Vì sao giá xăng trong nước tăng kỷ lục?

Trong kỳ điều chỉnh ngày 11.5, Liên bộ Công Thương - Tài chính đã tăng thêm 1.490 đồng mỗi lít xăng E5RON92, tăng 1.550 đồng xăng RON95. Như vậy, giá xăng E5RON92 là 28.950 đồng/lít, và 29.980 đồng/lít xăng RON95.

Đây là đợt tăng giá liên tiếp từ cuối tháng 4 và sau đợt tăng này, giá xăng RON95 đã lập đỉnh mới, cao hơn mức thiết lập hồi giữa tháng 3 là 160 đồng/lít. Riêng xăng E5RON92 thấp hơn mức đỉnh hồi tháng 3 khoảng 30 đồng/lít.

Dầu hỏa giá 25.160 đồng/lít, tăng 1.340 đồng. Dầu diesel 26.650 đồng/lít, tăng 1.120 đồng. Dầu mazut giữ nguyên giá, 21.560 đồng/kg.

Trong khi đó, giá dầu thô thế giới (dầu WTI và Brent) hiện đang thấp hơn mức đỉnh tháng 3. Cụ thể, bình quân giá dầu thô trên thị trường thế giới 10 ngày qua dưới 110 USD/thùng, có thời điểm giảm về dưới 100 USD/thùng. Nhiều câu hỏi được đặt ra, tại sao giá dầu thô trên thị trường thế giới đã hạ nhiệt mà giá xăng trong nước lại ở mức cao kỷ lục như hiện nay?

Theo liên bộ Công Thương - Tài chính giải thích, trên thực tế, giá bán lẻ xăng dầu trong nước dựa trên giá thành phẩm xăng dầu trên thị trường Singapore, không tính theo giá dầu thô như Brent hay WTI.

Để có sản phẩm là xăng dầu thành phẩm, dầu thô cần trải qua quá trình lọc. Mỗi thùng dầu thô có dung tích gần 159 lít, sau qua quá trình lọc hóa sẽ cho khoảng 76 lít xăng, còn lại là các sản phẩm dầu diesel, dầu hỏa, mazut... Tức là, sản lượng xăng chỉ tương đương 50% lượng dầu thô ban đầu.

Theo dữ liệu từ Bộ Công Thương, bình quân giá thành phẩm xăng dầu thế giới giữa kỳ điều hành giá ngày 11.5 và kỳ điều hành ngày 4.5 là: 136,968 USD/thùng xăng RON92 dùng để pha chế xăng E5RON92; 141,098 USD/thùng xăng RON95.

Trong khi mức giá này tại kỳ điều hành ngày 11.3 (thời điểm giá dầu thô lập đỉnh) là 132,251 USD/thùng xăng RON92 dùng để pha chế xăng E5RON92; 135,750 USD/thùng xăng RON95. Như vậy, dù giá thô giảm hơn nhiều so với thời điểm đỉnh tháng 3, nhưng giá xăng dầu thành phẩm cao hơn chính là nguyên nhân khiến giá xăng dầu trong nước tăng cao kỷ lục.

Liên bộ Công Thương - Tài chính cho biết, nếu không được giảm thuế bảo vệ môi trường (2.000 đồng/lít với xăng RON95; xăng E5RON92 là 1.900 đồng và các mặt hàng dầu từ 700 - 1.000 đồng/lít) thì giá bán lẻ xăng có thể tăng 3.300 - 3.500 đồng/lít. Tức là, giá xăng RON95 sẽ lên hơn 32.000 đồng/lít, còn xăng E5RON92 gần 31.000 đồng/lít.

Một điểm nữa khiến giá xăng lần này lập đỉnh do liên bộ đã trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu (quỹ BOG), nhưng không chi quỹ. Còn kỳ điều hành tháng 3 lại không trích lập quỹ BOG và tăng mạnh mức chi quỹ BOG.

Ở kỳ điều hành lần này, Liên bộ Công Thương - Tài chính tiếp tục sử dụng công cụ quỹ BOG linh hoạt, hợp lý nhằm vừa hạn chế mức tăng của giá xăng dầu trong nước, vừa bảo đảm duy trì quỹ BOG để có dư địa điều hành giá xăng dầu giai đoạn tới trong bối cảnh giá xăng dầu thế giới từ nay đến cuối năm còn diễn biến phức tạp, khó lường.

Theo đó, liên bộ quyết định giảm mức trích lập quỹ BOG đối với xăng RON95, xăng E5RON92 và dầu hỏa, đồng thời thực hiện chi quỹ BOG đối với dầu hỏa và dầu mazut để giá xăng dầu trong nước có mức tăng thấp hơn mức tăng của giá xăng dầu thế giới.