm nay giảm 8% so với năm 2022, 36% so với năm 2021 lúc cuộc chiến chưa nổ ra.

Ngành nông nghiệp Ukraine vốn đang gặp khó khăn: cuộc chiến phá hủy trang thiết bị, đất đai bị cướp đi hoặc đầy bom mìn, các tuyến xuất khẩu tắc nghẽn, rất khó kiếm được nguồn tài chính đầu tư sản xuất và không ít mặt hàng cần thiết chẳng hạn như phân bón bị thiếu hụt.

Thỏa thuận cho phép xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen mà Nga - Ukraine đạt được vào tháng 7.2022 vừa được gia hạn đến giữa tháng 7 năm nay. Trước đó Moscow nhiều lần đe dọa không gia hạn.

Trước chiến tranh, nông nghiệp chỉ chiếm 10% GDP Ukraine, 40% xuất khẩu và 14% việc làm. Nhưng cuộc chiến bóp nghẹt nhiều nguồn thu khác nên nông nghiệp hiện chiếm đến 52% doanh thu xuất khẩu.