WB: Tăng giá điện có thể tác động đến lạm phát nửa cuối năm

Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố bản báo cáo cập nhật kinh tế vĩ mô của Việt Nam kỳ tháng 5.2023. Trong đó có sự nhấn mạnh nền kinh tế đang phải đối mặt với những cơn gió ngược bên ngoài khi nhu cầu bên ngoài suy yếu tiếp tục tạo áp lực giảm xuất khẩu, dẫn đến sản xuất công nghiệp suy yếu. Tăng trưởng tín dụng chậm lại. Những bất ổn toàn cầu tiếp tục ảnh hưởng đến thu hút FDI…

Theo báo cáo của WB, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng nhẹ 0,5% trong tháng 4, cải thiện so với mức giảm 2% của tháng 3. Sản xuất dệt may, giày dép và sản phẩm da, điện tử, máy tính, điện thoại di động và thiết bị vận tải tiếp tục giảm trong 4 tháng đầu năm, thể hiện sự suy yếu hơn xuất khẩu dự kiến.

Sản xuất công nghiệp hàng tiêu dùng trong nước, bao gồm thực phẩm và đồ uống cũng như xăng dầu tiếp tục mở rộng, phần nào phản ánh sự tăng trưởng của nhu cầu nội địa trong tháng 4.

Chỉ số PMI của Việt Nam đã giảm xuống 46,7 điểm vào tháng 4.2023 từ mức 47,7 điểm vào tháng 3, cho thấy các điều kiện kinh doanh dự kiến tiếp tục chưa cải thiện trong thời gian tới.

WB cho rằng do hiệu ứng cơ sở thấp sau dịch COVID-19 năm 2022 giảm dần nên tăng trưởng doanh số bán lẻ đang ở mức độ vừa phải. Điều đó thể hiện ở chỉ số về doanh số bán lẻ ghi nhận tốc độ tăng trưởng 11,5% trong tháng 4, ngang bằng so với tốc độ tăng trưởng trước COVID-19. Chiếm gần 80% tổng doanh số bán lẻ, doanh số bán hàng hóa giảm từ 11,3% trong tháng 3 xuống 9,7% trong tháng 4.

Trong khi đó, doanh số bán dịch vụ tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng mạnh 19,2% trong tháng 4, phần lớn được thúc đẩy bởi sự mở rộng của các dịch vụ du lịch, và dịch vụ lưu trú, nhà hàng.

Tăng trưởng tín dụng ước tính đã giảm xuống 9,2% vào tháng 4 và là mức thấp nhất trong những năm gần đây. Việc tín dụng chững lại bất chấp việc nới lỏng chính sách và cắt giảm lãi suất cho vay của Ngân hàng Nhà nước trong tháng 3 và thanh khoản thị trường dồi dào có thể phản ánh khả năng hấp thụ yếu của nền kinh tế.

Tuy nhiên, báo cáo của WB cho thấy xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa giảm lần lượt là 17,1% và 20,5% so với cùng kỳ. Sự sụt giảm trong xuất khẩu được chủ yếu xuất phát từ sự suy giảm đáng kể trong xuất khẩu các mặt hàng chủ chốt trong tháng 4, bao gồm điện thoại thông minh, máy tính, máy móc, dệt may, và giày dép.

Sự sụt giảm trong xuất nhập khẩu nguyên liệu đầu vào sản xuất, bao gồm điện thoại thông minh, thiết bị điện tử và linh kiện máy tính, máy móc. Điều này phản ánh sự suy yếu nhu cầu của nền kinh tế Mỹ và EU, hai thị trường mà xuất khẩu giảm tương ứng 22,1% và 14,1% so với cùng kỳ trong 4 tháng đầu năm 2023.

Tháng 4, cam kết FDI đạt 3,4 tỉ USD, tăng 46% so với tháng 3. Tuy nhiên, vốn FDI cam kết lũy kế 4 tháng đầu năm chỉ đạt 8,8 tỉ USD, thấp hơn 17,9% so với cùng kỳ năm 2022. Vốn FDI giải ngân trong tháng 4 đạt 1,5 tỉ USD, tương đương với cùng kỳ năm 2022.

Trong khi đó, vốn FDI giải ngân lũy kế tính đến tháng 4 đạt 5,8 tỉ USD, tương đương với cùng kỳ năm 2022. Cam kết và giải ngân vốn FDI chững lại trong 4 tháng đầu năm 2023 có thể phản ánh sự thận trọng của nhà đầu tư do những bất ổn toàn cầu gây ra.

Chuyên gia WB cũng cho biết chỉ số giá tiêu dùng (CPI) giảm từ 3,4% xuống 2,8% trong tháng 4. Lương thực và thực phẩm, nhà ở và vật liệu xây dựng là những nhân tố chính gây ra lạm phát CPI, tăng tương ứng 3,6% và 5,2% trong tháng 4.

Lạm phát cơ bản, không gồm lương thực, năng lượng và các mặt hàng bị kiểm soát giá như dịch vụ giáo dục và y tế điều chỉnh giảm xuống chỉ còn 4,6% trong tháng 4, vẫn cao hơn mục tiêu chính sách 4% do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định.

Trong khi lạm phát tiếp tục có xu hướng giảm trong tháng 4, việc tăng giá điện 3% gần đây và kế hoạch tăng lương khu vực công có thể tác động đến lạm phát trong nửa cuối năm.

Cũng theo WB, giải ngân vốn đầu tư công tháng 4 đã tăng 16,4% so cùng kỳ năm trước, lũy kế giải ngân 4 tháng đầu năm đạt 19% kế hoạch đầu tư công năm 2023 được Thủ tướng Chính phủ giao (707.400 tỉ đồng).

Trước những chỉ số kinh tế trên, các chuyên gia của WB nhận định nền kinh tế Việt Nam đang phải đối mặt với những "cơn gió ngược" bên ngoài khi nhu cầu bên ngoài suy yếu tiếp tục tạo áp lực giảm xuất khẩu, dẫn đến sản xuất công nghiệp suy yếu. Mặc dù tiêu dùng trong nước vẫn mạnh nhưng tăng trưởng tín dụng chậm lại, phản ánh nhu cầu tín dụng yếu.

Các chuyên gia WB cũng lưu ý Việt Nam cần theo dõi triển vọng thắt chặt hơn nữa các điều kiện tài chính toàn cầu đòi hỏi việc quản lý ngoại hối phải linh hoạt để thích ứng với các điều kiện bên ngoài. "Đẩy nhanh giải ngân đầu tư công có thể hỗ trợ tổng cầu và tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn, đồng thời đảm bảo đầu tư vào nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng xanh và có khả năng phục hồi để giúp thúc đẩy phát triển kinh tế trong dài hạn", chuyên gia WB lưu ý.