Mỹ lý giải việc công bố 'cơ sở pháp lý' bác yêu sách Biển Đông của Trung Quốc

Phát biểu tại một cuộc họp báo trực tuyến hôm 24.1, bà Constance C. Arvis, Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách về đại dương, ngư nghiệp và địa cực, nói rằng bản báo cáo số 150 về ranh giới biển được Washington công bố trong tháng này nhằm cung cấp thông tin cho đồng minh, đối tác việc bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh trên Biển Đông cũng như dùng để chống lại một Trung Quốc ngày càng “hung hăng”.

Theo bà Arvis, tài liệu này chứng minh rằng các quốc gia tuân thủ những quy tắc của luật pháp quốc tế sẽ không chấp nhận hành vi bắt nạt và quân sự hóa các đảo nhân tạo mà Trung Quốc bồi đắp một cách phi pháp ở Biển Đông.

"Báo cáo là kết quả của hai năm nghiên cứu cẩn thận, chính xác các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc và kết luận rằng chúng không có cơ sở pháp lý… Với danh nghĩa thực thi các yêu sách hàng hải rộng lớn và bất hợp pháp của mình ở Biển Đông, Trung Quốc đang can thiệp vào các quyền và tự do, gồm cả quyền tự do hàng hải mà tất cả quốc gia đều có", bà Arvis nói và giải thích thêm rằng dù Mỹ không phải bên tham gia UNCLOS (Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982), nhưng Washington vẫn tuân thủ các điều khoản của công ước.

Trong khi đó, bà Jung Pak, Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ kiêm lãnh đạo Cục Các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, mô tả các hoạt động của Trung Quốc có phần “hung hăng" hơn đối với các nước cùng tranh chấp trên Biển Đông kể từ khi Bắc Kinh không thừa nhận phán quyết của tòa án quốc tế ở The Hague (Hà Lan) bác bỏ “đường lưỡi bò” của Trung Quốc.

Bà Pak cáo buộc Trung Quốc sử dụng lực lượng hải cảnh và dân quân biển "quấy rối và đe dọa" các tàu thuyền của nhiều quốc gia khác đi qua hoặc hoạt động trên Biển Đông, "làm suy yếu nghiêm trọng các quy tắc của luật pháp".

Lãnh đạo Cục Các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương khẳng định Biển Đông là khu vực chiến lược của Mỹ để duy trì một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở cho giao thương hàng hóa. Bà Pak nhấn mạnh Washington cam kết tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông và đang làm việc với các quốc gia để đảm bảo các hoạt động đó tiếp tục mà không bị cản trở.

Ông Robert Harris, cố vấn pháp lý của Bộ Ngoại giao Mỹ nói rằng báo cáo số 150 về ranh giới biển “là một phân tích độc lập” về các yêu sách hàng hải của Trung Quốc đối với phần lớn Biển Đông. Điểm chính trong báo cáo là khẳng định những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với các rạn san hô và các đặc điểm dưới bề mặt khác là không có cơ sở.

Ông Harris cũng lưu ý rằng báo cáo của Mỹ đã bác bỏ các tuyên bố của Trung Quốc về "quyền lịch sử" đối với Biển Đông, bác "các đường cơ sở thẳng" kiểm soát lãnh thổ đối với "toàn bộ các nhóm đảo" và việc sử dụng các đường cơ sở đó để mở rộng các vùng biển đặc quyền của mình.

Trung Quốc thời gian qua đã không ngừng đưa ra những yêu sách chủ quyền phi lý trên Biển Đông khiến tình hình tại khu vực này ngày càng trở nên căng thẳng. Nước này còn bồi đắp và quân sự hóa trái phép nhiều đảo nhân tạo thuộc quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Bắc Kinh đã bị các nước phương Tây cáo buộc gây hấn và khiêu khích bằng cách triển khai hàng trăm tàu hải cảnh và tàu đánh cá trong vùng đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng.