Biến đổi khí hậu làm khan hiếm thứ dầu ăn tốt nhất của con người

Những hiện tượng thời tiết cực đoan năm thứ 2 liên tiếp tại các khu vực sản xuất ô liu đã làm sản lượng toàn cầu giảm gần một nửa, đẩy giá dầu ô liu lên mức kỷ lục. Dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ cho thấy giá bán lẻ tiêu chuẩn đã tăng lên mức cao kỷ lục 9.000 USD/tấn trong tháng 10.

Ước tính sản lượng dầu ô liu của Tây Ban Nha vào tháng 8 đã chứng minh nỗi lo sợ thành hiện thực: Khủng hoảng thiếu dầu ô liu. Một số quốc gia khu vực Địa Trung Hải phải hứng chịu thời tiết khô nóng và hạn hán, khiến nguồn cung càng bị thiếu hụt.

Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với cây ô liu nhấn mạnh những thách thức ngày càng tăng do hiện tượng nóng lên toàn cầu trong lĩnh vực sản xuất lương thực. Với các nguồn cung từ khu vực Địa Trung Hải ngày càng trở nên thất thường, người tiêu dùng đành phải tìm kiếm các nguồn thay thế.

Oil World, nhà dự báo hàng đầu trong ngành sản xuất dầu ăn, cho biết hôm 20.10: “Sự thắt chặt nguồn cung dầu ô liu hiện càng trở nên nghiêm trọng hơn nếu ước tính sản lượng hiện tại trở thành hiện thực. Chúng tôi cho rằng có khả năng giá dầu ô liu sẽ sớm lên tới hoặc vượt 10.000 USD/tấn trên thị trường thế giới”.

Trong dự báo hồi tháng 5, Tây Ban Nha - quốc gia cung cấp một nửa nguồn cung dầu ô liu cho thế giới, cho biết sản lượng dự kiến sẽ giảm gần 48% so với năm trước. Một mùa hè khắc nghiệt và cháy rừng đã tàn phá phần lớn mùa màng ở quốc gia sản xuất dầu ô liu lớn nhất thế giới.

Các thương nhân cho biết cuộc khủng hoảng nguồn cung được cho là tồi tệ hơn năm ngoái và tác động của nó đang lan rộng khắp các thị trường thực phẩm, từ nhà hàng đến hộ gia đình, từ châu Âu đến Mỹ và Ấn Độ.

Theo số liệu chính thức, sản lượng của Tây Ban Nha trong niên vụ 2023-2024 thấp hơn khoảng 1/3 so với mức trung bình 4 năm.

Theo bản tin Reuters vào ngày 26.10 trích dẫn từ Deoleo - nhà sản xuất dầu ô liu lớn nhất thế giới, giá dầu ô liu ở Tây Ban Nha sẽ duy trì ở mức cao kỷ lục ít nhất cho đến tháng 6 năm sau. Điều này sẽ tác động tới tất cả các quốc gia nhập khẩu.

Vào tháng 5, chính phủ Ý đã triệu tập cuộc họp giải quyết khủng hoảng sau khi giá mì ống tăng 20% mà một phần nguyên nhân là dầu ô liu đẩy giá, gây ra các cuộc biểu tình phản đối chính sách.

Ngay cả các nước châu Á, như Ấn Độ, cũng chịu ảnh hưởng. Theo Hiệp hội Ô liu Ấn Độ, nước này tiêu thụ khoảng 12.000 tấn dầu ô liu mỗi năm, phần lớn trong số đó được nhập khẩu. Do biến động ở châu Âu, giá của loại dầu ô liu nhập khẩu nguyên chất ở Ấn Độ tăng 22%.

Ritu Grover, một chủ ngân hàng có trụ sở tại New Delhi, người đã chuyển sang sử dụng dầu ô liu nhiều năm trước, sau khi bị cholesterol xấu cao, cho biết: “Tôi đã ngừng sử dụng dầu ô liu để trộn salad và chuyển sang dùng dầu hạt cải để nấu ăn”.

Bộ Nông nghiệp Mỹ đã ước tính sản lượng dầu ô liu toàn cầu xuống 2,5 triệu tấn, thấp hơn 1/4 so với mức trung bình 5 năm gần đây. Các chuyên gia cho biết hạn hán và cháy rừng liên tiếp ở miền Nam châu Âu cho thấy thời tiết khắc nghiệt liên quan đến biến đổi khí hậu.

Theo cơ quan thời tiết nhà nước AEMET, Tây Ban Nha năm nay ghi nhận mùa hè nóng thứ 3 trong lịch sử, với nhiệt độ trung bình cao hơn 1,3 độ C so với mùa hè bình thường.

Dorothy Azory, lãnh đạo liên đoàn những người trồng ô liu ở Nam Âu, tuyên bố: “Biến đổi khí hậu đang thay đổi cách châu Âu trồng lương thực”. Nghiên cứu của ứng dụng World Weather Attribution năm ngoái cho thấy biến đổi khí hậu đã gây ra khả năng xảy ra hạn hán cao hơn ít nhất 20 lần ở châu Âu, gây ra những tác động đến an ninh lương thực toàn cầu và lục địa.

Dầu ô liu là loại dầu tự nhiên được chiết xuất từ quả của cây ô liu. Nó được coi là một trong những loại chất béo lành mạnh nhất được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên nên thêm vào chế độ ăn của gia đình.

Theo nghiên cứu, axit béo chủ yếu trong dầu ô liu là chất béo không bão hòa đơn được gọi là axit oleic, chiếm 73% tổng hàm lượng dầu.

Axit oleic được chứng minh là có tác dụng làm giảm viêm, thậm chí có thể có lợi đối với các gien liên quan đến ung thư.

Chất béo không bão hòa đơn cũng có khả năng chịu nhiệt cao, vì vậy dầu ô liu nguyên chất là loại dầu rất lành mạnh, thích hợp dùng để nấu ăn. Ngoài các axit béo có lợi, nó còn chứa một lượng nhỏ vitamin E và K tốt cho sức khỏe.

Theo chuyên gia dinh dưỡng, tiêu thụ dầu ô liu làm giảm tổng lượng cholesterol, LDL, chất béo trung tính và tăng HDL nhiều hơn so với các loại dầu thực vật khác. Dầu ô liu làm giảm sự hấp thụ của đường ruột đối với cholesterol, từ đó giúp phòng tránh các biến chứng nghiêm trọng như đau tim, xơ vữa động mạch…