Hàng vạn nhân viên Big Tech Trung Quốc bị quá tải phải nghỉ việc, một số trở thành doanh nhân có tiếng

Có hơn 10 năm kinh nghiệm trong ngành internet, Zoe Du đã nghỉ việc tại ByteDance (chủ sở hữu của TikTok và Douyin) vào năm 2020. Năm đó cũng đánh dấu việc chính phủ thắt chặt quy định với lĩnh vực internet Trung Quốc, khi cho biết sẽ quản lý các hoạt động độc quyền của các nhà khai thác nền tảng trực tuyến và ngăn chặn việc mở rộng vốn “một cách vô trật tự”.

Sống ở thành phố Thành Đô (thủ phủ của tỉnh Tứ Xuyên), Zoe Du là một trong hàng chục nghìn nhân viên Trung Quốc đã rời bỏ công việc tại các hãng công nghệ lớn của đất nước những năm gần đây, khi ngành này mất đà tăng trưởng, theo trang SCMP. Dù công việc công nghệ vẫn được trả lương cao nhất trên thị trường việc làm Trung Quốc, chúng không còn được coi là con đường tắt để đạt được sự giàu có trong bối cảnh sa thải nhân viên và giá trị quyền chọn mua cổ phiếu ngày càng giảm.

Những gã khổng lồ internet Trung Quốc đã cắt giảm việc làm quy mô lớn những năm gần đây, ảnh hưởng đến hàng chục nghìn người. Tính đến cuối năm 2023, ba gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc được gọi là BAT (Baidu, Alibaba và Tencent) có tổng cộng 364.477 nhân viên, giảm gần 25.000 nhân viên so với một năm trước, theo thông tin tài chính của họ. Tuy nhiên, giảm tổng số nhân viên không hoàn toàn là kết quả của việc cắt giảm chi phí, vì các công ty cũng trải qua những thay đổi đáng kể về mặt kinh doanh.

Zoe Du (người có biệt danh trực tuyến là Danna) nói rằng các hãng công nghệ lớn Trung Quốc “kém phát triển hơn so với vài năm trước”. Zoe Du tiết lộ ít nhất 70% đồng nghiệp cũ của mình đã nghỉ việc để theo đuổi các dự án kinh doanh riêng, giống như cô.

Năm 2021, Zoe Du thành lập công ty Ziranliu (dòng chảy tự nhiên trong tiếng Anh) để giúp những người có ảnh hưởng trên web tăng cường và kiếm tiền từ lưu lượng truy cập trực tuyến của họ. Chỉ với 8 nhân viên, Ziranliu đã đạt được doanh thu 10 triệu nhân dân tệ (1,4 triệu USD) vào năm 2023 và thành công trong việc giúp hơn 150 khách hàng trở nên nổi tiếng trên các nền tảng video ngắn.

Zoe Du cho biết kinh nghiệm làm việc của cô với các công ty, gồm cả ByteDance, đã chứng minh là có giá trị, giúp cô hiểu được dữ liệu, lưu lượng truy cập web và quản lý.

Wang Sijing, cựu giám đốc sản phẩm của gã khổng lồ tìm kiếm Baidu và công ty khởi nghiệp cho thuê xe đạp Ofo (hiện không còn hoạt động), cũng kể một câu chuyện tương tự Zoe Du. Wang Sijing cho biết 5 năm làm việc ở các công ty đã mang lại cho cô phong cách làm việc “có hệ thống hơn”, đặt dữ liệu lên hàng đầu. Wang Sijing cũng phát triển khả năng phân tích và đánh giá thông tin một cách sâu sắc hơn, toàn diện hơn sau khi liên tục được thử thách để làm tốt hơn tại môi trường hãng công nghệ lớn.

Wang Sijing rời Ofo vào năm 2017, khi cả công ty khởi nghiệp này và ngành công nghiệp internet đều đang phát triển nhanh chóng. Đến tháng 4.2017, cơ sở người dùng của Ofo đã đạt 40 triệu ở hơn 70 thành phố trên thế giới, theo người đồng sáng lập Zhang Siding. Thế nhưng trong vài tháng, công ty này gặp khó khăn về vốn và vẫn vẫn nợ tiền đặt cọc của hàng triệu người dùng.

