Trung Quốc thao túng mưa nhân tạo có ảnh hưởng khí hậu láng giềng không?

Theo một nghiên cứu của trường đại học Bắc Kinh, các nhà chức trách thời tiết Trung Quốc đã kiểm soát thành công thời tiết trước thềm lễ kỷ niệm chính trị lớn vào đầu năm nay.

Chẳng hạn vào ngày 1.7, đảng Cộng sản Trung Quốc đã kỷ niệm một trăm năm thành lập bằng buổi đại lễ với hàng chục nghìn người tham gia ở Quảng trường Thiên An Môn. Theo bài báo nghiên cứu từ Đại học Thanh Hoa, người ta đã gieo hạt trên diện rộng trong vài giờ trước đó đảm bảo bầu trời trong xanh và hạ thấp ô nhiễm không khí.

Chính phủ Trung Quốc rất hào hứng với công nghệ gieo hạt trên mây, họ đã chi hàng tỉ USD cho các nỗ lực điều khiển thời tiết để bảo vệ các vùng nông nghiệp hoặc đảm bảo tổ chức suôn sẻ các sự kiện quan trọng, nhất là sau Thế vận hội 2008.

Tạo đám mây là một kỹ thuật điều chỉnh thời tiết, trong đó chứng kiến ​​việc thêm các chất hóa học như các hạt bạc iotua nhỏ vào các đám mây, khiến các giọt nước tụ lại xung quanh chúng và tăng khả năng kết tủa.

Tờ The South China Morning Post đã dẫn một bài báo nghiên cứu gần đây cho biết đã tìm thấy những dấu hiệu chắc chắn cho thấy hoạt động gieo hạt vào đám mây vào đêm trước đại lễ 100 năm đã làm giảm ô nhiễm không khí rõ rệt.

Lễ kỷ niệm một trăm năm phải đối mặt với những gì mà tờ báo gọi là các thách thức chưa từng có, trong đó có sự gia tăng bất ngờ về chất ô nhiễm không khí và bầu trời u ám trong bối cảnh Bắc Kinh hè qua có độ ẩm cao nhất được ghi nhận. Các nhà máy và các hoạt động gây ô nhiễm khác đã bị tạm dừng trong những ngày trước sự kiện nhưng luồng không khí thấp có nghĩa là ô nhiễm vẫn chưa tiêu tan.

Bài báo được xuất bản trên tạp chí Khoa học Môi trường, cho biết một hoạt động tạo đám mây kéo dài hai giờ đã được khởi động vào đêm trước của buổi lễ và cư dân ở các vùng núi gần đó cho biết họ đã nhìn thấy tên lửa bắn lên bầu trời vào ngày 30.6. Tờ báo cho biết các tên lửa đã mang iốt bạc lên bầu trời để kích thích lượng mưa.

Các nhà nghiên cứu cho biết trận mưa nhân tạo kết quả đã làm giảm hơn 2/3 mức độ ô nhiễm không khí dựa trên tiêu chí PM2.5 và chuyển chỉ số chất lượng không khí dựa trên tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới, từ “vừa phải” sang “tốt”.

Nhóm nghiên cứu cho biết mưa nhân tạo “là sự kiện gián đoạn duy nhất trong thời kỳ này”, vì vậy không chắc việc giảm ô nhiễm là do nguyên nhân tự nhiên.

Năm ngoái, Bắc Kinh đã công bố kế hoạch mở rộng chương trình điều chỉnh thời tiết thử nghiệm tới một khu vực có diện tích gấp 1,5 lần Ấn Độ - 5,5 triệu km vuông - được bao phủ bởi mưa hoặc tuyết nhân tạo. Quốc vụ viện cho biết họ đặt mục tiêu có một hệ thống điều chỉnh thời tiết phát triển vào năm 2025, gồm cả nửa triệu km vuông khác có công nghệ ngăn chặn mưa đá.

Ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học xoay quanh sự thành công của công nghệ này, nhưng cũng đang tranh luận về việc liệu việc thao túng thời tiết ở một khu vực có thể phá vỡ hệ thống thời tiết ở nơi khác hay không.

Trong 5 năm tính đến năm 2017, truyền thông nhà nước tuyên bố Trung Quốc đã chi hơn 1,3 tỉ USD cho công nghệ này và gây ra thêm khoảng 233,5 tỉ mét khối mưa. Vào năm 2019, các quan chức cho biết các hoạt động điều chỉnh thời tiết, thường là bắn các quả đạn chứa i-ốt để phá vỡ mặt trận thời tiết bất lợi, đã giúp giảm 70% thiệt hại do mưa đá hàng năm ở các vùng nông nghiệp của Tân Cương.

Tuy nhiên, nó cũng đã được sử dụng cho các sự kiện chính trị và quan trọng khác, gồm cả Thế vận hội 2008, hội nghị cấp cao APEC 2014, cũng như các cuộc diễu hành vào Ngày Quốc khánh và các cuộc họp Quốc hội hai kỳ hằng năm.

Tiến sĩ Shiuh-Shen Chien, thuộc khoa địa lý của Đại học Quốc gia Đài Loan, cho biết trong một bài luận năm 2019 cho Xã hội + Không gian cho biết các cơ quan quản lý thời tiết của Trung Quốc đã "thể chế hóa" các biện pháp kiểm soát khí hậu trong nhiều thập kỷ, với những nỗ lực công nghệ có từ những năm 1980, nhưng đặc biệt trong việc sử dụng nó không chỉ vì lý do thương mại hoặc nông nghiệp mà còn cho "mục đích tuyên truyền".