Cuộc đời đầy thăng trầm của ‘gã khùng” Lê Quốc Nam

Bỏ nhạc viện, tình nguyện đi lính

Nhạc sĩ Xuân Trường là bạn thân Lê Quốc Nam từ thưởnhỏ, lúc gia đình hai người cùng trú ngụ tại Bảy Hiền – Tân Bình. Theo anh Xuân Trường, Lê Quốc Nam có cá tính khác biệt so với số đông, luôn làm những chuyện khác người.

“Gia đình tôi có truyền thống âm nhạc nên ngày nào anh em cũng chơi nhạc. Lúc đó,kinh tế đất nướckhó khăn, dân chúng không có điều kiện giải trí nên nhóm nhạc chúng tôi được xem là địa điểm để mọi người thưởng thức nghệ thuật”,nhạc sĩXuân Trường kể.

“Nhà Lê Quốc Nam đối diện nhà tôi. Thấy chúng tôi chơi nhạc nên Nam thích, rồi qua học đàn từ tôi, nhưng cuối cùng anh ta lại giỏi đánh trống. Thế là Nam nhập nhóm nhạc trong vai trò đánh trống. Ngược lại Nam vẽ rất đẹp nên tôi học vẽ từ Nam. Nhờ biết chơi nhạc nên Nam đã đậu vào nhạc viện TP.HCM. Đó là thời điểm biên giới Tây Nam đang ác liệt. Ai được đi học, miễn nghĩa vụ quân sự là rất mừng. Đằng này, Nam đã đậu nhạc viện lại bỏ ngang tình nguyện sang chiến đấu tại chiến trường Campuchia”, anh Xuân Trường kể thêm.

Anh lính Lê Quốc Nam lúc sang làm nghĩa vụ quốc tế ở Campuchia là ra chiến trận thực thụ chứ không phải là lính kiểng, ngồi văn phòng. Bị thương anh được giải ngũ về lại Việt Nam. Anh ôn thi và nộp đơn thi vào 3 trường Đại học kinh tế, Đại học kiến trúc, và Cao đẳng sân khấu và điện ảnh. Anh đậu đại học kinh tế, và Cao đẳng sân khấu và điện ảnh TP.HCM. Trong khi mọi người ai cũng háo hức được học ngành kinh tế thời thượng nhiều cơ hội kiếm tiền, thì anh gạt ngang tập trung học trường nghệ thuật mà tương lai hoàn toàn vô định.

Vì học được ngành mình yêu thích nên Lê Quốc Nam sớm chứng tỏ năng khiếu. Anh học chăm chỉ với đầy đam mê. Hết năm thứ nhất, anh đã rủ người bạn học Hoàng Tùng lập nên nhóm hài Trắng Đen. Ba năm sau, khoảng 1993, nhóm Trắng Đen do Lê Quốc Nam làm trưởng nhóm đoạt được 1 huy chương vàng, 1 huy chương bạc Liên hoan sân khấu hài TP.HCM. Lúc này, Trắng Đen bắt đầu trở thành nhóm hài trẻ đầy nội lực, duyên dáng và sáng tạo, khiến khán giả yêu thích.

Lê Quốc Nam nhớ lại: “Thập niên 1990 tấu hài rất hưng thịnh. Những nhóm hàng đầu như nhóm Bảo Quốc một ngày chạy show từ 15 đến 20 suất.Cast-sê rất cao. Tuy nhiên, chỉ những nhóm hay mới được mời diễn tại các tụ điểm lớn như 126, Trống Đồng, Nhà hát Hòa Bình. Còn những nhóm như Trắng Đen của chúng tôi thời mới ra đời chỉ diễn ở công viên Hoàng Văn Thụ, công viên Lê Văn Tám, hoặc các tụ điểm ngoại thành. Tôi và Hoàng Tùng diễn tụ điểm nhỏ một thời gian thì bầu show Trống Đồng mời. Ít lâu sau bầu show 126 mời”.

“Thời điểm đó, tất cả ca sỹ và nghệ sỹ hài muốn nổi danh phải được diễn ở 126. Tôi đã khóc rất nhiều vì quá hạnh phúc được bầu show tại đây mời trình diễn. Niềm vui chưa dừng lại ở đó, một ngày đẹp trời, bầu show tại Nhà hát Hòa Bình mời chúng tôi. Nói thật lòng lúc đó tôi không tin vào tai mình. Bởi nhà hát Hòa Bình lúc đó đúng nghĩa thánh đường nghệ thuật. Chương trình của họ rất chắt lọc nên suất diễn nào khán giả cũng kín rạp. Khi hình ảnh của nhóm Đen Trắng được treo lên trước cửa nhà hát, tôi chạy qua chạy lại hơn 20 lần để ngắm cho đã mắt”, Lê Quốc Nam cho biết thêm.

