Các băng đảng giấu ma túy vào hàng chuối Ecuador xuất khẩu để vận chuyển

Tại một đồn điền tươi tốt nằm khu vực giữa bờ biển Thái Bình Dương và dãy Andes, người lao động bận rộn thu hoạch chuối đưa vào dây chuyền. Họ tiến hành rửa, cân và đóng gói chuối để xuất khẩu cho người tiêu dùng châu Âu.

Chủ đồn điền Franklin Torres cắt người giám sát mọi hoạt động nhằm đảm bảo sản phẩm đáp ứng những tiêu chuẩn cần thiết, và quan trọng hơn là không kèm ma túy bên trong.

Sự cảnh giác này không thừa. Ecuador là nước xuất khẩu chuối số 1 thế giới, cung cấp khoảng 6,5 triệu tấn mỗi năm. Nước này nằm kẹp giữa Peru và Colombia, hai nước sản xuất cocaine nhiều nhất thế giới, vì vậy những kẻ buôn ma túy xem những lô hàng chuối là phương tiện vận chuyển hoàn hảo.

Bắn súng, giết người, bắt cóc tống tiền trở thành một phần của cuộc sống hằng ngày, đặc biệt ở trung tâm vận chuyển chuối Guayaquil.

Cư dân Guayaquil Dalia Chang nói về tình trạng buôn bán cocaine: “Mọi người đều có trách nhiệm về tình trạng này, từ người vận chuyển, người mua đến người tiêu thụ. Tất cả họ đang hủy hoại đất nước chúng tôi”.

Ecuador càng thêm lo lắng khi ứng viên tổng thống nổi tiếng cứng rắn với tội phạm và tham nhũng Fernado Villavicencio bị bắn chết tại một sự kiện vận động tranh cử ngày 9.8. Trước đó, ông cáo buộc băng đảng trong nước Los Choneros (có liên kết với băng đảng Sinaloa của Mexico) đe dọa mình cùng đội ngũ vận động tranh cử.

Ngoài lý do gần gũi về địa lý, các băng đảng từ Mexico, Colombia lẫn vùng Balkan còn chọn ẩn nấp tại Ecuador vì nước này dùng đồng USD, luật pháp lỏng lẻo, có mạng lưới băng đảng lâu đời sẵn lòng hợp tác.

Giới chức trách còn xác định Ecuador nổi lên trong hoạt động buôn bán ma túy toàn cầu sau khi láng giềng Colombia trong thập niên này trải qua biến động chính trị. Nhiều cánh đồng trồng cây nguyên liệu ma túy ở Colombia dịch chuyển gần hơn đến biên giới giáp Ecuador do các băng đảng tan rã sau khi Lực lượng vũ trang cách mạng Colombia (FARC) giải thể năm 2016.

Năm 2021, toàn thế giới có 2.304 tấn cocaine đã được sản xuất, chủ yếu ở Colombia, Peru, Bolivia. Báo cáo của Liên Hợp Quốc trích dẫn số liệu của Tổ chức Hải quan thế giới cho biết năm đó gần 1/3 số cocaine bị hải quan thu giữ ở Tây Âu và Trung Âu đến từ Ecuador. Hoạt động triệt phá ma túy quy mô lớn diễn ra thường xuyên hơn trong vài tháng qua, giới chức châu Âu lập kỷ lục về các vụ triệt phá sau khi kiểm tra container chở chuối từ Ecuador.

Ngày 25.8 vừa qua, Tây Ban Nha phát hiện lượng cocaine lớn nhất từ trước đến nay: 9,5 tấn được giấu trong hộp bìa cứng chứa chuối nhập khẩu từ Ecuador bằng container. Hà Lan tháng trước thu giữ gần 8 tấn cocaine trong container chuối Ecuador. Ý và Hy Lạp cũng tìm thấy ma túy cocaine giấu trong chuối Ecuador xuất sang.

Chuối xuất sang châu Âu được đóng gói ngay tại đồn điền rồi chất lên xe tải đưa đến nhiều kho hàng lớn nằm trên địa bàn hoặc xung quanh Guayaquil, tiếp theo được đưa đến một hải cảng trong khu vực đưa lên container. Tàu chở chuối di chuyển về phía đông bắc đến kênh đào Panama, băng qua biển Caribbean đi về phía đông qua Đại Tây Dương.

Những kẻ buôn ma túy thành lập công ty “bình phong” với vỏ bọc đơn vị xuất khẩu chuối hợp pháp, số khác mua lại doanh nghiệp hoạt động hợp pháp. Luôn có công ty sẵn sàng đồng lõa. Chúng trả tiền, đe dọa, thậm chí bắt cóc tài xế xe tải cùng nhiều người lao động khác để tuồn ma túy vào lô hàng chuối. Cảnh sát, nhân viên hải quan, nhân viên cảng cũng bị đe dọa hoặc mua chuộc để hỗ trợ hay làm ngơ hành vi phi pháp.

Ngày nay cư dân Guayaquil sống trong sợ hãi. Người đi bộ không dám lấy điện thoại ra khỏi túi, cửa hàng tiện lợi phải đặt thanh kim loại cao ngăn người từ ngoài xông vào, quán ăn đóng cửa sớm.

Lượng cocaine thu giữ tại các cảng của Ecuador năm 2022 lên đến 77,4 tấn, gấp 3 lần năm 2020. Cảnh sát đứng đầu cơ quan chống ma túy Pablo Ramirez cho biết con số kỷ lục này là do hoạt động vận chuyển ma túy gia tăng chứ không phải do công tác hành pháp được cải thiện.

Theo dữ liệu của cảnh sát, năm ngoái có tổng cộng 47,5 tấn cocaine bị phát hiện trong lô hàng chuối, dù việc xuất khẩu loại trái cây này giảm 6,4% so với năm 2021.

Hiện tại chưa tới 30% container tại các cảng của Ecuador được kiểm tra. Công tác kiểm tra vẫn đang được thực hiện thủ công hoặc bằng chó nghiệp vụ. Chính phủ Tổng thống Guillermo Lasso muốn sử dụng máy quét.

Ông Ramirez hy vọng tất cả các cảng sẽ có máy quét hoạt động vào giữa năm 2024. Hiện đã có 2 cảng tiến hành thử nghiệm, hoàn thiện thủ tục nội bộ và đào tạo người sử dụng.