Quảng Ninh: Quyết biến điểm nóng khai thác than trái phép thành công viên cây xanh

Trước đây, tình trạng khai thác than trái phép tại vỉa 9a, 9b cánh Nam khu Đồi Sắn (phường Mạo Khê, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh) là vấn đề nhức nhối khiến chính quyền địa phương ăn không ngon, ngủ không yên. Tình trạng mất an ninh trật tự thường xuyên xảy ra với những cuộc ẩu đả, tranh giành địa giới khai thác của các nhóm khai thác than trái phép.

Trước tình trạng đó, tỉnh Quảng Ninh đã kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường về chủ trương khai thác các điểm có than nằm xen kẹt trong khu dân cư, để đảm bảo an ninh chính trị trật tự an toàn xã hội và chấm dứt hiện tượng khai thác than trái phép, trả lại sự yên bình tại địa phương.

Chỉ khi khu mỏ được bàn giao cho quân đội, các cuộc ẩu đả, thanh toán giữa các nhóm khai thác than trái phép​ khai thác than trái phép mới dần chấm dứt.

Được sự đồng thuận của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Quảng Ninh đã bàn giao cho Tập đoàn than khoángsản VN – TKV tiếp quản mỏ. Sau đó, ngày 20.08.2013 Tổng giám đốc TKV quyết định “giao thầu quản lý, bảo vệ ranh giới mỏ, tài nguyên, trữ lượng than và tổ chức khai thác tại vỉa 9a, 9b cánh Nam khu Đồi Sắn - Mỏ than Mạo Khê cho Tổng Công ty Đông Bắc (Bộ Quốc phòng)” với tổng diện tích quản lý 42,42 ha.

Tổng Công ty Đông Bắc sau đó đã được các cơ quan chức năng từ UBND tỉnh Quảng Ninh về việc chấp thuận chủ trương, Bộ TN&MT phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường và đề án cải tạo, phục hồi môi trường của dự án; cấp giấy phép khai thác than lộ thiên vỉa 9a, 9b cánh Nam khu Đồi Sắn, quyết định phê duyệt đầu tư xây dựng công trình...

Sau đó Tổng Công ty Đông Bắc đã ủy quyền cho Công ty TNHH MTV 397 (đơn vị trực thuộc Tổng Công ty Đông Bắc) triển khai thực hiện dự án.

Mục tiêu chính trị được đặt lên trên hết chứ không khai thác than nhằm mục đích kinh tế tại dự án này.

Đại tá Hoàng Hữu Diễn – Giám đốc Công ty TNHH MTV 397 chia sẻ, đây là dự án đầu tiên khai thác than ở tỉnh Quảng Ninh không vì lợi ích kinh tế mà vì mục đích chính trị cao cả nhằm chấm dứt tình trạng khai thác than trái phép, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn, đem lại sự yên bình cho nhân dân. Nếu tính về kinh tế, hiện nay chúng tôi đã lỗ hàng chục tỉ đồng. Nhưng đây là nhiệm vụ chính trị của quân đội.

Dự án sau khi hoàn thành việc khai thác than lộ thiên sẽ được hoàn nguyên mặt bằng và xây dựng công viên cây xanh, cải tạo môi trường tại khu vực vỉa 9a, 9b cánh Nam khu Đồi Sắn - Mỏ than Mạo Khê. Lợi ích nằm ở chỗ môi trường sẽ được cải tạo để lại cho đời sau.

Theo giấy phép đến năm 2018, dự án sẽ hoàn thành khai thác và đi vào xây dựng công viên cây xanh. Nhưng do tính chất phức tạp của dự án, UBND tỉnh Quảng Ninh đã kiến nghị Bộ TN&MT cho phép tăng sản lượng khai thác để nhanh chóng kết thúc dự án, trả lại sự trong lành và yên bình trong nhân dân.

Đại tá Diễn thông tin, hiện nay, ước tính cuối năm 2016, đầu năm 2017 chúng tôi sẽ hoàn thành việc khai thác tại dự án và đi vào xây dựng công viên.

Để triển khai được dự án, đơn vị khai thác đã thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho tổ chức, cá nhân đang sử dụng đất bị thu hồi để thực hiện dự án khai thác khoáng sản lên tới gần 44 tỉ đồng cùng 109 tỉ đồng cho công tác giải phóng mặt bằng. Đơn vị cũng đầu tư, hỗ trợ địa phương xây dựng nhà văn hóa, trường học phục vụ đời sống của người dân, vệ sinh môi trường, hỗ trợ tiền nước sinh hoạt... lên tới hàng tỷ đồng.

Bên cạnh đó, số lao động sử dụng là người địa phương tại nơi có hoạt động khai thác khoáng sản 21 người và thu nhập bình quân 94.404.000 VND/năm;...

Diện tích khu vực khai thác của dự án được cấp phép là 18ha, đơn vị thi công khai thác là Công ty TNHH MTV 397 – Tổng công ty Đông Bắc (Bộ Quốc phòng), đơn vị phải nộp tiền thuế tài nguyên là hơn 13,6 tỉ đồng.

