Nhà tù tư nhân ở Mỹ sắp hết thời

Báo Washington Post ngày 18.8 (giờ địa phương) đưa tin Thứ trưởng Bộ Tư pháp Sally Yates đã ban hànhvăn bản chỉ đạo ngừnggia hạn hợp đồng đốivới các nhà tù do tư nhân điều hành (gọitắt lànhà tù tư nhân) sau khi hợp đồng hết hạn hoặc thu hẹphợp đồng lại.

Bà Sally cho biếttrong 5 năm tớiBộ Tư phápsẽ tích cực rà soát đối vớicác hợp đồng củacácnhà tù tư nhân khi đến thời điểm gia hạn.

Sang năm 2017 chỉ còn 3 nhà tù tư nhân

Hiện nay tại Mỹ,các nhà tù liên bang do tư nhân điều hành chỉ giam giữ số ít phạm nhân.Theo báo cáo của Văn phòng Tổng thanh tra Bộ Tư pháp, các nhà tù tư nhânthường chỉgiam giữ cácđối tượngphạm nhâncó mức độ nguy hiểm thấp và chỉ còn thụ ántừ90 tháng tù trở xuống.

Báo cáo cho biết tính cho đến cuối năm ngoái, 13 nhà tù tư nhân giam giữkhoảng 22.660 phạm nhân. Trang web của Bộ Tư pháp cho biết các nhà tùtư nhân giam giữtổng cộng 22.100 phạm nhân, tương đương 12% tổng số phạm phân doCục Đặc trách nhà tù liên bang quản lý.

Báo cáo cho biết Cục Đặctrách nhà tù liên bang đã chi 639 triệu USD để ký hợp đồng với các nhà tù tư nhân trong năm tài khóa 2014.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp SallyYates thông báoCục Đặc trách nhà tù liên bangđã có cácbước thực hiện chỉ đạo của bà. Như 3 tuần trước, Cục đãtừ chối gia hạn hợp đồng thuê 1.200 giường cho nhân phạm tạimột nhà tù ởhạt Cibola (bang New Mexico).

Bà Yates cũng cho biết Cục sẽ điều chỉnhmột dự thảohợp đồng 10.800 giường cho phạm nhânthành hợp đồng thuê tối đa 3.600 giường. Điều nàycho phép Cục giam giữphạm nhânở tối thiểu3 nhà tù tư nhân kể từ năm 2017.

Dự kiếntừ ngày 1.5.2017, tổng số phạm nhân trong cácnhà tù tư nhân sẽ giảm còndưới 14.200phạm nhân.Thứ trưởng Sally Yates đánh giárất khó biết chính xác khi nào các nhà tù tư nhân sẽ không còn phạm nhâncấp liên bang dù bà lưu ý 14.200 phạm nhân là con sốchưa bằng một nửa số phạm nhânbị giam giữ4 năm trước.

Những cái chết đáng ngờ trong nhà tù do tư nhân điều hành

Gần đây, tạp chí chuyên đề vềnhà tù Mother Jonesđãđăng phóng sự 35.000 chữcủa một nhà báo thâm nhập vào nhà tùở bang Louisiana. Bài viết đãchỉ ra nhiềusai sót nghiêm trọng của các nhà tù tư nhân.

Hồi đầu năm 2016, tạp chí Nation cũng viết về những cái chết trong hoàn cảnh đáng ngờ trong các nhà tù tư nhân.

Báo cáo của Văn phòng Tổng thanh tra Bộ Tư pháp công bố hồi tuầntrước kết luận đã xảy ranhiều sự cố về an ninh vàan toàn trong các nhà tù tư nhân hơn các nhà tù của Cục Đặc trách nhà tù liên bang quản lý.

Ví dụ: Trong các nhà tù tư nhân có tỷlệ hành hung cao hơn (phạm phântấn công lẫn nhauhoặc tấn công quản giáo). Ngoài ra,trung bình mỗi năm các nhà tù tư nhân có số máyđiện thoại di động được tuồn lén chophạm nhâncao gấp 8 lần so với số vụ tuồn lén trong cácnhà tù liên bang.

Báo cáo cho biết trong vài năm qua, số vụ gây rối trong các nhàtù tư nhân đã dẫn đếntổn thất cơ sở nặng nề, nhiều người bị thương và đã cómột quản giáo thiệt mạng.