Kể từ đó Trắng Đen trở thành một nhóm hài mạnh, đủ sức tồn tại trước các nhóm hài đầy ngôi sao như Bảo Quốc, Duy Phương, Tuổi đôi mươi (với các thành viên gồm Phước Sang, Hoàng Sơn, Nhật Cường) nhóm hài Tấn Beo, nhóm hài Tam tấu trẻ....Họ trở thành một hiện tượng mới trong làng hài đang thời hoàng kim. Đến Liên hoan sân khấu hài TP.HCM lần thứ hai năm 1996, Trắng Đen tiếp tục đoạt 1 huy chương vàng cho vai diễn bác sỹ của Lê Quốc Nam của vở "Ai điên". Bên cạnh đó, nhóm cũng đoạt thêm một huy chương bạc cho tiết mục hay.

Những khán giả yêu thích Trắng Đen còn ấn tượng rất rõ với phong cách hài tĩnh đặc biệt của nhóm. Trong đó, Hoàng Tùng có gương mặt gần như không cảm xúc, còn Lê Quốc Nam trông rất ngầu. Nhưng khi hai diễn viên quăng miếng thì tạo nên nhiều tình huống hài rất duyên dáng và thú vị. Đặc biệt, phần lớn các tiểu phẩm nhóm Trắng Đen trình diễn do Lê Quốc Nam viết kịch bản và đạo diễn.

Tan rã cái tên Trắng Đen

Trong lúc Trắng Đen đang làm mưa làm gió chuẩn bị tiến lên vị trí nhóm hài ngôi sao thì Hoàng Tùng được phát hiện bị bứu trong tủy sống. Anh nằm liệt giường. Trong vai trò người sáng lập kiêm trưởng nhóm Lê Quốc Nam hoàn toàn có quyền chọn người thay thế, nhưng anh đã không làm vậy. Anh ngưng diễn một thời gian và chuyển sang kinh doanh. Nhờ công việc mới anh có được ít tiền hỗ trợ Hoàng Tùng mổ tủy lần đầu tiên. Sau ca mổ này Hoàng Tùng đi lại được, nhưng ít lâu sau cục bứu to lên, anh lại nằm liệt giường. Lúc này, Lê Quốc Nam bán số điện thoại đẹp có ý nghĩa phát tài của mình để góp vào ca phẫu thuật lần thứ hai của Hoàng Tùng.

Hoàng Tùng đã đứng lên đi được, rồi lại liệt giường. Chi phí cho ca phẫu thuật, lần thứ ba của Hoàng Tùng đến từ tiền túi của Lê Quốc Nam và tiền của những nghệ sỹ hảo tâm. Sau ca phẫu thuật này, Hoàng Tùng ra đi vĩnh viễn sau 13 năm sống liệt giường. Trước thời điểm này, Lê Quốc Nam đã trở lại với tấu hài. Thay vì lấy lại cái tên Trắng Đen đã ăn khách anh đổi tên nhóm thành Quốc Nam, và sau này là Lê Quốc Nam.

Lê Quốc Nam giải thích: “Lúc tôi diễn trở lại, các bầu show yêu cầu tôi lấy lại tên nhóm Trắng Đen vì nó đã là một thương hiệu mạnh, nhưng tôi từ chối. Bởi vì, mỗi khi nhắc đến tên Trắng Đen tôi lại nhớ đến người bạn thân của mình. Cảm xúc đó rất nặng nề làm tôi ray rứt”.

Đến năm 2005, nhóm hài Lê Quốc Nam tiếp tục đoạt thêm 5 huy chương tại Liên hoan sân khấu hài TP.HCM. Tất cả các tiểu phẩm dự thi do Lê Quốc Nam viết kịch bản và đạo diễn. Nhóm hài Lê Quốc Nam tiếp tục đắtshow ở các tụ điểm cũng như các chương trình phát sóng trên truyền hình.

Nhưng cách đây chừng 5 năm, anh đã bắt đầu chán nản sân khấu tấu hài. Lý do là vì các ông bầu không còn cư xử trân trọng nghệ sỹ. Họ đánh đồng nhóm hài có tên tuổi với các nhóm mới chưa tạo được ấn tượng. Họ không phân biệt nhóm nào diễn tiểu phẩm mới và nhóm nào nhai đi nhai lại tiểu phẩm cũ. Tất cả đều được trả lương như nhau.

Thậm chí, khinhóm diễn 3 người, bầu show trả lương 300 ngàn một suất diễn, nhưng nhóm diễn tiểu phẩm khác 2 người họ trả 200 ngàn, nhóm diễn 1 người họ trả 100 ngàn. Thay vì đánh giá chất lượng tiểu phẩm thì họ chú trọng số người. Ngược lại khi nhóm khác diễn 9 người bầu show cũng trả 300 ngàn. Họ luôn tranh thủ giảm tiền lương mà không quan tâm tiết mục hay hay dở. Theo Lê Quốc Nam, đây là lý do khiến chất lượng tấu hài suy kiệt và sân khấu hài trở nên hấp hối. Cách đây 3 năm, anh tuyên bố giã từ nghiệp tấu hài.