Wang Sijing quyết định nghỉ việc vì cảm thấy sự đóng góp của mình trong hoạt động rộng lớn như vậy còn hạn chế. Cô nói: “Là người quản lý sản phẩm, tôi chỉ có thể quyết định giao diện của một trang chiến dịch như thế nào trên ứng dụng”.

Dự án kinh doanh độc lập đầu tiên của Wang Sijing là đào tạo quản lý sản phẩm. Lúc bấy giờ, lĩnh vực internet hấp dẫn đến mức vai trò quản lý sản phẩm có vẻ dễ dàng hơn lập trình với nhiều người. Doanh nghiệp của Wang Sijing đạt được doanh thu 20 triệu nhân dân tệ trong năm đầu tiên.

Tuy nhiên, tình hình kinh doanh đã thay đổi sau năm 2020, khi đại dịch COVID-19 khiến tất cả lớp học trực tiếp phải đóng cửa, đồng thời nhu cầu đào tạo quản lý sản phẩm cũng giảm.

Wang Sijing nói: “Những người tham gia vào lĩnh vực internet sau năm 2020 không được hưởng lợi như sự bùng nổ trước đó”. Vì thế, lượng học viên tham gia các lớp quản lý sản phẩm của Wang Sijing đã giảm xuống còn 1/5 so với mức trước đó, buộc cô phải thay đổi hướng đi.

Vào năm 2021, Wang Sijing ra mắt một hình tượng mới với tư cách chuyên gia trực tuyến về đào tạo sản phẩm, mẹo nghề nghiệp và tự kinh doanh, sử dụng biệt danh PMWang trên nền tảng như Douyin và Xiaohongshu.

Việc những nhân viên tận dụng kinh nghiệm tại các hãng công nghệ lớn để giúp đỡ những người có ảnh hưởng trực tuyến đã trở thành xu hướng ngày nay. Xuất hiện hàng tá kết quả khi tìm kiếm bằng từ khóa "rời Big Tech" trên Douyin (phiên bản Trung Quốc của TikTok), trong đó các tài khoản cung cấp lời khuyên về tìm việc làm, thương mại điện tử, chuyển đổi nghề nghiệp và quản lý.

So với những ngày ở ByteDance, Zoe Du cho biết cuộc sống giờ đây “tự do hơn rất nhiều”. Cô kể: “Khi mệt mỏi, tôi sẽ cho mình một kỳ nghỉ trong 1 hoặc 2 ngày, đi du lịch, gần gũi hơn với thiên nhiên hoặc chỉ đơn giản là thiền định”.

Ngành internet của Trung Quốc được biết đến nhiều với lịch trình 996 (làm 9 giờ sáng đến 9 giờ tối mỗi ngày, 6 ngày một tuần) nhưng các công ty đã nới lỏng hơn sau những lời chỉ trích rộng rãi và dư luận xấu về trường hợp nhân viên chết trong lúc làm việc.

Tuy nhiên, một số nhân viên hiện tại ở ByteDance và Tencent cho biết họ vẫn cần phải làm việc đến tối muộn và đôi khi vào cả cuối tuần để đáp ứng thời hạn của dự án.

Là một doanh nhân tự do, Zoe Du thỉnh thoảng phải làm việc đến 9 giờ tối nhưng điều đó không còn khiến cô bận tâm “vì đây là thứ tôi sở hữu và đam mê”.

Zoe Du cho biết phần khó nhất khi điều hành công việc kinh doanh riêng là trước khi nó bắt đầu. Sau khi rời ByteDance, cô dành 6 tháng để nghiền ngẫm ý tưởng trở thành một doanh nhân. Zoe Du thổ lộ: “Tôi cứ tự chất vấn bản thân và cảm thấy tội lỗi vì việc không còn được trả lương nữa”, nhưng nói thêm rằng “nghỉ ngơi là điều cần thiết với một người đã làm không ngừng nghỉ trong nhiều năm”.