Báo cáo dẫn nhiều ví dụ về các vụ gây rối trong cácnhà tù tư nhân nhưvụ bạo độnghồi tháng 5.2012 ở trung tâm giam giữ hạt Adams (bang Mississippi) khiến 20 người bị thương, một quản giáobị giết. 250 phạm nhânbất mãn với chất lượng thức ăn và dịch vụ chăm sóc y tế đã gây rối.

Thứ trưởng SallyYates ghi nhận: “Vấn đề thực tế là dịch vụ và an ninh, an toàn trong các nhà tù tư nhân không thể sánh bằng cácnhà tù của Cục Đặc trách nhà tù liên bang. Nay, do số phạm nhân trong cácnhà tù liên bang giảm, chúng tôi vừa có cơ hội vừa có trách nhiệm xử lý vấn đề này”.

Bà nhận xét:“Các nhà tù này không đạt đúng tầm vềhoạt động quản giáo, các chương trình và nguồn lực. Về thực chấthọ không tiết kiệm kinh phívà theo một báo cáo mới đây của thanh tra Bộ Tư pháp thìcác nhà tù tư nhân không đạt tầm mức an ninh vàan toàn”.

Hết thời kiếm lợitừ dịch vụ nhà tù tư nhân

Theo báo Washington Post, có thể văn bản chỉ đạo của bà Yates sẽ vấpphải sự phản đối của các công tư tư nhân làmdịch vụ nhà tù. Trong tuyên bố ngày 18.8, người phát ngôn Jonathan Burns của Công ty Cải huấn Mỹ (CCA) chỉ trích báo cáo của Văn phòng Tổng thanh tra Bộ Tư phápcó quá nhiều sai sót đáng kể.

Ông Burns viết: “Tác giả báo cáo tự thừa nhận không thể đánh giá toàn bộ các yếu tố đóng góp vào các dữ liệu và họ không nêu được tác động của cácyếu tố như số phạmnhân bị giam giữ, phạm vi và hiệu quả của nỗ lực ngăn chặn tuồn lén đồ dùng bị cấm vào nhà tù tư nhân. Các phát hiện không tương ứng với những nghiên cứu độc lập đã chứng minh các cơ sở của chúng tôi đạt ngang bằng hoặc thậm chí tốt hơn về vấn đề an ninh vàan toàn, hoặc sự hồi đáp tuyệt vời mà chúng tôi có được từ các đối tác ở các cấp chính quyền”.

Ông ghi nhậnvăn bản chỉ đạo của bà Yates chỉ tác động đến các nhà tù chiếm 7% trong hoạt động của CCA, dù vậy, cổ phiếu của Công ty GEO (quản lý nhà từ)và CCA đã trượt giá hơn 35%.

Người phát ngôn Pablo Paez của Công tyGEO tuyên bố thất vọng với thông báocủa Bộ Tư pháp và GEO sẽ tiếp tục hợp tác với Cục Đặc trách nhà tù liên bang cũng với chính quyền các cấp nhằm bảo đảm hoạt động an toàn vàan ninh trong các nhà tù do GEO điều hành.

Người phát ngôn của Công ty nhà tù Management and Training Corporation tuyên bố:“Nếu Bộ Tư phápquyết kết thúc hợp đồng chỉ dựa trên số phạmnhân giảm thì Bộ nên có vài giải thích, đằng này quyết định dựa trên chuyện chi phí, an ninh vàan toàn và chương trình thì hoàn toàn sai”.

CCA và GEO hiện điều hành 13 nhà tù. Hai công ty này hưởng lợilớn nhất trong giai đoạn 30 năm khi chính phủ Mỹ siết chặtán tù đốivới tội phạm ma túy nhưng chính phủlại không mở rộng hệ thống nhà tù cấp liên bang để giam giữphạm nhân.CCA và GEO đã thuyết phục chính phủ liên bangrằng họ có các giải pháp thay thế và hai công ty này ngày càng dựa vào chính phủ Mỹ để làm ăn.

Năm 2015, CCA và GEO có được phân nửathu nhập của họtừ các hợp đồng với chính phủ. Trong số đó chỉ có một số ít lợi nhuậntừ các hợp đồng với Cục Đặc trách nhà tù liên bang. Hai công ty này còncó cáchợp đồng lớn với cảnh sát tư pháp Mỹ và cơ quan di trú Mỹ.

Trung Trực (theo Washington Post)