Theo The Guardian hôm 21.12, Ottawa đã đưa ra yêu cầu chính thức đầu tiên kêu gọi Bắc Kinh trả tự do ngay lập tức cho các công dân Canada bị giam giữ hơn một tuần trước.
Bộ trưởng Ngoại giao Canada Chrystia Freeland yêu cầu Trung Quốc trả tự do 2 công dân Canada "bị bắt giam vô cớ”. Bà cho biết: “Chúng tôi cực kỳ quan ngại về việc giới chức Trung Quốc giam giữ 2 công dân Canada hồi đầu tháng này và đề nghị phía Trung Quốc phải trả tự do cho họ ngay lập tức”.
Một quan chức cấp cao giấu tên của Canada cũng tiết lộĐại sứ Trung Quốc tại Canada đã bị triệu tập hôm 20.12 để thông báo về yêu cầu trêncủa Canada.
Trung Quốc đã bắt cựu nhân viên ngoại giao Canada Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor với các cáo buộc liên quan đến các hoạt động gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia của Trung Quốc. Hai công dân Canada bị bắt giữ vào ngày 10.12, tức hơn một tuần sau khi bà Mạnh Vãn Châu bị cảnh sát Canadabắt giữ khi đang quá cảnh ở sân bay Vancouver.
Bà Mạnh hiện đang được bảo lãnh tại ngoại chờ phiên điều trần dẫn độ sang Mỹ. Trong khi đó, Kovrig và Spavor vẫn đang tiếp tục bị giam giữ. Bộ trưởng Ngoại giao Freeland khẳng định Canada đang tôn trọng hiệp ước dẫn độ với Mỹ và cho biết họ đang tiến hành một thủ tục pháp lý công bằng và minh bạch đối với công dân Trung Quốc.
Bên cạnh đó, Mỹ, Anh và EU cũng lên tiếng hưởng ứng động thái trên của Canada trước hành động được cho là đáp trảcủa Trung Quốc sau vụ bắt giữ giám đốc tài chính của Huawei.
Bộ trưởng Ngoại giao Anh, ông Jeremy, khẳng định London tin chắc rằng Ottawa đang thực thi một quy trình pháp lý "công bằng và minh bạch" đối với bà Mạnh. Ông cũng bày tỏ nghi ngại chính phủ Trung Quốc bắt giam 2 công dân Canada để "trả đũa chính trị".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao MỹRobert Palladino cũng cũng bày tỏ lo ngại và kêu gọi Trung Quốc trả tự do cho 2 công dân Canada, trong khi Đại diện Ngoại giao Liên minh châu Âu, Federica Mogherini cho biết EU luôn ủng hộ những nỗ lực của chính phủ Canada trong việc đảm bảo quyền lợi của các công dân bị bắt ở Trung Quốc.
Trước những ủng hộ trên, Bộ trưởng Ngoại giao Canada Freeland cảm ơn các đồng minh đã lên tiếng và nói rằng: “Canada sẽ không thỏa hiệp hoặc cũng không chính trị hóa luật pháp. Đây là nền tảng của nền dân chủ”.
Hoàng Vũ (theo The Guardian, SCMP)