Cuối ngày 17.11, Hội đồng quản trị OpenAI đã sa thải Giám đốc điều hành Sam Altman, gây ra làn sóng chấn động khắp ngành công nghệ. Với nhiều người, Sam Altman đại diện cho generative AI (trí tuệ nhân tạo tạo sinh).
Công ty đứng sau ChatGTP cho biết Mira Murati, Giám đốc Công nghệ của OpenAI, sẽ giữ chức vụ giám đốc điều hành tạm thời và nói rằng họ sẽ tiến hành tìm kiếm một giám đốc điều hành lâu dài.
Thông báo này khiến nhiều nhân viên bất ngờ vì phát hiện ra sự thay đổi quản lý đột ngột từ một thông báo nội bộ và blog công cộng của OpenAI.
"Việc Sam Altman rời đi là kết quả của một quá trình xem xét thận trọng của hội đồng quản trị, kết luận rằng ông không nhất quán trong giao tiếp với hội đồng quản trị, làm trở ngại cho khả năng thực hiện trách nhiệm của mình", OpenAI viết trong blog mà không mô tả chi tiết.
Greg Brockman, Chủ tịch và đồng sáng lập OpenAI, người đã từ chức Chủ tịch hội đồng quản trị như một phần của cuộc xáo trộn quản lý, đã rời công ty. Ông tuyên bố trên mạng xã hội X vào cuối ngày 17.11: “Dựa trên tin tức ngày hôm nay, tôi đã nghỉ việc”.
Được Microsof hỗ trợ hàng tỉ USD, OpenAI đã kích hoạt cơn sốt generative AI vào tháng 11.2022 bằng cách phát hành ChatGPT. Chatbot AI này trở thành một trong những ứng dụng phát triển nhanh nhất thế giới.
Được đào tạo dựa trên hàng loạt dữ liệu, generative AI có thể tạo ra nội dung hoàn toàn mới giống con người, giúp người dùng hoàn thành các bài thi học kỳ, bài tập khoa học và thậm chí viết toàn bộ tiểu thuyết. Sau khi ChatGPT ra mắt, các cơ quan quản lý đã cố gắng bắt kịp AI. Liên minh châu Âu (EU) đã sửa đổi đạo luật AI của mình và Mỹ khởi động các nỗ lực quản lý AI.
Sam Altman, đồng sáng lập OpenAI và Giám đốc điều hành Y Combinator, là doanh nhân và nhà đầu tư có tiếng. Sam Altman là gương mặt đại diện của OpenAI và công nghệ generative AI cực kỳ phổ biến khi ông đi du lịch khắp thế giới trong năm nay.
Sau khi OpenAI đăng bài trên blog thông báo việc sa thải mình, Sam Altman viết trên X: "Tôi yêu thích thời gian của mình tại OpenAI. Nó mang lại sự thay đổi với cá nhân tôi và hy vọng là cả thế giới một chút. Trên hết, tôi thích làm việc với những người tài năng như vậy. Sẽ có nhiều điều để nói về những gì tiếp theo sau này”.
Sam Altman không đáp lại các câu hỏi của Reuters. Reuters không thể liên lạc được với OpenAI để có thêm bình luận.
Từng làm việc cho Tesla trước đây, Mira Murati gia nhập OpenAI vào năm 2018 và sau đó trở thành giám đốc công nghệ của công ty. Bà giám sát việc ra mắt sản phẩm, bao gồm cả ChatGPT.
Tại cuộc họp toàn thể khẩn cấp chiều 17.11 sau thông báo sa thải Sam Altman, Mira Murati đã tìm cách trấn an các nhân viên và cho biết mối quan hệ đối tác của OpenAI với Microsoft rất ổn định, đồng thời các lãnh đạo của hãng sản xuất hệ điều hành Windows, gồm cả Giám đốc điều hành Satya Nadella, tiếp tục bày tỏ sự tin tưởng vào công ty khởi nghiệp đứng đằng sau ChatGPT, một người quen thuộc với vấn đề nói với Reuters.
Người phát ngôn Microsoft nói với Reuters hôm 17.11: “Microsoft vẫn cam kết với Mira và đội ngũ của họ khi chúng tôi mang kỷ nguyên AI tiếp theo này đến với khách hàng của mình”.
Trong một tuyên bố đăng trên trang web Microsoft, Satya Nadella nói thêm: "Chúng tôi có thỏa thuận lâu dài với OpenAI... Cùng nhau, chúng tôi sẽ tiếp tục mang lại những lợi ích có ý nghĩa của công nghệ này cho thế giới".
Rung chuyển làng công nghệ
Những lời chúc tốt đẹp và những lời chỉ trích tràn ngập các diễn đàn kỹ thuật số khi tin tức Sam Altman bị OpenAI sa thải lan truyền.
Trên X, Eric Schmidt - cựu Giám đốc điều hành Google đã gọi Sam Altman là "người hùng của tôi", nói thêm: "Cậu ấy đã xây dựng một công ty từ con số 0 thành giá trị 90 tỉ USD và đã thay đổi thế giới chung của chúng ta mãi mãi. Tôi nóng lòng muốn xem cậu ấy sẽ làm gì tiếp theo. Tôi và hàng tỉ người sẽ được hưởng lợi từ công việc tương lai của cậu ấy. Nó sẽ thật tuyệt vời".
