Ukraine dùng công nghệ nhận dạng khuôn mặt Clearview AI phát hiện lính Nga, danh tính người chết

Lee Wolosky, cố vấn của công ty Clearview (Mỹ) và là cựu quan chức ngoại giao dưới thời ông Barack Obama cùng Joe Biden, nói Ukraine đang nhận được quyền truy cập miễn phí vào công cụ tìm kiếm khuôn mặt mạnh mẽ của Clearview AI, cho phép chính quyền nước này kiểm tra những người cần quan tâm tại các trạm kiểm soát.

Các kế hoạch bắt đầu hình thành sau khi Nga tấn công Ukraine và Hoan Ton-That, Giám đốc điều hành Clearview, đã gửi một lá thư tới Kyiv đề nghị hỗ trợ nước này, theo một bản sao mà được Reuters nhìn thấy.

Clearview cho biết không cung cấp công nghệ cho Nga.

Bộ Quốc phòng Ukraine không trả lời khi được đề nghị bình luận.

Trước đây, người phát ngôn của Bộ Chuyển đổi Kỹ thuật số Ukraine nói đang xem xét các đề nghị từ các công ty trí tuệ nhân tạo có trụ sở tại Mỹ như Clearview. Nhiều doanh nghiệp phương Tây đã cam kết giúp đỡ Ukraine, cung cấp phần cứng internet, công cụ an ninh mạng và các hỗ trợ khác.

Công ty Canada cung cấp cho Ukraine hình ảnh vệ tinh để chống Nga

MDA, nhà điều hành và xây dựng vệ tinh của Canada,   đang cung cấp cho Ukraine các hình ảnh vệ tinh gần với thời gian thực để theo dõi hoạt động di chuyển của quân đội Nga ngay cả vào ban đêm hoặc qua các đám mây che phủ. Giám đốc điều hành MDA - Mike Greenley cho biết thông tin này.

"Chúng tôi có thể cung cấp các báo cáo tình báo và mọi người có thể đưa ra quyết định về những gì đang diễn ra trên mặt đất hoặc trên biển, từ hình ảnh radar của chúng tôi. Tất cả là về làm điều đúng đắn và cung cấp cho Ukraine sự hỗ trợ mà họ cần", Mike Greenley nói trong một cuộc phỏng vấn.

Mykhailo Fedorov, Bộ trưởng Bộ chuyển đổi Kỹ thuật số Ukraine, đã đưa ra lời kêu gọi cộng đồng quốc tế trên Twitter hai tuần trước, đề nghị cung cấp dữ liệu vệ tinh của radar khẩu độ tổng hợp (SAR).

"Chúng tôi rất cần dữ liệu để theo dõi sự di chuyển của quân đội Nga, đặc biệt là vào ban đêm khi các công nghệ của chúng tôi không thấy được", Mykhailo Fedorov nói ngày 1.3.

"Trong các hình ảnh SAR, bạn có thể thấy các nhóm phương tiện, những thay đổi với các tòa nhà, những thay đổi với các cây cầu, những con tàu trên biển thông qua mọi điều kiện thời tiết cả ngày lẫn đêm", Mike Greenley nói.

Ông cho biết thông tin tình báo được truyền tải an toàn tới Ukraine thông qua các cơ quan thương mại hoặc chính phủ có trụ sở tại phương Tây. MDA đã nhận được sự chấp thuận của chính phủ Canada để chia sẻ các hình ảnh SAR của Ukraine, Mike Greenley cho biết.

Khi được hỏi liệu ông có lo sợ sự trả đũa của Nga hay không, Mike Greenley cho biết công ty đã áp dụng "tư thế an ninh được nâng cao hơn một chút".

Người sáng lập Clearview cho biết công ty khởi nghiệp của ông có hơn 2 tỉ hình ảnh từ dịch vụ truyền thông xã hội VKontakte (Nga), trong tổng số hơn 10 tỉ hình ảnh.

Cơ sở dữ liệu đó có thể giúp Ukraine xác định người chết dễ dàng hơn so với việc cố gắng đối sánh dấu vân tay và hoạt động ngay cả khi có tổn thương trên khuôn mặt, Ton-That viết. Nghiên cứu của Bộ Năng lượng Mỹ chỉ ra cách phân tích làm giảm hiệu quả của công nghệ, trong khi một bài báo từ hội nghị năm 2021 cho thấy kết quả đầy hứa hẹn.

Bức thư từ Ton-That cũng cho biết công nghệ của Clearview có thể được sử dụng để giúp đoàn tụ những người tị nạn bị chia cắt khỏi gia đình họ, xác định các đặc vụ Nga và hỗ trợ chính phủ gỡ bỏ các bài đăng sai sự thật trên mạng xã hội liên quan đến chiến tranh.

Ton-That chưa rõ mục đích chính xác của Bộ Quốc phòng Ukraine khi sử dụng công nghệ này. Các bộ phận khác của chính phủ Ukraine dự kiến ​​sẽ triển khai Clearview trong những ngày tới, Ton-That và Lee Wolosky tiết lộ.

Các hình ảnh VKontakte làm cho bộ dữ liệu của Clearview toàn diện hơn PimEyes, một công cụ tìm kiếm hình ảnh công khai mà nhiều người sử dụng để xác định các cá nhân trong các bức ảnh chiến tranh, Lee Wolosky nói.

VKontakte đã không trả lời ngay lập tức khi được đề nghị bình luận.

Trước đây, công ty truyền thông xã hội Facebook (nay là Meta Platforms) đã yêu cầu Clearview ngừng lấy dữ liệu của mình.

Ít nhất một nhà phê bình nói rằng nhận dạng khuôn mặt có thể xác định sai người ở trạm kiểm soát và trong trận chiến.

Albert Fox Cahn, Giám đốc điều hành của Dự án Giám sát Công nghệ Giám sát (Surveillance Technology Oversight Project) ở New York (Mỹ), nói một sự không phù hợp có thể dẫn đến cái chết của dân thường, giống như những vụ bắt giữ không công bằng đã phát sinh từ việc sử dụng cảnh sát.

“Chúng ta từng thấy công nghệ có mục đích tốt sẽ phản tác dụng và gây hại cho chính những người mà nó được cho là sẽ giúp đỡ”, ông nói.

Ton-That cho rằng Clearview không bao giờ được dùng làm nguồn nhận dạng duy nhất và ông sẽ không muốn công nghệ này được sử dụng vi phạm Công ước Geneva, vốn đã tạo ra các tiêu chuẩn pháp lý về đối xử nhân đạo trong chiến tranh.

Giống như những người dùng khác, người ở Ukraine đang được đào tạo và phải nhập số hồ sơ cùng lý do tìm kiếm trước khi truy vấn, ông nói.

Clearview, chủ yếu được bán cho cơ quan thực thi pháp luật Mỹ, đang chống lại các vụ kiện ở Mỹ vì bị cáo buộc vi phạm quyền riêng tư bằng cách lấy hình ảnh từ web. Clearview cho rằng việc thu thập dữ liệu của nó tương tự như cách Google Search hoạt động. Tuy nhiên, một số quốc gia bao gồm cả Anh và Úc đã coi các hoạt động của nó là bất hợp pháp.

Albert Fox Cahn mô tả việc xác định danh tính người đã khuất có lẽ là cách ít nguy hiểm nhất để triển khai công nghệ trong chiến tranh, nhưng ông nói rằng “một khi bạn đưa các hệ thống này và cơ sở dữ liệu liên quan vào vùng chiến sự, bạn sẽ không kiểm soát được cách nó sẽ được sử dụng và bị lạm dụng”.