Chấp nhận cuộc đời lặng lẽ

Một nghệ sỹ gắn bó với tấu hài lâu năm, được tổ độ cho danh tiếng và miếng cơm đủ đầy, quả thật vô cùng khó nói lời chia tay. Nhất là các thành viên còn lại trong nhóm đứng ra thành lập nhóm riêng vẫn tiếp tục diễn. Trong quan niệm của mình, Lê Quốc Nam cho rằng các nghệ sỹ hài đã không được đối xử công bằng. Bầu show đánh vào tâm lý ham được diễn của các nghệ sỹ trẻ nên đè mức lương xuống quá thấp. Từ đây, anh nhìn sang các đồng nghiệp đàn anh như Hoàng Sơn, Nhật Cường, anh nhận thấy chấm dứt nghiệp tấu hài là quyết định hợp lý.

Lê Quốc Nam bỏ làm hài trong thời điểm không biết sẽ làm gì trong tương lai. Anh chấp nhận đóng vai phụ trong các bộ phim truyền hình để sống lay lắtqua ngày. Ba năm trước, nghệ sỹ Minh Nhí đánh tiếng mờiLê Quốc Nam về cộng tác với sân khấu Hồng Vân trong vai trò đạo diễn. Anh nhận lời trong sự bất ngờ vì trước đó nghệ sỹ Lê Tuấn Anh đã gợi ý bà bầu Hồng Vân mời anh về, nhưng chị từ chối. Lê Quốc Nam giải thích: "Có lẽ tính tình nóng nảy và hành động bất thường, ngang bướng của tôi khiến chị Hồng Vân sợ tôi làm việc mấy ngày rồi bỏ ngang, ảnh hưởng tới tập thể”.

Lê Quốc Nam trình làng khán giả sân khấu Hồng Vân trong vai trò đạo diễn qua vở kịch kinh dị 246. Tiếp đó, là vở 357. Theo Lê Quốc Nam, hai vở đầu tiên NSND Hồng Vân theo sát để chuốt vở, nhưng về sau chị đã cho anh toàn quyền quyết định. Điều này cho thấy tay nghề đạo diễn kịch dài của anh đã cứng cáp dần lên. Một loạt các vở kinh dị khác như Điềm báo, Oan hồn truyện, Đình cõi âm đều nhận được phản ứng tốt từ khán giả. Kể từ đây, Lê Quốc Nam chấp nhận cuộc sống lặng lẽ sau cánh gà chứ không còn sôi nổi đình đám như trước. Anh hài lòng với cuộc sống hiện tại.

Để tạo thêm thu nhập Lê Quốc Nam mở quán cafe Saigon 1975. Cái quán cũng thể hiện phần nào phong cách khác người của anh. Lê Quốc Nam đã sưu tầm rất nhiều kỷ vật và hình ảnh trong chiến tranh Việt Nam. Anh trình bày tại đây như một bảo tàng nhỏ để mọi người chiêm ngưỡng. Đây là điểm hẹn của rất nhiều nghệ sỹ. Bên cạnh đó, rất nhiều du khách nước ngoài là cựu chiến binh đến đây để hồi tưởng lại một thời kỳ khói lửa.

Đặc biệt, trongquán này Lê Quốc Nam ghi rõ dòng chữ: Chúng tôi xin miễn tiếp khách du lịch Trung Quốc. Anh cho biết: “Mỗi khi đọc tin tàu Trung quốc đâm chìm tàu Việt Nam trên vùng biển Việt Nam, hay là khách du lịch Trung Quốc quấy phá tại Việt Nam hoặc hướng dẫn viên du lịch Trung Quốc nói sai sự thật rằng Việt Nam thuộc Trung Quốc, tôi rất buồn. Tôi không muốn gặp những người như thế tại quán của tôi”.

Nhằm tạo nên sự khác biệt cho quán, Lê Quốc Nam tổ chức tại đây đêm nhạc chủ đề. Mỗi tháng 2 lần anh tổ chức chương trình nhạc với nhiều gam màu khác nhau, qua sự trình diễn của các nghệ sỹ chuyên nghiệp như danh hài Hồng Tơ, danh hài Tấn Beo, ngôi sao điện ảnh Minh Luân và những ca sỹ trẻ chưa tên tuổi nhưng giọng hát rất truyền cảm.

Hoạt động này đã nhận được sự hưởng ứng của đông đảo khán giả. Cứ thế hằng đêm, sau thời gian ở sân khấu Lê Quốc Nam về đây - chốn bình yên của mình để lắng đọng trong âm nhạc, và để chiêm nghiệm lại những gì đã đi qua trong cuộc đời mình. Với anh hào quang danh vọng chỉ là hư ảo, điều quan trọng là mình cảm thấy hạnh phúc với những gì đang có.