Daniel Ives, nhà phân tích nổi tiếng tại hãng Wedbush Securities, cho biết: “Đây là một cú sốc và Sam Altman là nhân tố quan trọng tạo nên thành công của OpenAI. Điều đó nói lên rằng chúng tôi tin Microsoft và Satya Nadella sẽ tăng cường kiểm soát OpenAI trong tương lai khi Sam Altman ra đi”.
Tác động đầy đủ của sự ngạc nhiên do OpenAI gây ra sẽ bộc lộ theo thời gian, nhưng công ty sẽ gặp trở ngại về gọi vốn ngay lập tức. Sam Altman được coi là chuyên gia gọi vốn xuất sắc, đã thương lượng được hàng tỉ USD đầu tư từ Microsoft cũng như chỉ đạo các giao dịch chào mua công khai của công ty trong năm nay, giúp định giá OpenAI từ 29 tỉ USD lên hơn 80 tỉ USD.
Thomas Hayes, Chủ tịch quỹ phòng hộ Great Hill Capital, nhận xét: "Trong ngắn hạn, điều đó sẽ làm giảm khả năng huy động thêm vốn của OpenAI. Trong trung hạn, nó sẽ không phải là vấn đề".
Các nhà phân tích khác cho biết sự ra đi của Sam Altman, tuy gây sốc, nhưng sẽ không làm ảnh hưởng đến mức độ phổ biến của AI thế hệ mới hoặc lợi thế cạnh tranh của OpenAI và Microsoft.
Nhà phân tích Gil Luria của hãng D.A. Davidson cho biết: “Sự đổi mới do OpenAI tạo ra lớn hơn bất kỳ một hoặc hai người nào và không có lý do gì để nghĩ rằng điều này sẽ khiến OpenAI phải nhường lại vị trí dẫn đầu. Nếu không có gì khác, sự đầu tư và quan tâm đáng kể của Microsoft với tiến trình của OpenAI sẽ đảm bảo những thay đổi lãnh đạo phù hợp đang được thực hiện”.
Cho đến tối 15.11, Sam Altman không tỏ ra lo lắng gì tại hai sự kiện công cộng. Sam Altman đã tham gia cùng các đồng nghiệp trong hội thảo bên lề hội nghị Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại thành phố San Francisco (Mỹ), mô tả cam kết và tầm nhìn của ông với AI. Sau đó, ông phát biểu tại một sự kiện liên quan đến lễ hội văn hóa, âm nhạc, nghệ thuật Burning Man ở thành phố Oakland (bang California, Mỹ), tham gia vào cuộc trò chuyện kéo dài một giờ về chủ đề nghệ thuật và AI.
Sam Altman có vẻ thoải mái và không cho thấy có điều gì không ổn, nhưng rời đi ngay sau khi buổi nói chuyện của ông kết thúc lúc 19 giờ 30. Người tổ chức sự kiện cho biết rằng Sam Altman có một cuộc họp khác để tham dự.
Sam Altman cùng Elon Musk và những người khác thành lập OpenAI dưới dạng tổ chức phi lợi nhuận năm 2015, tập trung vào sự phát triển an toàn và minh bạch của AI, coi việc Google đạt được những tiến bộ trong AI là liều lĩnh.
Elon Musk rời hội đồng quản trị OpenAI vào năm 2018 với lý do xung đột lợi ích để tập trung vào Tesla. Sau đó, Elon Musk nói rằng không thoải mái với định hướng chạy theo lợi nhuận mà OpenAI thực hiện dưới sự quản lý của Sam Altman.
Elon Musk từng hứa sẽ cung cấp 1 tỉ USD cho OpenAI nhưng đã ngừng thanh toán sau khi ông rời đi vào tháng 2.2018, khiến tổ chức phải vật lộn để huy động tiền mặt. OpenAI sau đó nhận được khoản đầu tư 1 tỉ USD từ Microsoft và chuyển sang mô hình kết hợp “lợi nhuận giới hạn” vào năm 2019.
Hồi tháng 2, tỷ phú giàu nhất thế giới đã chỉ trích sự thay đổi này trong OpenAI: “OpenAI được tạo ra như một nguồn mở (đó là lý do tại sao tôi đặt tên cho nó là OpenAI), công ty phi lợi nhuận để làm đối trọng với Google, nhưng giờ đây nó đã trở thành một công ty nguồn đóng, lợi nhuận tối đa được kiểm soát hiệu quả bởi Microsoft”.
Elon Musk tin rằng một trong những mối đe dọa lớn do AI gây ra là sự thao túng nó bởi các công ty đi đầu trong cuộc cách mạng này. Ông đặc biệt nhắm đến Microsoft, công ty công bố đầu tư thêm hàng tỉ USD vào OpenAI hồi tháng 1.
Satya Nadella đã phản hồi trước tuyên bố của Elon Musk rằng “gã khổng lồ phần mềm Mỹ kiểm soát OpenAI”.
“Đầu tiên, tôi rất tôn trọng Elon và tất cả những gì cậu ấy làm. Tôi chỉ muốn nói rằng điều đó thực sự không đúng. Lần cuối cùng tôi kiểm tra, chúng tôi là công ty vì lợi nhuận duy nhất cảm thấy thoải mái với một công ty phi lợi nhuận và hội đồng quản trị kiểm soát công nghệ (ám chỉ OpenAI – PV). Tôi hoan nghênh những người khác cũng làm như vậy", Satya Nadell nói.