Nhà văn Đoàn Tuấn và 'Lời nguyện cầu cho những linh hồn phiêu dạt'

Tác phẩm là câu chuyện chiến đấu trên đất của Chiến trường K, vùng đất mà người lính tình nguyện Việt Nam đã ngã xuống ngoài đất mẹ. Trong ý thức những người lính, đây cũng là đất của anh em láng giềng, máu xương có đổ cũng để gìn giữ cho ngày mai, sau bóng đêm diệt chủng, đất nước này lại tươi sáng. Giọt máu ấy thiêng liêng và nghĩa hiệp biết dường nào. Nơi đó, họ đã sống, chiêm nghiệm với tư cách chứng nhân lịch sử…

Trở lại trên đất của mùa chinh chiến ngày ấy, lần này, Đoàn Tuấn thông qua nhân vật Ánh - cựu chiến binh, sau khi từ Campuchia trở về, đã xây dựng một cuộc sống gia đình đầm ấm và đủ đầy. Tuy nhiên, ký ức về những năm tháng chiến đấu và hy sinh của đồng đội đã thôi thúc Ánh trở lại Campuchia. Ánh quyết tâm trở thành nhà sư (lấy tên theo tiếng Khmer là Phteah Saniphap - nghĩa tiếng Việt là Ngôi nhà hòa bình) đi cùng những nhà sư của quê hương Chùa Tháp cất lên tiếng kinh cầu cho linh hồn những người lính, những người dân Campuchia đã nằm lại lòng đất trong cuộc chiến.

Từ đó, Ánh đi đến những nơi mà tiểu đoàn mình năm xưa từng chiến đấu để cầu siêu cho linh hồn những đồng đội hy sinh mà không tìm thấy thi thể, cho những đồng đội chết khát, cho những linh hồn chưa về được với quê mẹ, còn lang thang, phiêu dạt nơi đất khách...

Chiến tranh không chỉ là những đoàn quân ra trận; những bản tổng kết rực rỡ hay những huân, huy chương rạng ngời. Đối với những người lính, họ nhìn lại chiến tranh bằng cặp mắt soi rõ ngọn ngành từng vụ việc, từng cái chết, từng lần chết hụt, từng chuyện đau lòng.

“Rồi những trận đồng đội mình chết. Giờ tìm không thấy hài cốt, biết trách ai? Đồng đội chết trên đất khách quê người, giữa rừng hoang núi lạ. Chỉ lòng mình buồn. Muốn an ủi đồng đội một câu mà không tìm ra chỗ. Cúi đầu nói với cỏ? Hay ngẩng mặt nhìn trời xanh?”.

Có những câu hỏi không ai muốn trả lời. Có những câu chuyện buồn không ai muốn gợi lại. Nhưng một cuộc sống trung thực và can đảm không cho phép chúng ta sống hời hợt, đại khái. Một thái độ sống chân chính đòi hỏi chúng ta phải sống kỹ với từng chi tiết của quá khứ, của ký ức.

“Ba lô tuổi trẻ, toàn đồ dùng thiết yếu cho chiến trận. Nhưng tâm hồn non nớt của chúng tôi va chạm với máu, thuốc súng, sắt thép và cái chết, cũng bị tổn thương. Có ai nhìn thấy những vết thương ấy? Có ai giám định những vết thương lúc nào cũng rỉ máu ấy? Và chẳng ai xếp hạng những vết thương ấy. Vết thương trên cơ thể có thể thành sẹo. Nhưng vết thương tâm hồn, lẽ nào vô nghĩa?”.

Điểm nhấn của tác phẩm là vấn đề hậu chấn tâm lý sau chiến tranh, ám ảnh về những sang chấn tâm lý của những người cựu chiến binh khi trở về với đời thường. Nhiều người trong số họ bị ám ảnh sâu sắc bởi những gì mà họ từng chứng kiến trong những năm tháng ở K: sự hy sinh của đồng đội, cái chết của những người dân Campuchia vô tội và của cả lính Khmer Đỏ.

Không chỉ vậy, những hậu chấn tâm lý vẫn đè nặng lên đa số người dân Campuchia sau thời kỳ Khmer Đỏ. Bao nhiêu năm qua, mỗi người Khmer khi đi ngủ đều gặp ác mộng. Họ vẫn nghe thấy những tiếng gọi của người thân, vẫn thấy hình bóng chập chờn của cha mẹ, vợ con, anh em họ đâu đây. Nhiều người thất lạc gia đình, lưu lạc tha hương. Họ không thể sống trong ngôi nhà cũ của mình, bởi ở đó, họ không thể chịu đựng nổi những kỷ niệm yêu thương lẫn ký ức đau đớn.

Đoàn Tuấn xác tín: “Tôi có thể khẳng định với bạn, dù bạn biết nhiều danh lam thắng cảnh, dù bạn thưởng thức nhiều món ăn hảo hạng, nhưng không có gì thú vị bằng việc được khám phá những điều kỳ lạ về cuộc đời và số phận của con người, nhất là những người từ chiến trận trở về”.

Vì lẽ đó, công việc tái hiện những câu chuyện về khúc ca quân tình nguyện Việt Nam tại chiến trường K này của anh là sứ mệnh mà những đồng đội đang sống và đã mất giao phó cho anh. Cuộc chiến nào rồi cũng đến ngày chấm dứt, hòa bình hiện tại vô cùng quý giá. Dù cuộc chiến đã khép lại nhưng những tổn thương, ám ảnh còn đó. Chúng ta vẫn còn nghe âm vang, vang vọng mãi tiếng nói cười, tiếng khóc thầm, tiếng nức nở, tiếng kinh cầu… chan chứa yêu thương, thấm đẫm tình người.

Lúc 8 giờ 30 ngày 9.4, nhà văn Đoàn Tuấn cùng các khách mời là nhà thơ Lê Minh Quốc, nhà thơ Phạm Sỹ Sáu và nhạc sĩ - NSƯT Thế Hiển sẽ có buổi giao lưu, trò chuyện cùng quý độc giả để giới thiệu tác phẩm “Lời nguyện cầu cho những linh hồn phiêu dạt”. Buổi giao lưu được tổ chức tại Sân khấu chính Đường sách Nguyễn Văn Bình, quận 1, TP.HCM.