Vì sao gói tín dụng 120.000 tỉ đồng giải ngân chưa hiệu quả?

Một số địa phương chưa có "động tĩnh" triển khai NOXH

Tại hội nghị về NOXH ngày 16.3, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết giai đoạn từ năm 2021 đến hết năm 2023, cả nước có 499 dự án NOXH đã được triển khai với quy mô 411.250 căn.

Trong đó số lượng dự án hoàn thành: 72 dự án với quy mô 38.128 căn; số lượng dự án đã khởi công xây dựng: 129 dự án với quy mô 114.934 căn; số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư: 298 dự án với quy mô 258.188 căn.

Nhiều địa phương đã tích cực trong việc thu hút đầu tư, thúc đẩy khởi công xây dựng NOXH. Tuy nhiên, một số địa phương trọng điểm mặc dù có nhu cầu về NOXH rất lớn nhưng việc đầu tư còn hạn chế như Hà Nội: 3 dự án với 1.700 căn đáp ứng 9%; TP.HCM: 7 dự án với 4.996 căn đáp ứng 19%; Đà Nẵng: 5 dự án với 2.750 căn, đáp ứng 43%...

Một số địa phương không có dự án NOXH khởi công trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay gồm: Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Lai Châu, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Nam Định, Quảng Ngãi, Quảng Bình, Kon Tum, Gia Lai, Long An, Vĩnh Long, Sóc Trăng...

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cũng cho rằng cơ chế, chính sách phát triển NOXH, nhà ở cho công nhân còn chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, xác định điều kiện mua, thuê mua, thuê NOXH còn phức tạp và kéo dài; các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư đã ban hành chưa đủ hấp dẫn…

“Các luật mới ban hành có nhiều ưu đãi, đơn giản hoá điều kiện, nhưng đầu năm 2025 mới có hiệu lực thi hành, do vậy đến nay việc phát triển NOXH vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc như nêu trên”, ông Sinh nói.

Điều đáng nói, theo lãnh đạo Bộ Xây dựng, nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển NOXH, nhà ở cho công nhân. Một số dự án đã khởi công nhưng chưa được nhưng các doanh nghiệp không triển khai thi công hoặc thi công chậm tiến độ; hoặc có dự án đã đủ điều vay vốn ưu đãi nhưng chưa được UBND cấp tỉnh rà soát để công bố danh mục được vay vốn…

Nguồn vốn 120.000 tỉ vì sao giải ngân chưa hiệu quả?

Theo ông Sinh, nguồn vốn 120.000 tỉ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP của Chính phủ chưa được giải ngân hiệu quả do việc công bố danh mục NOXH đủ điều kiện vay còn hạn chế.

Đến nay, có 127 dự án NOXH với quy mô 114.934 căn đã được khởi công xây dựng. Tuy nhiên, mới chỉ có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay theo chương trình với nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỉ đồng. Như vậy, vẫn còn 61 dự án đã khởi công nhưng chưa được đưa vào danh mục đủ điều kiện vay của các địa phương.

Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã 2 lần hạ lãi suất nguồn vốn 120.000 tỉ đồng, tuy nhiên với lãi suất áp dụng trong nửa đầu năm 2024 là 8%/năm đối với chủ đầu tư và 7,5% đối với người mua nhà và thời hạn được hưởng lãi suất ưu đãi ngắn (3 năm đối với chủ đầu tư, 5 năm đối với khách hàng cá nhân) chưa thực sự thu hút người vay.

Theo đó, ông Sinh đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỉ đồng phù hợp với điều kiện thực tiễn trong từng giai đoạn.

Bên cạnh việc thúc đẩy triển khai nguồn vốn 120.000 tỉ đồng thông qua các ngân hàng thương mại, ông Sinh cũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội, Bộ Xây dựng bố trí đủ nguồn vốn từ ngân sách nhà nước từ nguồn đầu tư công cho Ngân hàng Chính sách Việt Nam để cho khách hàng cá nhân vay mua, thuê mua NOXH.

Cụ thể, theo đề xuất của Ngân hàng Chính sách xã hội giai đoạn 2024-2025, nhu cầu là 12.000 tỉ đồng, trong đó ngân sách nhà nước cấp 50% là 6.000 tỉ đồng, mỗi năm cấp 3.000 tỉ đồng.

Giải pháp nào để có 130.000 căn NOXH trong năm 2024?

Để hoàn thành khoảng 130.000 căn hộ NOXH trong năm 2024, Bộ Xây dựng đề nghị cần tập trung tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật; xây dựng các Nghị định hướng dẫn Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Các tổ chức tín dụng, sửa đổi pháp luật về Thuế… để đồng bộ với Luật Nhà ở (sửa đổi) về các cơ chế, chính sách NOXH.

Ông Sinh đề nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỉ đồng phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Đối với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, phấn đấu trong năm 2024, mỗi bộ thực hiện 5.000 căn hộ NOXH; phối hợp chặt chẽ với các địa phương chuẩn bị quỹ đất đảm bảo đáp ứng nhu cầu, đồng thời chuẩn bị các nguồn lực khác về tài chính, con người... để triển khai hiệu quả các dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân sau khi Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực thi hành.

Với Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, phấn đấu trong năm 2024 thực hiện 2.000 căn hộ.

Đối với các địa phương, cần khẩn trương lập, sửa đổi, bổ sung chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của các địa phương, trong đó làm rõ các mục tiêu về NOXH dành cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, lực lượng vũ trang nhân dân.

Đối với các dự án đã khởi công, các địa phương cần thường xuyên đôn đốc để hoàn thành dự án ngay trong năm 2024. Với các dự án đã chấp thuận chủ trương đầu tư cần khẩn trương triển khai các thủ tục để khởi công, xây dựng ngay trong năm 2024.

Ngoài ra, UBND cấp tỉnh tiếp tục xem xét, kiểm tra các thủ tục pháp lý, lập danh mục dự án đủ điều kiện được vay nguồn vốn 120.000 tỉ đồng để công bố công khai.