Nhiều hồ thủy điện ở mực nước chết, ảnh hưởng đến an ninh cung cấp điện năm 2023

Trao đổi với báo chí về tình hình cung ứng điện mùa nắng nóng năm 2023 ngày 11.5, ông Vũ Xuân Khu - Phó Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia chia sẻ, qua 4 tháng đầu năm và 10 ngày đầu tháng 5.2023, hệ thống điện quốc gia đã vận hành an toàn, ổn định, cung cấp đủ điện cho nền kinh tế cũng như sinh hoạt của nhân dân. Tuy nhiên, việc vận hành hệ thống điện từ đầu năm đến nay cũng có những đặc thù nhất định.

Thứ nhất, năm 2023, nắng nóng xuất hiện sớm với nền nhiệt độ cao hơn so với trung bình nhiều năm ở cả miền Bắc và miền Nam. Riêng ngày 6.5, nắng nóng đã đạt mức kỷ lục. Theo ghi nhận, nắng nóng tại Tương Dương, Nghệ An đạt đến 44,2 độ C, trong khi đó kỷ lục của các năm gần đây ghi nhận nền nhiệt độ cao nhất là 43,2 độ C tại Hương Sơn, Hà Tĩnh.

Mặc dù đợt nóng gay gắt đầu tháng 5 chỉ diễn ra trong ít ngày ở miền Bắc nhưng công suất và sản lượng tiêu thụ điện ở miền Bắc và toàn quốc cũng đã lên rất cao. Riêng ngày 6.5, mặc dù là ngày nghỉ cuối tuần nhưng công suất tiêu thụ toàn quốc cũng đã lên tới hơn 43.300MW, tăng trưởng khoảng 6% so với công suất ngày cao nhất của tháng 5.2022; sản lượng tiêu thụ ngày này trong toàn quốc cũng đã lên tới hơn 895 triệu kWh.

Thứ hai, tình hình thủy văn các hồ thủy điện trong vài tháng trở lại đây có nhiều diễn biến bất lợi, thấp hơn đáng kể so với trung bình nhiều năm. Theo thống kê, hiện có khoảng hơn 10 hồ thủy điện lớn ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam mực nước đã xấp xỉ mực nước chết hoặc là ở mức nước chết; trong đó có các hồ thủy điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) như: Lai Châu, Trị An, Ialy, Bản Chát, Huội Quảng, Trung Sơn, Buôn Kuốp, Buôn Tua Srah, Srepok 3, Sông Ba Hạ. Thực trạng này sẽ ảnh hưởng đến việc cung cấp nước cho hạ du cũng như có nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh cung cấp điện trong thời gian còn lại của mùa khô 2023.

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia cũng như quy luật thông thường, tháng 5 chưa phải nắng nóng đỉnh điểm, mà tập trung vào tháng 6 - 7, thậm chí có thể kéo dài cho đến tháng 8. Đáng nói, nền nhiệt độ năm 2023 được dự báo sẽ cao hơn so với trung bình nhiều năm khoảng 0,5 độ C. Riêng khu vực miền Bắc nền nhiệt độ có xu hướng cao hơn so với năm 2022, số ngày nắng nóng và tần suất nắng nóng cũng diễn ra dài hơn. Điều này sẽ làm cho nhu cầu phụ tải của hệ thống điện, đặc biệt là ở miền Bắc sẽ tăng cao trong thời gian tới.

Cùng với đó, hiện tượng El Nino sẽ xảy ra vào các tháng cuối năm 2023 cũng khiến lượng mưa giảm thấp so với trung bình nhiều năm. Điều này làm cho lưu lượng nước về hồ thủy điện các tháng cuối năm tiếp tục có xu hướng giảm thấp, có xu hướng thiếu hụt hơn so với trung bình nhiều năm.

Thời gian qua, để đảm bảo cung cấp điện phục vụ nền kinh tế và đời sống sinh hoạt của người dân, ông Vũ Xuân Khu cho biết EVN đã huy động tất cả các nguồn điện trên hệ thống. Thời gian tới, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia sẽ phối hợp chặt chẽ với các tổng công ty Điện lực để cập nhật liên tục tình hình vận hành của hệ thống, đồng thời sẽ có thông báo đến cho các khách hàng để khách hàng có kế hoạch chủ động trong việc điều chỉnh kế hoạch sản xuất cho phù hợp.

Ông Khu cũng khuyến cáo người dân sử dụng điện tiết kiệm, nhất là vào các giờ cao điểm trưa và tối. Cụ thể là buổi trưa từ 11 giờ 30 phút đến 14 giờ 30 phút, buổi tối từ 20 giờ đến 22 giờ. Đồng thời chú ý sử dụng hợp lý điều hoà nhiệt độ (đặt ở mức 26-27 độ trở lên, sử dụng kết hợp với quạt) và chú ý không nên sử dụng đồng thời nhiều thiết bị điện có công suất lớn.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia và các đơn vị Điện lực khu vực miền Bắc sẽ lập kế hoạch cung cấp điện các tháng, đặc biệt là trong các tháng cao điểm nắng nóng (từ tháng 5 đến tháng 8), đồng thời thông tin sớm cho các khách hàng lớn để chủ động điều chỉnh hoạt động sản xuất.

Liên quan việc giảm gánh nặng cho ngành điện, EVN cũng đã có văn bản gửi Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) liên quan việc cho phép các khách hàng sử dụng điện lớn, khách hàng tiêu thụ cuối cùng tham gia thị trường bán lẻ điện cạnh tranh (VREM).

Theo đó, EVN đề xuất cho phép các khách hàng đấu nối lưới cấp điện áp 110kV trở lên (các nhà máy sản xuất, các khu công nghiệp) mua điện trực tiếp trên thị trường điện thay vì phải mua điện theo biểu giá bán lẻ do Chính phủ quy định. Cụ thể, khách hàng có quyền chọn thời điểm mua điện theo mức giá chấp nhận được từ các đơn vị cấp điện mà không cần phải mua lại điện từ EVN như hiện nay và doanh nghiệp sẽ được lợi nếu mua và sử dụng điện nhiều vào giờ thấp điểm.