Sene Đolta, lễ báo hiếu của người Khơme Nam bộ

Cũng mang nét đẹp đậm đà bản sắc văn hóa truyền thống, thể hiện nét đẹp về lòng, tri ân, hiếu thảo của con cái với đấng sinh thành. Đồng bào dân tộc Khơme có lễ Sene Đolta là lễ cúng ông bà tổ tiên, là một trong những lễ lớn trong năm diễn ra trong 3 ngày, từ 29.8 đến 1.9 âm lịch.

Hằng năm, cứ vào dịp này, bà con người Khơme Nam bộ lại nô nức tổ chức lễ Sene Đolta nhằm tưởng nhớ đến công ơn và cầu phước cho linh hồn của các bậc sinh thành, những người trong thân tộc quá cố và tri ân tổ tiên đã khai phá đất đai, phù hộ cho phum, sóc được bình an, thịnh vượng.

Bắt đầu cho những ngày lễ Sene Đolta, sáng 30.9, cộng đồng người Khơme ở H.Tịnh Biên, tỉnh An Giang, sẽ tổ chức ngày hội đua bò trong vùng.

Đồng bào người Khơme nấu bánh, chuẩn bị mâm cơm cúng ông bà tổ tiên và người quá cố

Ngày nay, lễ Sene Đolta được người Khơme tổ chức với thời gian ngắn hơn, kéo dài trong 3 ngày:

Ngày thứ nhất, mỗi gia đình đều dọn dẹp nhà cửa khang trang, lau chùi bàn thờ tổ tiên sạch sẽ. Sau đó, dọn mâm cơm, bánh trái, rượu trà… và mời các thành viên trong gia đình cùng đốt nhang, đèn, khấn vái mời linh hồn ông bà và người quá cố về dự ăn uống cùng con cháu. Đến chiều, mọi người ăn mặc tươm tất, tiếp tục dọn mâm cơm mới cúng ông bà, rồi mời linh hồn ông bà cùng đến chùa nghe sư sãi tụng kinh cầu siêu và thuyết pháp cho đến tối.

Ngày thứ 2, vào buổi trưa, bà con người Khơme chuẩn bị mâm cơm cùng bánh, trái… mang vào chùa để tổ chức cúng tập thể. Sau khi được các vị sư tụng kinh cầu siêu cho tất cả các linh hồn ông bà của tất cả mọi nhà trong phum, sóc, bà con Phật tử trong phum sóc cùng ăn.

Mâm cơm cúng ông bà tổ tiên trong ngày lễ Sene Dolta được chuẩn bị đầy đủ

Ngày thứ 3, bà con chuẩn bị 1 mâm cơm, họ mời vài vị sư sãi cùng họ hàng thân tộc trong phum sóc đến nhà tụng kinh cầu siêu để tiễn đưa linh hồn người quá cố.

Riêng phần chuẩn bị cho ông bà, người thân quá cố, bà con làm chiếc thuyền bằng bẹ chuối, có gắn thêm cờ phướn, 2 hình nộm và một ít gạo, muối, quần áo, tiền, vàng mã… rồi người nhà thắp nhang, đèn mang thuyền thả dưới dòng sông, kênh rạch gần nhà để “đưa” ông bà và những người thân quá cố về lại thế giới bên kia.

Người trụ cột trong gia đình sẽ đọc kinh, dâng cơm cúng ông bà tổ tiên

Lễ Sene Dolta của bà con người Khơme Nam bộ là 1 trong những nghi lễ mang ý nghĩa rất lớn về lòng hiếu kính, tưởng nhớ đến công ơn sinh thành dưỡng dục của ông bà, cha mẹ những người quá cố đối với con cháu.

Ngoài ra, lễ còn thể hiện nét đẹp truyền thống của đời sống văn hóa, tinh thần trong hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng gắn với các hoạt động tôn giáo tín ngưỡng trong ngôi chùa Khơme Nam bộ.

Chí Kim