Liệu robot bồi bàn có trở thành xu hướng trong tương lai?

Hiện nay, một số nhà hàng trên thế giới đã sử dụng robot bồi bàn để nâng cao hiệu quả phục vụ. Chúng cao đến thắt lưng và có thể chào đón khách, dẫn khách đến bàn của họ, phục vụ đồ ăn uống, thu dọn bát đĩa bẩn vào bếp. Một số robot mang lại cảm giác thích thú cho khách hàng khi có khuôn mặt giống mèo và thậm chí phát tiếng kêu khi được gãi đầu. 

Nhiều người cho rằng robot bồi bàn là giải pháp cho tình trạng thiếu lao động trong ngành dịch vụ. Doanh số bán chúng đã tăng nhanh trong những năm gần đây, với hàng chục nghìn chiếc hiện đang được sử dụng tại các nhà hàng trên toàn thế giới. 

Dennis Reynolds, trưởng khoa Lãnh đạo Khách sạn Toàn cầu của Đại học Hilton thuộc Đại học Houston (Mỹ), cho biết: "Tôi không còn nghi ngờ gì rằng đây là điều mà trong tương lai cần hướng tới". Nhà ăn trong trường đã bắt đầu sử dụng robot bồi bàn vào tháng 12 và ông Reynolds nói rằng nó đã giúp giảm bớt khối lượng công việc cho nhân viên phục vụ và đẩy cao chất lượng dịch vụ.

Song cũng có nhiều ý kiến cho rằng robot bồi bàn chỉ là một sản phẩm quảng cáo và còn rất lâu nữa nó mới có thể thay thế con người. Chúng không thể nhận đơn đặt hàng và khó hoạt động được ở những nhà hàng có nhiều bậc thang, hiên ngoài trời và những điều kiện khác mà chúng không thể thích nghi. 

Craig Le Clair, Phó chủ tịch của công ty tư vấn Forrester chuyên nghiên cứu về tự động hóa, cho biết: "Nhà hàng là nơi khá hỗn loạn, vì vậy rất khó để đưa tự động hóa vào áp dụng theo cách thực sự hiệu quả".

Tuy nhiên, các robot vẫn đang phát triển nhanh chóng. Bear Robotics có trụ sở tại Redwood City, California (Mỹ) đã giới thiệu robot Servi của mình vào năm 2021 và dự kiến ​​sẽ có 10.000 chiếc được triển khai vào cuối năm nay tại 44 tiểu bang của Mỹ và nước ngoài. Shenzen, Pudu Robotics có trụ sở tại Trung Quốc, được thành lập vào năm 2016, đã triển khai hơn 56.000 robot trên toàn thế giới.

Phil Zheng thuộc Richtech Robotics, một nhà sản xuất máy chủ robot có trụ sở tại Austin (Mỹ), cho biết: "Mọi chuỗi nhà hàng đều hướng tới việc tự động hóa càng nhiều càng tốt. Mọi người sẽ thấy những thứ này ở khắp mọi nơi trong một hoặc hai năm tới". 

Anh Li Zhai gặp khó khăn trong việc tìm nhân viên phục vụ cho Noodle Topia, nhà hàng tại Madison Heights, Michigan (Mỹ) vào mùa hè năm 2021. Vì vậy anh ấy đã mua một chiếc BellaBot từ Pudu Robotics. Con robot hoạt động hiệu quả đến mức anh phải mua thêm hai con nữa, một robot để dẫn khách, trong khi một robot khác bê đồ ăn tới bàn. Robot còn lại chuyên vận chuyển bát đĩa bẩn. 

Các robot cũng giúp Zhai tiết kiệm tiền. Anh bây giờ chỉ cần 3 nhân viên để thực hiện cùng một khối lượng công việc mà 5 -6 người trước đây phải xử lý. Trong khi một robot có giá khoảng 15.000 USD, thì lương phải trả cho một nhân viên từ 5.000 - 6.000 USD/tháng.

Zhai cho biết các robot giúp người phục vụ có nhiều thời gian hơn để hòa nhập với khách hàng, điều này làm tăng tiền tip. Khách hàng cũng thường đăng video về robot trên mạng xã hội, khiến nhiều người tò mò muốn đến xem thử. 

"Bên cạnh việc tiết kiệm lao động, robot còn tạo ra hoạt động kinh doanh", Zhai cho biết. 

Song không phải ai cũng thích tương tác với robot. Bà Betzy Giron Reynosa, người làm việc tại nhà hàng Sushi Factory cho biết robot có thể gây khó chịu. 

