Đấu giá đưa chiếc xe kéo tay của mẹ vua Thành Thái về VN

Cổ vật đầu tiên sắp trở về

Theo kế hoạch, nếu thuận lợi thì ngày 16.4 chiếc xe về đến Hà Nội và Trung tâm bảo tồn cố đô Huế sẽ cho người ra nhận đưa về Huế để kịp khai mạc triển lãm chuyên đề về xe, kiệu triều Nguyễn tại cung Diên Thọ vào ngày 22.4, trong dịp Festival Nghề truyền thống Huế 2015. Vietnam Airlines đã đồng ý hỗ trợ 50% kinh phí vận chuyển bằng máy bay và phí bảo hiểm cũng được hỗ trợ 50%.

Cận cảnh chiếc xe kéo tay của Hoàng thái hậu Từ Minh - sau chiến tranh đã bị lưu lạc sang Pháp

Như vậy, đây là cổ vật đầu tiên của VN đang lưu lạc ở nước ngoài được VN đấu giá thành công và đưa trở về nước.

Còn bao nhiêu cổ vật bị thất lạc?

Ông Phan Thanh Hải cho biết, còn hàng trăm nghìn cổ vật của VN và Huế đang lưu lạc ở nước ngoài, trong đó ở Pháp là nhiều nhất. Căn cứ vào các tư liệu lịch sử, cổ vật triều Nguyễn đã xảy ra những đợt mất mát lớn vào các năm 1775, 1862, 1885, 1945, 1947, 1972... Những vụ mất mát lớn nhất của Huế trong lịch sử lại gắn liền với sự kiện thất thủ kinh đô (5.7.1885, nhằm ngày 23.5 năm Ất Dậu), khi tấn công vào kinh đô Huế, quân đội Pháp đã cướp bóc.

Linh mục Père Siefert, người chứng kiến sự kiện thảm khốc này, đã ghi lại: “Kho tàng trong hoàng cung đã mất đi gần 24 triệu quan vàng và bạc... Khi đối chiếu với bảng kiểm kê tài sản của hoàng gia lập trước ngày 5.7.1885 với những gì đã mất, thì quân Pháp đã cướp: “228 viên kim cương, 266 món nữ trang có nạm kim cương, hạt trai, hạt ngọc, 271 đồ bằng vàng trong cung của bà Từ Dũ... Tại các tôn miếu thờ các vua: Gia Long, Minh Mạng và Thiệu Trị thì hầu hết các thứ có thể mang đi như mũ miện, đai áo, thảm đệm, triều phục, long sàng và bàn xoay có chạm trổ, các giá treo vũ khí, hộp đựng trầu để thờ, ống nhổ, chậu quán tẩy bằng vàng, hỏa lò, mùng và màn thêu hoa, đỉnh trầm, ấm trà và khay chén, tăm xỉa răng... đều bị cướp”.

Chiếc ngai Thái tử hiện trưng bày tại Bảo tàng Cung điện Quốc gia Hàn Quốc

Như vậy, phần lớn của cải trong hoàng cung nhà Nguyễn và cả trong giới quý tộc Huế đã bị người Pháp đưa về “chính quốc” và hiện được trưng bày tại các bảo tàng của Pháp. Ngoài ra, do chiến tranh qua các thời kỳ lịch sử khác nhau mà cổ vật triều Nguyễn đã mất mát, rơi vào tay nhiều giới khác nhau, thậm chí không ít số đó đã bị tuồn ra nước ngoài. "Trong đó, ở Nhật, Hàn Quốc... đều có cổ vật của triều Nguyễn mà tôi đã trực tiếp nhìn thấy", ông Hải nói.

Bùi Ngọc Long (Thanh Niên)