Tăng cường giải pháp giảm nợ đọng BHXH

Hiện nay, tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH với số tiền lớn, cố tình chây ỳ và thời gian nợ kéo dài của các doanh nghiệp vẫn diễn ra thường xuyên tại nhiều địa phương, gây khó khăn trong việc bảo đảm quyền lợi cho người lao động. Cùng với các hoạt động thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, BHXH nhiều địa phương đã chủ động công bố danh sách các doanh nghiệp nợ, chuyển hồ sơ doanh nghiệp nợ bảo BHXH, BHYT đề nghị cơ quan Công an điều tra xử lý.

Theo Báo cáo của BHXH Việt Nam, đến hết tháng 11 vừa qua, tổng số nợ BHXH bằng 3,2% so với kế hoạch giao thu năm 2018. Để đạt được mục tiêu đề ra giảm nợ đọng BHXH.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - Đào Việt Ánh cho biết, một trong những giải pháp mạnh để giảm tỷ lệ nợ BHXH, BHYT là triển khai quyết liệt công tác thanh tra, kiểm tra. Trong 8 tháng đầu năm nay, 11.756 đơn vị sử dụng lao động đã được thanh tra, kiểm tra về BHXH.

Trong quá trình thanh tra, kiểm tra, các đơn vị nợ BHXH đã nộp về quỹ số tiền hơn 519 tỉ đồng. Khi thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra, các đơn vị tiếp tục nộp về quỹ hơn 304 tỉ đồng. Qua đó, hàng chục nghìn người lao động được bảo đảm quyền lợi khi được tham gia BHXH, BHYT theo đúng quy định pháp luật.

Trong đó, Hà Nội là địa phương tập trung nhiều doanh nghiệp, thu hút đông đảo lao động từ các địa phương khác đến sinh sống và làm việc, do vậy nợ đọng, trốn đóng BHXH luôn là điểm "nóng" cần giải quyết.

Giám đốc BHXH TP.Hà Nội - Nguyễn Đức Hòa cũng thông tin cho biết thêm về tình hình nợ BHXH trong 9 tháng năm 2018. Theo ông Hoà, BHXH thành phố đã gửi văn bản đôn đốc thu nợ BHXH đến hơn 21.000 đơn vị nợ BHXH, qua đó các đơn vị đã đóng 560 tỉ đồng.

Để giảm thiểu tình trạng trốn đóng, chây ỳ nợ đọng BHXH, Giám đốc Nguyễn Đức Hòa cho biết, BHXH TP Hà Nội tiếp tục tích cực phối hợp với các sở, ngành, tăng cường thanh tra, kiểm tra, đôn đốc thu nợ BHXH, xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, để đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người lao động trên địa bàn thành phố. Đồng thời chủ động phối hợp với Công an Hà Nội tập hợp hồ sơ, tài liệu đối với những doanh nghiệp nợ, trốn đóng BHXH, BHYT để xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự có hiệu lực từ 1.1.2018.

Theo ông Hòa, xử lý hình sự với vi phạm trốn đóng, nợ đọng BHXH là chế tài rất mạnh. Thời gian qua, BHXH TP.Hà Nội đã chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để điều tra, xác minh tình trạng vi phạm của 2 doanh nghiệp trên địa bàn. Đến nay, 1 doanh nghiệp đã khắc phục 100% số nợ BHXH và 1 doanh nghiệp khắc phục một phần, cam kết khắc phục toàn bộ số nợ BHXH trong năm nay. Qua đây có thể thấy chế tài xử lý hình sự đối với doanh nghiệp trốn đóng, chây ỳ nợ đọng BHXH phát huy tác dụng tích cực, góp phần nâng cao nhận thức trách nhiệm và ý thức đóng BHXH cho người lao động của chủ doanh nghiệp.

Đánh giá về tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN kéo dài, TS Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, để giải quyết triệt để tình trạng nợ đọng BHXH kéo dài, cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Theo đó, ngành BHXH và ngành Lao động – Thương binh và Xã hội tăng cường phối hợp, tập trung thanh tra, kiểm tra, yêu cầu các đơn vị chấp hành đúng theo quy định của pháp luật về BHXH.

Bên cạnh đó, tổ chức Công đoàn, với vai trò đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng cho người lao động phải tích cực tham gia, giám sát để đối thoại, đấu tranh với chủ sử dụng lao động thực hiện nghiêm túc quy định của pháp luật về thực hiện chế độ BHXH, BHYT cho người lao động.

Phó Tổng Giám đốc Đào Việt Ánh cho biết thêm, cùng với thanh, kiểm tra thì việc rà soát, bổ sung và chuẩn hóa dữ liệu người tham gia BHXH trong phần mềm quản lý cũng đang được BHXH Việt Nam đẩy mạnh, tiến tới mục tiêu năm 2020, thực hiện quản lý sổ BHXH điện tử. Với hình thức này, người lao động sẽ dễ dàng quản lý, tra cứu quá trình đóng BHXH của mình, rút ngắn hơn nữa quy trình, thủ tục trong giải quyết các chế độ cho người tham gia.

Đáng chú ý, BHXH Việt Nam đang triển khai xây dựng phần mềm về quản lý nợ đọng. Phần mềm này sẽ tự động trích xuất kết quả nợ và mẫu xử phạt với đơn vị sử dụng lao động trên toàn hệ thống để BHXH các tỉnh, thành phố tiến hành xử lý vi phạm hành chính; sau xử phạt, đơn vị sử dụng lao động không chấp hành quyết định xử phạt, phần mềm sẽ trích xuất hồ sơ để chuyển cơ quan Công an xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.

Để góp phần hạn chế tình trạng nợ BHXH kéo dài, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng đang dự thảo Nghị định về quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BHTN. Dự thảo gồm 4 chương, 16 điều, nhằm giải quyết quyền lợi về bảo hiểm của người lao động trong các doanh nghiệp giải thể, phá sản hoặc doanh nghiệp có chủ bỏ trốn.

Dự thảo Nghị định đã đưa ra quy định về nguồn kinh phí xử lý nợ cho những trường hợp này sẽ được lấy từ số tiền lãi mà người sử dụng lao động phải nộp do vi phạm quy định về trốn đóng, chậm đóng BHXH theo quy định tại Khoản 3, Điều 122 của Luật BHXH.