Truyền thông Mỹ giải thích cách xác định người đắc cử Tổng thống Mỹ

Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ gồm 51 cuộc bầu cử riêng biệt - 50 cuộc bầu cử ở 50 bang và 1 cuộc bầu cử ở Washington, DC. Mỗi tổ chức có các quy tắc và quy định khác nhau và không có Ủy ban bầu cử quốc gia nào cho thế giới biết ai là người chiến thắng một cách nhanh chóng. Vậy làm thế nào để xác định nhanh chóng và chính xác ai là người đã giành được chiến thắng?

Chính là nhờ các phương tiện truyền thông đưa tin – và họ đã làm như vậy kể từ năm 1848, khi hãng tin AP tuyên bố Zachary Taylor đắc cử Tổng thống Mỹ.

Trên thực tế, cử tri đoàn bầu chọn tổng thống theo Hiến pháp Mỹ nhưng họ tuân theo một quy trình bắt đầu bằng việc bỏ phiếu phổ thông trên toàn nước Mỹ. Nhưng quá trình này mất hàng tuần. Trong khoảng trống kỳ lạ đó được tạo ra bởi một hệ thống liên bang và trở nên khó chịu hơn - vào những năm 1800 – khi việc kiểm đếm và truyền đạt kết quả quá chậm chạp. Lúc đó, các hãng tin tức đã nổi lên như những người tiên phong, thu thập và cộng lại phiếu bầu từ các quan chức bầu cử của mỗi bang trên khắp đất nước. Sau đó, truyền thông công bố người chiến thắng dựa trên số phiếu bầu đó.

Những ngày này, rất nhiều người có vẻ ngạc nhiên vì điều đó, gồm cả Tổng thống Donald Trump. Sau khi hãng tin AP và các kênh truyền hình lớn của Mỹ đưa tin chiến thắng cuộc chạy đua tổng thống cho ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden, Trump đã tweet: “Kể từ khi nào phương tiện truyền thông (có quyền) “xướng tên ai là tổng thống tiếp theo”?”

Dưới đây là cái nhìn về cách hệ thống đó ra đời.

Những nguyên tắc và sự điều chỉnh

Kỳ vọng về kết quả bầu cử cùng ngày là một kỳ vọng hiện đại, cũng như khái niệm về một Ngày bầu cử duy nhất.

Alex Keyssar, một chuyên gia về quyền lực bầu cử tại Đại học Harvard, cho biết, những người sáng lập đã thiết kế ra Đại cử tri đoàn – hình thành từ một loạt các cuộc bầu cử tiểu bang để chọn tổng thống - một phần vì giữ quyền lực ở các bang là cách duy nhất để đảm bảo một số bang sẽ phê chuẩn Hiến pháp . Ông nói, kể từ sau Nội chiến, các chính trị gia khu vực nông thôn và đặc biệt là miền Nam đã phản đối việc trao bất kỳ quyền lực bầu cử nào cho chính phủ liên bang.

Thời kỳ đầu nước Mỹ, các cuộc bầu cử diễn ra trong nhiều ngày và không phải tất cả các bang đều bỏ phiếu vào cùng một ngày. Theo David Greenberg, giáo sư báo chí và lịch sử Đại học Rutgers, chính sự ra đời của điện báo - và những lo lắng rằng kết quả của một bang này có thể ảnh hưởng đến bang khác - đã dẫn đến một ngày bầu cử tổng thống duy nhất.

Sau khi cuộc bầu cử tổng thống kết thúc, mỗi bang sẽ chọn đại diện của mình cho Cử tri đoàn - một con số dựa trên quy mô dân số của mỗi bang và số đại diện và thượng nghị sĩ trong Quốc hội. Những người đại diện, những người đã tuyên thệ bỏ phiếu cho ứng cử viên có nhiều phiếu bầu nhất ở bang đó, sẽ bỏ phiếu vào ngày 14.12.

Chủ tịch thượng viện và nhân viên lưu trữ phải nhận được chứng chỉ ghi kết quả bỏ phiếu bầu cử không muộn hơn ngày thứ tư thứ 4 của tháng 12. Sau đó, kết quả của các phiếu đại cử tri của mỗi bang sẽ được gửi đến Quốc hội và thông báo kết quả.

Vai trò của truyền thông

Nhưng hầu hết người Mỹ không muốn chờ đợi để biết kết quả cho đến giữa tháng 12, vai trò của truyền thông cần xuất hiện.

Rick Edmonds, một nhà phân tích kinh doanh truyền thông tại Viện Nghiên cứu Truyền thông Poynter, cho biết trong bối cảnh thực tế của cấu trúc chính phủ phi tập trung, không ai ngoài giới truyền thông sẵn sàng chịu chi phí lập bảng phiếu bầu. Ủy ban Bầu cử Liên bang quy định một số khía cạnh của bầu cử nhưng không lập bảng biểu. Vì vậy, vẫn còn khoảng cách giữa kết quả của từng bang và kết quả chung cuộc.