"Bạn thực sự không thể bảo nó di chuyển hay bất cứ thứ gì", bà Betzy nói và cho biết có nhiều khách hàng cũng không thích được robot phục vụ. Nhưng nhìn chung, robot vẫn là một trợ thủ đắc lực. Nó đã giúp bà tiết kiệm thời gian đi lại trong bếp giành nhiều thời gian hơn cho khách hàng. 

Le Clair cho biết tình trạng thiếu lao động đã đẩy nhanh việc áp dụng robot trên toàn cầu. Tại Mỹ, ngành công nghiệp nhà hàng đã tuyển dụng 15 triệu người vào cuối năm ngoái, nhưng vẫn ít hơn 400.000 người so với trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát, theo Hiệp hội Nhà hàng Quốc gia. Trong một cuộc khảo sát gần đây, 62% nhà điều hành nhà hàng nói với hiệp hội rằng họ không có đủ nhân viên để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Karthik Namasivayam, Giám đốc kinh doanh khách sạn tại Đại học Kinh doanh Broad thuộc Đại học Bang Michigan (Mỹ), cho biết những lo ngại về vệ sinh trong thời kỳ đại dịch và việc áp dụng công nghệ mới như menu mã QR cũng đặt nền móng cho robot.

Namasivayam lưu ý rằng sự chấp nhận của người dân đối với các robot đã tăng cao ở châu Á. Ví dụ, Pizza Hut có robot phục vụ tại 1.000 nhà hàng ở Trung Quốc.

Người dân Mỹ chậm chấp nhận robot hơn, nhưng một số chuỗi nhà hàng hiện đang thử nghiệm chúng. Chuỗi nhà Chick-fil-A đang thử sử dụng robot tại nhiều địa điểm ở Mỹ và cho biết điều này đã giúp nhân viên có nhiều thời gian hơn để làm đồ ăn, dọn bàn và chào đón khách.

Marcus Merritt đã rất ngạc nhiên khi thấy một robot tại Chick-fil-A ở Atlanta (Mỹ) gần đây. Anh thấy rằng robot dường như không thay thế nhân viên. Trong nhà hàng có 13 nhân viên phục vụ và họ nói rằng robot giúp quá trình phục vụ nhanh hơn một chút. Marcus rất vui khi thấy robot chúc mình một ngày mới tốt lành và anh hy vọng sẽ thấy nhiều robot phục vụ hơn khi đi ăn ở nhà hàng.

"Tôi nghĩ công nghệ là một phần trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta", Marcus nói. 

Song không phải tất cả các chuỗi nhà hàng đều thành công với robot. Chili's đã giới thiệu một robot có tên Rita vào năm 2020 và mở rộng thử nghiệm tới 61 nhà hàng ở Mỹ trước khi đột ngột tạm dừng vào tháng 8 năm ngoái. Chuỗi nhà hàng nhận thấy rằng Rita di chuyển quá chậm và cản trở sự hoạt động con người. 58% khách được khảo sát cho biết Rita không cải thiện trải nghiệm tổng thể của họ.

Haidilao, một chuỗi nhà hàng lẩu ở Trung Quốc, bắt đầu sử dụng robot từ một năm trước để mang đồ ăn đến tận bàn cho thực khách. Nhưng các nhà quản lý tại một số cửa hàng cho biết robot chưa chứng minh được độ tin cậy hoặc hiệu quả về chi phí như con người.

Wang Long, quản lý của một cửa hàng ở Bắc Kinh (Trung Quốc), cho biết cả hai robot của anh đều bị hỏng. "Chúng tôi chỉ thỉnh thoảng sử dụng chúng. Đó là một loại khái niệm và máy móc không bao giờ có thể thay thế con người", Wang cho biết. 

Ông Namasivayam hy vọng rằng một tỷ lệ nhà hàng nhất định - có thể là 30% - sẽ tiếp tục có người phục vụ, trong khi phần còn lại sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào robot trong nhà bếp và phòng ăn. Ông nói nếu xét về khía cạnh kinh tế thì sử dụng robot giúp tiết kiệm hơn khi chi phí lao động của con người sẽ tiếp tục tăng, nhưng chi phí công nghệ sẽ giảm.

Nhưng đó không phải là một tương lai mà mọi người muốn thấy. Saru Jayaraman, người ủng hộ trả lương cao hơn cho nhân viên nhà hàng với tư cách là chủ tịch của One Fair Wage, cho biết các nhà hàng có thể dễ dàng giải quyết tình trạng thiếu lao động nếu họ chỉ trả lương cho công nhân nhiều hơn.

"Con người không đến một nhà hàng đầy đủ dịch vụ để được phục vụ bằng công nghệ. Họ đi để trải nghiệm bản thân và những người họ quan tâm về việc được phục vụ bởi một con người", Saru cho biết.