Thảo luận Luật Giá, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh phải tôn trọng quy luật thị trường

Chiều 19.9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật Giá sửa đổi.

Bổ sung sách giáo khoa vào mặt hàng quản lý giá

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đánh giá, quá trình thi hành Luật Giá bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế cần sớm được tháo gỡ như đối với biện pháp định giá, bình ổn giá, các biện pháp điều tiết giá khác, dịch vụ thẩm định giá, chưa phát huy hết hiệu quả công tác tổng hợp, phân tích, dự báo khi chưa có quy định cụ thể điều chỉnh hoạt động này…

Tại dự thảo Luật Giá sửa đổi, Chính phủ dự kiến bổ sung thêm 2 mặt hàng vào diện quản lý giá là sách giáo khoa và hàng hóa, dịch vụ thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh thực hiện đặt hàng.

Thẩm tra vấn đề trên, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội cho rằng, sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu. Giá sách giáo khoa có phạm vi ảnh hưởng rất rộng, tác động trực tiếp đến người dân, trong đó có người thu nhập thấp. Vì vậy, cần thiết phải kiểm soát, khống chế giá để bảo đảm không tác động tiêu cực đến người tiêu dùng.

Tuy nhiên, hiện nay có nhiều đơn vị được phép phát hành sách, thị trường có tính cạnh tranh. Do vậy, để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân, nhất là người nghèo, Thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách đề nghị Nhà nước quy định giá bán tối đa, không ấn định giá để các đơn vị phát hành sách quyết định giá bán cụ thể nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán, bảo đảm quyền lợi của người dân. Đồng thời, cần kiểm soát việc tổ chức thực hiện, bảo đảm không để thông đồng giá.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cũng đồng tình với việc đưa sách giáo khoa vào danh mục hàng hoá, dịch vụ do Nhà nước định giá bởi sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu, có phạm vi ảnh hưởng rất rộng, tác động trực tiếp đến người dân.

Riêng dịch vụ sử dụng đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư sẽ có nghị quyết riêng trình Quốc hội ban hành thực hiện.

Như vậy, qua rà soát đối với 52 nhóm hàng hóa, dịch vụ đã đưa ra khỏi danh mục 14 nhóm hàng hóa, dịch vụ và bổ sung thêm 2 nhóm hàng hóa, dịch vụ vào danh mục. Danh mục cụ thể sẽ gồm 40 nhóm hàng hóa, dịch vụ định giá.

Về thẩm quyền và trách nhiệm định giá, cơ quan soạn thảo cho biết, đã bám sát định hướng chính sách về việc tăng cường phân công, phân cấp trong quản lý Nhà nước về giá nói chung cũng như định giá của Nhà nước nói riêng.

Theo đó, dự thảo Luật đã bỏ cấp định giá Chính phủ và quy định rõ nguyên tắc xác định thẩm quyền định giá của Thủ tướng Chính phủ, cấp bộ và cấp UBND tỉnh.

Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ định giá đối với hàng hóa, dịch vụ chiến lược, đặc biệt quan trọng, có tác động lớn đến kinh tế vĩ mô, đời sống người dân.

Bộ Tài chính định giá đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực quản lý, hàng hóa dịch vụ thuộc nhiều ngành, lĩnh vực quản lý và ảnh hưởng đến ngân sách nhà nước.

Bộ, cơ quan ngang bộ định giá hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực, phạm vi chuyên ngành, quản lý theo quy định của pháp luật. HĐND, UBND cấp tỉnh định giá hàng hóa, dịch vụ có tính địa bàn theo phạm vi quản lý.

Duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Đề cập đến Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, đa số ý kiến thường trực ủy ban này tán thành đề xuất của Chính phủ về duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Lý do đây là công cụ điều tiết giá loại nhiên liệu này trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải can thiệp hành chính.

Theo ông Cường, trong bối cảnh hiện nay, thị trường xăng dầu trong nước vẫn chưa hoàn toàn vận hành theo thị trường, vẫn có sự điều hành của Nhà nước. Quản lý điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước vẫn thông qua giá cơ sở thì việc bỏ quỹ hiện tại là chưa phù hợp.

Ngoài ra, khi giá xăng dầu thế giới biến động thì quỹ bình ổn đã phát huy vai trò điều hòa, góp phần giảm được tần suất và mức điều chỉnh tăng giá bán xăng dầu. Quỹ này cũng giúp giảm biên độ biến động của giá, từ đó giảm tác động tiêu cực đến sản xuất, kinh doanh, kiểm soát lạm phát.

Do đó, khi giá thế giới còn biến động khó lường, với điều kiện chống chịu hiện tại của Việt Nam, khi chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu trong nước còn tương đối dài (10 ngày), thì trước mắt vẫn cần duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Tuy nhiên, ông Cường cho rằng, việc duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu nên có thời hạn và thời điểm, trong dự thảo luật chỉ nên nêu trong điều khoản chuyển tiếp, không nhất thiết quy định thành điều khoản riêng, điều hành quỹ cần linh hoạt hơn, tăng trách nhiệm, công khai, minh bạch. Nên cần có cơ chế giám sát chặt chẽ nhằm bảo đảm hiệu quả sử dụng, đúng ý nghĩa thực tế.

Tôn trọng quy luật thị trường

Cho ý kiến về hồ sơ dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, báo cáo tổng kết, đánh giá thi hành Luật Giá và dự thảo Luật có nhiều điểm không khớp, chưa thuyết phục.

Theo đó, đề nghị Chính phủ, cơ quan soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra rà soát kỹ lưỡng báo cáo tổng kết, đánh giá thi hành Luật Giá; đảm bảo những thay đổi trong dự thảo Luật cải thiện, giải quyết những tồn tại tương ứng đã nêu trong báo cáo tổng kết, tăng tính thuyết phục cho dự án Luật.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc đánh giá phân công, phân cấp về thẩm quyền chưa thấu đáo, từ đó dẫn đến sửa đổi Luật chưa được thuyết phục, vì vậy, cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát kỹ điểm này.

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ: “Chúng ta đang hướng tới xây dựng nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước, nên nguyên tắc là phải tôn trọng quy luật thị trường, tôn trọng quyền định đoạt về vấn đề giá cả của các tổ chức, cá nhân, chủ thể tham gia thị trường. Sự can thiệp của Nhà nước phải tuân thủ theo quy định của pháp luật, để tránh xâm phạm quyền lợi của các chủ thể”.

Vì vậy, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc thay đổi phân công, phân cấp, phân quyền phải thực hiện theo nguyên tắc, không tùy tiện, vì vậy cần có đánh giá thực tiễn đầy đủ, đảm bảo các quy định của Luật phù hợp với thực tiễn.