Hãng tin AP ngày 11.5 (giờ Mỹ) đưa tin Bộ trưởng Avigdor Lieberman đi thăm quân đội Israel (IDF) đang trấn giữ Cao nguyên Golan. Nhân dịp này, ông Lieberma khẳng định gởi thông điệp đến Tổng thống Bashar Al Assad của Syria: “Hãy đuổi quân Iran, Qasem Soleimani và Lực lượng Al Quds. Họ chẳng giúp gì ông, chỉ gây tổn thất. Đuổi người Iran đi và có thể sẽ có một cuộc sống rất khác”.
Tướng Soleimani là chỉ huy Lực lượng tinh nhuệ Al Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và Al Quds tham chiến ở Syria và Iraq. IDF cáo buộc Tướng Soleimani chỉ huy cuộc phóng tên lửa vào vị trí quân sự Israel ở Cao nguyên Golan nửa đêm về sáng 10.5và IDF đã phóng tên lửa trả đũa vào các vị trí Iran ở khắp Syria.
Trong tuyên bố chính thức đầu tiên hôm 11.5, Iran nói Syria có quyền chính đáng để phản ứng với việc Israel liên tục vi phạm chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của Syria.
Người phát ngôn Braham Ghasemi của Bộ Ngoại giao Iran nói thêm: việc quốc tế im lặng, không phản ứng với những “hành động hung hăng” này chính là “bật đèn xanh” cho Israel tiến hành các cuộc tấn công.
Ông Ghasemi cũng nói Syria đã tái chiếm nhiều khu vực do quân nổi dậy kiểm soát, cáo buộc Mỹ-Israel “ủng hộ bọn khủng bố”.
Những tuyên bố của Israel-Iran xem ra đều là một cảnh báo xung đột giữa hai kình địch có thể leo thang thành một cuộc chiến tranh lớn giữa hai bên ở Syria.
Khuya 10.5, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã kêu gọi Israel-Iran chấm dứt ngay những hành động thù địch, để tránh xảy ra một cuộc xung đột mới ở Trung Đông.
Israel đã kêu gọi Hội đồng bảo an LHQ và ông Guterres lên án hành động tấn công của Iran, nhưng Hội đồng bảo an đang bị phân hóa, chắc chắn không ra tuyên bố nào, khi vào sáng 11.5, không một nước thành viên nàođược mời họp.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết: “Israel-Iran đã bảo đảm họ sẽ không khiêu khích lẫn nhau. Nhưng như quývị đã biết, dù thế nào chăng nữa, các sự cố thường xảy ra. Vụ việc xảy ra rất đáng báo động, bất chấp việc chúng tôi cam kết tôn trọng chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ Syria. Các chuyên gia quân sự Nga nay đang phân tích sự việc xảy ra ở Cao nguyên Golan. Tôi tin tưởng họ sẽ sớm công bố kết luận”.
Trước đó, Moscow đã kêu gọi Iran-Israel kiềm chế, tránh những hành động có thể đẩy đến một cuộc chiến tranh lớn.
Bộ Quốc phòng Nga nói 28 chiến đấu cơ F-15 và F-16 của không quân Israel tham gia không kích, phóng 60 quả tên lửa không đối đất và 10 tên lửa chiến thuật đất đối đất vào các vị trí của Iran ở Syria trong cuộc không kích kéo dài 2 giờ, và hệ thống phòng không Syria đã bắn rơi một nửa số tên lửa Israel.
Tình hình Syria căng thẳng leo thang đúng lúc Tổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran (JCPOA) và áp các lệnh cấm vận mới, nhằm gây sức ép lên Tehran.
Giáo chủ Ahmad Khatami, một thành viên trong khối lãnh đạo Iran, nói sức ép của phương Tây sẽ thất bại và đe dọa Israel sẽ phải trả giá: “Cộng hòa Hồi giáo Iran sẽ tăng cường khả năng tên lửa trong từng ngày, để chế độ chiếm đóng Israel sẽ phải mất ngủ và cơn ác mộng sẽ ám ảnh họhàng đêm nếu họ làm bất cứ điều gì điên rồ, chúng ta sẽ san bằng Tel Aviv và Haifa”.
Vị giáo chủ giảng như thế trong một giáo đường ở Tehranvà các tín đồ hô vang: “Giết chết bọn Mỹ, Israel”.
Chính phủ Iran cũng cho biết: nếu như JCPOA hoàn toàn đổ vỡ, Giám đốc Cơ quan năng lượng hạt nhân Iran “đã được giao nhiệm vụ thực hiện tất cả các bước cần thiết, để tái khởi động chương trình làm giàu uranium ở cấp công nghiệp mà không bị hạn chế nào, sử dụng kết quả nghiên cứu mới nhất của những nhà khoa học hạt nhân can đảm của Iran”.
Tuyên bố của chính phủ viết: “Nhân dân cả nước sẽ bình thản, tự tin tiếp tục tiến tới sự tiến bộ và phát triển, Chính phủ Cộng hòa Hồi giáo Iran đã dự báo trước tất cả các biện pháp cần thiết để tạo sự dễ dàng cho đường lối này dưới bất kỳ hoàn cảnh nào”.
Bảo Vĩnh (theo AP)