Tự chế bom để khủng bố: Quá dễ, quá lo

Báo USA Today đánh giá do chiến dịch truy quét các vật liệu chế tạo bom ngày càng được mở rộng ở Mỹ, những kẻ khủng bố nghiệp dư buộc phải tìm đến các vật liệu có sức công phá thấp hơn để làm bom tự chế tại nhà. Chỉ cần một cú click chuột vào internet, chúng sẽ biết cách chế tạo bom. Báo này nhận xét chưa bao giờ việc chế tạo bom lại dễ dàng như thế và mối đe dọa từ bom tự chế đang tiếp tục kéo dài.

Ai cũng làm được bom

Giáo sư Bruce Hoffman, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu an ninh tại Đại học Georgetown, nhận xét: “Nếu muốn chế tạo bom, bạn có thể tìm mua nồi áp suất là vật liệu có sẵn và được bán rất rộng rãi. Dù vậy, nồi áp suất hay những thứ tương tự là thiết bị tuy đơn giản nhưng đang trở thành chiến thuật và trở nên phổ biến hơn bao giờ hết vì nhờ có internet và mạng xã hội".

Cơ quan điều tra cho biết quả bom nổ ở phố Chelsea, quận Manhattan ngày 17.9 là nồi áp suất chứa dư lượng tannerite, một sản phẩm hợp pháp chủ yếu được sử dụng trong các buổi diễn tập thực tế.

Quả bom nổ tại cuộc chạy marathon hồi năm 2013 ở Boston đã được dùng thuốc súng chiết xuất từ ​​pháo hoa. Năm 1995, các quả bom tự chế mà tên Timothy McVeigh ở thành phố Oklahoma dùng để giết 168 người có chứa hỗn hợp nhiên liệu nitromethane (dùng trong các cuộc đua xe ô tô) và phân bón ammonium nitrate.

Ngoài ra, quả bom phát nổ ngày 17.9 trong cuộc chạy đua gây quỹ từ thiện tại Seaside Park (bang New Jersey) và vật nổ phát nổ tại nhà ga ở Elizabeth (bang New Jersey) hôm 19.9 cũng là bom tự chế.

Trong khi McVeigh năm 1995 phải chi 12 USD để mua hướng dẫn chế tạo bom thủ công thì trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, có được công thức chế tạo bom dễ dàng hơn nhiều. Điển hình là anh em nhà Tsarnaev đã học được cách chế tạo bom để sử dụng trong cuộc chạy marathon hồi năm 2013 ở Boston từ bài báo Làm thế nào để chế tạo bom trong gian bếp của mẹ bạn? đăng trong tạp chí Inspire, tạp chí do tổ chức khủng bố Al Qaeda xuất bản.

Giáo sư chính trị học Victor Asal, chuyên gia về các vấn đề khủng bố tại Trường Công vụ và chính sách công Rockefeller thuộc Đại học bang New York tại Albany, nhận xét: "Ngày xưa có sách giáo khoa hướng dẫn chế tạo bom. Ngày nay, cứ truy cập vào các trang web, bạn sẽ dễ dàng tìm thấy trên các diễn đàn thông tin về cách chế tạo đủ loại bom. Vì vậy, có ai đó có thể làm được bom cũng không phải là điều đáng ngạc nhiên".

Hình ảnh ghi lại nghi can Ahmad Khan Rahami cùng với túi xách xuất hiện ngay trước khi xảy ra vụ nổ ở phố Chelsea, quận Manhattan ngày 17.9 - Ảnh: CBC

Đối mặt với bọn khủng bố

Tháng trước, Bộ An ninh nội địa Mỹ đã giao cho các học viện quốc gia về khoa học, kỹ thuật và y tế nghiên cứu các giải pháp nhằm hạn chế việc tiếp cận các vật liệu chế tạo bom như bom ammonium nitrate.

Giáo sư Bruce Hoffman ở Đại học Georgetown đánh giá hoạt động tăng cường giám sát kể từ sau vụ tấn công khủng bố nước Mỹ ngày 11.9.2001 đã khiến cho người muốn tiếp cận các vật liệu chế tạo bom gặp khó khăn hơn, do đó bọn khủng bố buộc phải sử dụng thuốc nổ có sức công phá thấp hơn.

Giáo sư Hoffman nhận xét: “Các loại bom này ít mạnh hơn bom ammonium nitrate. Tuy nhiên, ammonium nitrate cũng chẳng mạnh bằng thuốc nổ TNT hay chất nổ dẻo. Vì vậy, chúng ta có vẻ như đang tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa. Dù sao các quả bom này cũng phần nào không gây ra thiệt hại quá lớn. Vì thế, cũng không hẳn chính sách tăng cường giám sát không phát huy tác dụng. Nhưng lẽ dĩ nhiên là những kẻ muốn sử dụng bom sẽ luôn tìm ra cách chế tạo mới”.

Ông kết luận: "Vấn đề là chủ nghĩa khủng bố đang tồn tại trong cuộc sống thực tế ngày nay, rõ ràng như tai nạn xe hơi hay tội phạm đường phố. Đây là thách thức mà chúng ta đang cần đối mặt và không nên cho phép điều đó thống trị cuộc sống chúng ta hay quyết định hoạt động hằng ngày của chúng ta".

Giáo sư Brian Nussbaum ở Trường đối phó tình huống khẩn cấp, an ninh nội địa và an ninh mạng tại Albany cũng đồng ý với Giáo sư Hoffman. Giáo sư Nussbaumng nhận xét: "Các chi tiết của thiết bị được sử dụng trong vụ nổ ở New York ngày 17.9 vẫn chưa được làm rõ nhưng các bước để tạo ra vật nổ với nồi áp suất là không quá phức tạp. Chúng tôi đã nhìn thấy thiết bị như vậy được sử dụng trong các cuộc tấn công ngayở nước mình cũng như ở nước ngoài. Thực tế, tổ chức Al Qaeda trên bán đảo Ả Rập đã xuất bản tạp chí Inspire bằng tiếng Anh cung cấp thông tin về cách thức chế tạo vật nổ như vậy".

Minh Thùy