Đề xuất áp giá sàn vé máy bay: Bất hợp lý!

Tại Hội nghị đại biểu quốc hội chuyên trách tháng 4 (ngày 6.4), khi tham gia góp ý về Luật Giá (sửa đổi), đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đã đề nghị dự thảo luật bổ sung giá tối thiểu (giá sàn) với vé máy bay nội địa, bên cạnh giá tối đa (giá trần) như hiện nay.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng cho rằng việc áp giá trần, giá sàn với vé máy bay nội địa là hợp lý để tránh "hàng không chuyên nghiệp bị giá rẻ đánh bại".

“Với các hãng bay chuyên nghiệp, giá vé 0 đồng hay 200.000 - 500.000 đồng không đủ chi phí nhiên liệu, chưa tính tới tiền lương cho người lao động hoặc chi phí khấu hao. Nếu không có quy định về cả giá trần và giá sàn thì sẽ có tình trạng “mạnh ai nấy làm”, khó thuyết phục các nhà đầu tư muốn rót vốn vào các hãng hàng không”, ông Phớc nói.

Dù vậy, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng chính sách áp giá sàn vé máy bay không hợp lý, có thể dẫn tới thiếu công bằng cho doanh nghiệp nhà nước và tư nhân.

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cho rằng việc áp dụng giá sàn vé máy bay là bất hợp lý, không cần thiết.

“Nếu áp mức giá sàn thì đó là hành động can thiệp quá sâu vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường, nếu không có cạnh tranh bình đẳng sẽ tạo ra tình trạng nhiều doanh nghiệp độc quyền bắt tay với nhau làm lũng đoạn thị trường”, ông Thịnh nói.

Theo ông Thịnh, các doanh nghiệp có quyền định giá các sản phẩm hàng hóa dịch vụ họ cung cấp cho thị trường, đó là quyền của doanh nghiệp. Doanh nghiệp kinh doanh thì họ phải tính lãi lỗ, nếu không thì họ phá sản. Các doanh nghiệp có thể có vé giá rẻ, vé 0 đồng nhưng cũng chỉ một tỷ lệ nhất định, và họ đăng ký với cơ quan chức năng; chứ nếu họ chỉ bán giá rẻ quá thì làm sao tồn tại?

Ông Thịnh cho rằng giá vé rẻ để khuyến khích cho một số chặng đường, một số thời điểm, đó là quyền của doanh nghiệp. Điều này cũng khiến các doanh nghiệp vận tải, du lịch, dịch vụ được ăn theo, hưởng lợi. Ngoài ra, giá vé máy bay cũng thể hiện sự cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp.

“Nếu áp giá sàn thì vừa xâm phạm vào quyền kinh doanh của doanh nghiệp, vừa ảnh hưởng tới người tiêu dùng. Để doanh nghiệp tự định giá thì doanh nghiệp được lợi, Nhà nước được lợi và người tiêu dùng cũng được lợi. Chúng ta không nên tạo ra những tiền lệ xấu”, ông Thịnh nói.

Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, thị trường đang cạnh tranh, có nhiều sự lựa chọn cho nhiều đối tượng người dân, việc áp giá sàn sẽ cắt dòng cạnh tranh, cắt cơ hội đi máy bay giá rẻ của người tiêu dùng. Đặc biệt, trong bối cảnh du lịch đang trông chờ phục hồi sau đại dịch, giá vé máy bay tăng sẽ đi ngược với chủ trương kích cầu du lịch sau dịch.

Chia sẻ với báo chí trước đó, đại diện hãng Vietravel Airlines cho rằng việc áp dụng giá vé tối thiểu như vậy sẽ giảm tính cạnh tranh, ảnh hưởng sự phục hồi của ngành hàng không, thậm chí triệt tiêu bản chất vốn có của kinh tế thị trường.

Theo Vietravel Airlines, hiện tại cơ quan quản lý Việt Nam đã có quy định giá trần với đường bay. Theo đó, đường bay dưới 500km có mức giá vé tối đa 1 chiều là 1,6 triệu đồng/vé cho đường bay kinh tế - xã hội, và 1,7 triệu đồng/vé cho các đường bay khác.

Những đường bay có khoảng cách từ 500km đến dưới 850km, giá vé tối đa 2,2 triệu đồng/vé 1 chiều. Từ 850km đến dưới 1.000km, mức giá tối đa 2,79 triệu đồng/vé. Còn với đường bay từ 1.280km trở lên, mức giá tối đa 1 chiều là 3,75 triệu đồng/vé.

Như vậy, việc áp dụng giá sàn tại thị trường hàng không Việt Nam là chưa có tiền lệ. Trên thế giới, hiện tại cũng không có quốc gia nào quản lý vé máy bay bằng giá trần hay giá sàn, theo Vietravel Airlines.

Đại diện hãng hàng không tư nhân này cũng dẫn chứng một số quốc gia đã bỏ quy định về giá sàn. Cụ thể, trong giai đoạn 2016-2017, Trung Quốc và Ấn Độ đã quyết định bãi bỏ quy định giá vé tối thiểu cho vé máy bay sau một thời gian ngắn áp dụng vì nhận ra mất nhiều hơn được khi đánh mất lợi thế cạnh tranh với các hãng khác trong khu vực. Ngoài ra, ngành du lịch các quốc gia này bị sụt giảm vì giá vé bay kém cạnh tranh.

Trong khu vực Đông Nam Á, tại các nước thu hút khách du lịch như Thái Lan, Singapore và Malaysia, các hãng hàng không cũng thực hiện cạnh tranh tự do, giá vé do thị trường quyết định và tự điều chỉnh theo xu hướng cung và cầu vào từng thời điểm.

“Vậy tại sao việc áp dụng quy định về giá sàn lại kìm hãm sự phát triển của hàng không? Việc áp dụng giá sàn hoặc giá trần sẽ triệt tiêu yếu tố kinh tế thị trường theo đúng bản chất của nó chứ không mang lại lợi ích trong việc điều hành và phát triển dịch vụ của hãng hàng không, đồng thời việc áp khung giá cũng sẽ triệt tiêu tính cạnh tranh và gây tổn hại trực tiếp đến lợi ích của người tiêu dùng”, đại diện Vietravel Airlines nói.

Trước đó, Cục Hàng không Việt Nam cũng từng đề xuất Bộ Giao thông vận tải áp mức giá tối thiểu bằng 20% mức giá tối đa vé máy bay phổ thông nội địa. Đề xuất này thời gian qua nhận được không ít ý kiến trái chiều.