Vai trò của AP là thu thập số phiếu bầu và phân tích dữ liệu trước thời Nội chiến. Các kênh truyền hình Mỹ bắt đầu thực hiện các phân tích của riêng họ trong cuộc đua năm 1960 giữa Richard Nixon và John F. Kennedy, kiểm tra dữ liệu và nêu tên người chiến thắng tại một bang kịp thời.

Việc thực hiện lấy số liệu của truyền thông trong năm nay rất phức tạp do đại dịch coronavirus. Nhiều người đã chọn bỏ phiếu sớm hoặc qua đường bưu điện, dẫn đến việc kiểm phiếu chậm hơn ở một số bang. Điều này khiến việc xác định người chiến thắng trở nên chậm chạp hơn. Các kênh lớn và AP phải chờ bốn ngày sau Ngày Bầu cử mới xướng tên người đắc cử.

Cách xác định người chiến thắng

AP sử dụng một mạng lưới trên 50 tiểu bang gồm những người tự do thu thập phiếu bầu từ các thư ký quận và các quan chức địa phương khác. Các nhà báo AP khác thu thập kết quả từ các trang web của tiểu bang hoặc quận, cũng như thông qua nguồn cấp dữ liệu điện tử từ các tiểu bang.

Các hãng tin tức trên khắp thế giới lấy số liệu của AP để báo cáo kết quả. Trong khi đó, các nhà phân tích và biên tập viên của AP cân nhắc xem xét số phiếu bầu đó - kết hợp với nghiên cứu bao gồm dữ liệu nhân khẩu học, lịch sử bỏ phiếu và thống kê trước khi bỏ phiếu - để tuyên bố người chiến thắng.

Vào sáng thứ Bảy, AP đã tuyên bố Joe Biden thuộc đảng Dân chủ là người chiến thắng sau khi xác định rằng ông đã thắng trong cuộc đua ở Pennsylvania, thời điểm ông thu thập 270 phiếu đại cử tri cần thiết. Các kênh truyền hình lớn của Mỹ cũng tuân theo quy trình gần như tương tự, sử dụng số phiếu bầu của AP hoặc số phiếu bầu khác để xác định kết quả cuộc đua.

Keyssar cho rằng đây là công việc của một nền báo chí tự do và độc lập nhưng khẳng định: “Nhưng nó không có tư cách chính thức, và do đó kết luận của nó không ràng buộc với bất kỳ ai. Điều đó đang tạo ra sự nhầm lẫn khi chúng tôi lên tiếng”.

Liệu có gì sai sót?

Sai lầm và trục trặc đã xảy ra. Năm 1948, tờ Chicago Daily Tribune nổi tiếng chạy tựa “Dewey đánh bại Truman” trên trang nhất khi những số liệu đầu tiên cho thấy Thomas Dewey có vẻ đã thắng. Nhưng tình thế đã thay đổi, và Tổng thống Harry S. Truman đã bất chấp những kết quả thăm dò bằng cách ghi một chiến thắng sát sao.

Vào năm 2000, các kênh truyền hình lớn và AP đã xác định chiến thắng tại Florida cho Al Gore của đảng Dân chủ, chủ yếu dựa vào cuộc thăm dò trong Ngày bầu cử. Khi các phiếu bầu được đếm, mọi thứ đã đảo ngược và kênh tuyên bố rằng George W. Bush của đảng Cộng hòa mới chiến thắng, nhưng sau đó nhanh chóng rút lại quyết định đó. Hơn một tháng sau, Tòa án Tối cao Mỹ với phán quyết 5-4 đã tuyên ngừng kiểm phiếu lại và chốt lại chiến thắng sít sao cho Bush

Thách thức pháp lý

Chiến dịch tranh cử của Trump đã thề sẽ thách thức chiến thắng của Biden tại các tòa án. Vào thứ hai, Bộ trưởng Tư pháp William Barr đã ủy quyền cho các công tố viên liên bang trên khắp Mỹ theo đuổi "các cáo buộc đáng chú ý", nếu chúng tồn tại, về bất thường trong việc bỏ phiếu trước khi Cử tri đoàn bỏ phiếu. Văn bản của Barr không xác định được trường hợp cụ thể nào về hành vi gian lận bị cáo buộc.

Sally Buzbee, biên tập viên điều hành của AP cho biết, Bộ phận quyết định của AP sẽ cân nhắc các thách thức và tranh chấp pháp lý khi xác định xem “có chắc ăn” để tên người chiến thắng cuộc đua hay không.

Luật sư Rudy Giuliani của Trump đã tổ chức một cuộc họp báo ở Philadelphia vào thứ bảy tuần trước để thảo luận về các cáo buộc gian lận khi ông biết AP và các kênh khác đã xác định chiến thắng cuộc chạy đua cho Biden. Ông chỉ ra rằng truyền thông không có vai trò chính thức trong việc quyết định ai sẽ trở thành Tổng thống Mỹ.

Đúng. Nhưng Edmonds hy vọng việc báo chí thực hiện việc công bố kết quả vẫn sẽ tiếp tục. Edmonds nói rằng truyền thông đã rất nỗ lực và tin rằng các hãng tin tức có thể cải tiến các phương pháp thực hiện.