Thông tin từ UBND tỉnh Quảng Ninh cho thấy, toàn bộ giấy tờ, các quyết định phê duyệt và bản vẽ thi công dự án đều đảm bảo đủ các thủ tục pháp lý.

Đặc biệt là việc nổ mìn công nghiệp khai thác than tại dự án này, để cho khách quan và đảm bảo tính an toàn trong việc nổ mìn, Công ty TNHH MTV 397 đã ký hợp đồng nổ mìn với Công ty kinh doanh Kỹ thuật Công nghiệp Quốc phòng GAET - Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng - Bộ Quốc phòng. Đây là đơn vị chuyên sản xuất và nổ mìn công nghiệp của Bộ Quốc phòng.

Việc nổ mìn công nghiệp khai thác than cũng được các cơ quan chứcnăng của các bộ, ngành trực tiếp giám sát, đo đạc và kết quả nằm dưới ngưỡng cho phép.

Ngày 09.10.2015 Công ty TNHH MTV 397, Công ty GAET cùng với sự tham giagiám sát của Cục kỹ Thuật an toàn; của liên ngành tỉnh và UBND thị xã Đông Triều, UBND phường Mạo Khê cùng với các khu liên quan, đã tiến hành giám sát và nổ mìn thử nghiệm bằng phương pháp nổ mìn vi sai toàn phần (sử dụng kíp nổ phi điện), kết quả đo mức chấn động, tác động sóng không khí do nổ mìn thấp hơn so với mức cho phép chỉ bằng 1/4 ÷ 1/5 mức cho phép tại QCVN 02: 2008/BCT).

Trong quá trình thực hiện nổ mìn, đơn vị khai thác đã thực hiện tổng số 26 bãi mìn. Sau đó, người dân có phản ánh về việc ảnh hưởng tới các công trình của các hộ dân, từ ngày 10.12 đến 25.12.2015 đơn vị khai thác đã điều chỉnh giảm lượng thuốc nổ cụ thể: tổng số 16 bãi mìn trong đó tổng số thuốc nổ sử dụng giảm đi rất nhiều.

Mỗi lần nổ mìn Công ty 397 đều có thông báo trước 2 ngày và mời lãnh đạo công an thị xã Đông Triều, lãnh đạo phường Mạo Khê, lãnh đạo các khu Vĩnh Tân, Vĩnh Phú cùng giám sát quá trình nổ mìn. Khi thực hiện nổ mìn cũng có một số công trình phụ của một số hộ dân do xây dựng từ lâu đã xuống cấp, hết khấu hao bị ảnh hưởng, đơn vị đã kịp thời đền bù, và hỗ trợ theo đúng quy định của pháp luật cho các hộ dân trên.

Tuy nhiên, việc nổ mìn vẫn gây ảnh hưởng tới đời sống của người dân nằm xen kẹt trong khu vực dù các lần nổ mìn đều được các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương giám sát.

Sau khi có các kiến nghị của các hộ dân về việc nổ mìn làm ảnh hưởng đến các công trình, vật kiến trúc, đơn vị khai thác đã phải chủ động ngừng các hoạt động nổ mìn từ 25.12.2015, phối hợp cùng chính quyền địa phương, tổ dân phố tiến hành xác minh mức độ ảnh hưởng của các công trình, vật kiến trúc bị ảnh hưởng do nổ mìn để làm cơ sở xác định giá trị thiệt hại.

Các hộ dân kiến nghị việc nổ mìn làm ảnh hưởng tới các công trình nhà dân gây thiệt hại, Công ty TNHH MTV 397 đã giảm lượng thuốc nổ từ lượng nổ tức thời được cho phép từ 1.000kg/bãi nổ xuống còn 800kg/bãi và đã tiếp tục giảm xuống còn nhỏ hơn 600kg/bãi. Đồng thời kịp thời phối hợp với gia đình có sự cố, hỗ trợ đền bù hài hòa với người dân.

Đối với các công trình được phản ánh bị ảnh hưởng, đơn vị đã 03 lần gửi văn bản đề nghị địa phương cùng với chính quyền địa phươngtiến hành khảo sát kiểm chứng để xác định nội dung cụ thể nhằmcó phương án đền bù đúng theo quy định của pháp luật (Hiện tại đơn vị đã tạm dừng nổ mìn từ 25.12.2015 đến nay để thực hiện các công tác trên), ngày 24.3.2016 đơn vị cùng các cơ quan của thị xã Đông Triều phối hợp với Công ty cổ phẩn tư vấn, kiểm định chất lượng công trình xây dựng Hạ Long đang tiến hành kiểm tra xác định mức độ ảnh hưởng sau khi nổ mìn đối với các công trình, vật kiến trúc của các hộ dân làm cơ sở pháp lý để bồi thường, hỗ trợ theo đúng quy định của pháp luật,nếu có thiệt hại do ảnh hưởng nổ mìn gây ra.