Chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Bình Thuận chất vấn vụ nhận chìm bùn thải Vĩnh Tân

Ông Phạm Ngọc Sơn khẳng định luật pháp hiện nay (Luật Biển và hải đảo - PV) cho phép nhận chìm bùn cát sau nạo vét ra biển. Các vật, chất nhận chìm không độc hại và nằm trong danh mục các chất được luật cho phép nhận chìm.

Trước khi cấp phép, Bộ TNMT đã rà soát tất cả các các quy định. Phải mất một năm mới cấp phép dù luật cho phép chỉ thực hiện trong 3 tháng vì nhà máy Vĩnh Tân 1 đã có báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và được Bộ TNMT phê duyệt từ năm 2014. Theo ông Sơn, vật chất nhận chìm “không phải là chất thải”.

Các trầm tích này nằm ở dưới biển từ lâu năm. Khái niệm “nhận chìm”, theo ông Sơn, được dùng theo các khái niệm của luật pháp quốc tế và Luật Biển và Hải đảo của nước ta. Cũng theo ông Sơn, việc để các vật, chất này trên bờ là không thể, vì nó sẽ nhiễm mặn đất đai.

Đại diện của Bộ TNMT, nói việc nhận chìm có thể xảy ra tác động khi một lớp bùn cát, sét phủ lên rạn san hô, gây đục nước biển. “Vấn đề bây giờ là khi thi công phải làm sao giảm đến mức thấp nhất các thiệt hại này nếu nó xảy ra", ông Sơn nói.

Ông Phạm Ngọc Sơn cho biết, vị trí nhận chìm có độ sâu hơn 36 m, diện tích nhận chìm là 30 ha và cách vùng lõi Hòn Cau 8 km. Thời điểm thi công việc nhận chìm là mùa hè với hướng gió tây nam. Thời điểm này tránh được việc nước trồi (biển Vĩnh Tân thuộc vùng biển nước trồi đặc biệt nhất Việt Nam - PV) mang dòng chảy bùn, cát quay vào biển Hòn Cau, nơi có nhiều loài thủy sinh đang cư trú.

Trong bản đồ vụ nhận chìm, ông Sơn cho biết 13 điểm được quan trắc này nhằm nắm các thông số chỉ số nền của biển và các hóa chất khác trong nước biển khi thi công nhận chìm. Vì khu vực nhận chìm là “khu vực biển nhạy cảm”. Chỉ cần 1 trong 13 vị trí quan trắc trên, nếu phát hiện một số liệu quan trắc vượt ngưỡng thì Công ty nhiệt điện Vĩnh Tân 1 phải dừng ngay.

Về trách nhiệm, ông Phạm Ngọc Sơn nói, Bộ có trách nhiệm giám sát theo giấy phép. Giám sát nhiều vấn đề, từ vị trí, chất nạo vét, khối lượng trên sà lan, có đi đúng đường đi quy định không… Ngoài ra, UBND tỉnh Bình Thuận còn có một Tổ giám sát đặc biệt với danh sách lên đến 29 người. Bên cạnh đó, Viện Hải dương học Nha Trang còn được Chính phủ chỉ định giám sát độc lập.

“Chúng tôi quan niệm phát triển kinh tế, không đánh đổi môi trường. Do vậy việc giám sát nhận chìm phải làm hết sức thận trọng. Việc người dân quan tâm đến hoạt động này là rất đúng. Chúng tôi hoan nghênh các đánh giá phản biện của các nhà khoa học, vì đây là lần đầu tiên chúng ta cấp phép nhận chìm. Hiện nay chúng tôi đang bàn với Viện Hàn lâm khoa học đánh giá lại một lần nữa…”.

Ông Sơn cho biết thêm: “Nhà máy Vĩnh Tân 3 và Vĩnh Tân 4 đã nộp hồ sơ xin cấp phép rồi. Họ đủ điều kiện thì họ xin phép làm. Nhưng cấp phép hay không thì chúng ta phải xem xét lại”.

Ông Sơn thông báo với các đại biểu: “Bộ trưởng Trần Hồng Hà sáng nay có gọi điện dặn tôi, khi phát biểu trước HĐND tỉnh phải nói rõ quan điểm của Bộ rằng không đánh đổi môi trường để làm kinh tế. Bộ làm với trách nhiệm cao nhất trước Chính phủ và người dân”.

Người dân, báo chí có thể tham gia giám sát

Chất vấn đại diện Bộ TNMT, ĐB Nguyễn Toàn Thiện (ĐB đơn vị TP. Phan Thiết và là Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh) cho rằng Bộ đã xem xét hết các tác động của bùn thải đến biển, đặc biệt là đến Khu bảo tồn biển Hòn Cau hay chưa. Hiện nay người dân vẫn thắc mắc chưa rõ việc này.

“Ai bảo đảm chắc chắn là chất bùn cát sẽ không phát tán, không ảnh hưởng đến vùng bảo tồn biển? Vật, chất nhận chìm là cái gì, có chất độc hại không? Khi các trầm tích này được đào bới lên nó có độc hại cho biển không?...”, ĐB Thiện nói. ĐB Thiện yêu cầu phải có các trả lời rõ ràng, cụ thể để cử tri biết những vấn đề ông nêu.

Trả lời ĐB Thiện, ông Sơn cho biết “vật, chất” ở đây là bùn cát, vỏ sò.

Ông Sơn nói thêm, “người dân, báo chí hoàn toàn có thể tham gia vào quá trình giám sát”.

Về thắc mắc của ĐB Thiện là vì sao chỉ thực nghiệm mô hình MK 21 để tính các thông số nước biển, mà không làm trên thực tế để so sánh, ông Phạm Ngọc Sơn nói, Bộ đã làm cả trên thực tế ngoài biển, nhưng phải có thực nghiệm để tính sao cho chính xác nhất.

Sau khoảng 30 phút cung cấp thông tin trước HĐND tỉnh, duy nhất chỉ có ĐB Nguyễn Toàn Thiện đặt ra các câu hỏi chất vấn đại diện Bộ TNMT về vụ nhận chìm 1 triệu m3 bùn, cát sau nạo vét ở Vĩnh Tân.