Trung Quốc hạ cấp quan hệ ngoại giao với Lithuania

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra một tuyên bố chỉ trích Lithuania phớt lờ lập trường nghiêm túc của Trung Quốc và các chuẩn mực quốc tế trong việc cho Đài Loan đặt cơ quan đại diện, tạo “tiền lệ xấu”. Vì vậy Bắc Kinh quyết định hạ cấp quan hệ ngoại giao xuống Đại biện (charge d'affaire) thay vì Đại sứ như lâu nay (ambassador).

“Chúng tôi yêu cầu phía Lithuania sửa chữa ngay sai lầm, đừng đánh giá thấp quyết tâm bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhân dân Trung Quốc”, theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Đại sứ Trung Quốc tại Lithuania là Thân Tri Phi cũng chưa rõ đã rời khỏi quốc gia châu Âu này để về nước hay chưa.

Ngày 18.11 vừa qua, cơ quan đại diện Đài Loan tại Lithuania chính thức mở cửa với tên gọi “Văn phòng đại diện Đài Loan” thay vì “Văn phòng đại diện Kinh tế - Văn hóa Đài Bắc” như thông lệ. Phía Đài Loan tuyên bố đây là động thái giúp mở ra chương mới cho quan hệ hợp tác với Lithuania, đặc biệt ở lĩnh vực công nghệ.

Lithuania - thành viên Liên minh châu Âu (EU) lẫn Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) - từng rất xem trọng hợp tác kinh tế với Trung Quốc. Nhưng quan hệ song phương dần xấu đi vì Lithuania cảm thấy thất vọng khi Trung Quốc đầu tư không nhiều và chỉ đẩy mạnh xuất khẩu khiến thâm hụt thương mại tăng cao.

Giữa năm nay, Lithuania quyết định rút khỏi cơ chế “17+1” giữa Trung Quốc với 17 quốc gia Trung và Đông Âu. Đến tháng 8, chính phủ nước này tuyên bố cho phép Đài Loan mở cơ quan đại diện dùng tên “Văn phòng đại diện Đài Loan” – động thái nhận được ủng hộ từ Mỹ. Washington còn giúp Lithuania chống đỡ trước áp lực từ Trung Quốc bằng một thỏa thuận tín dụng xuất khẩu trị giá 600 triệu USD với Ngân hàng Xuất nhập khẩu Mỹ.

Bước đi của Lithuania được xem như thắng lợi ngoại giao lớn của Đài Loan vài năm gần đây. Áp lực từ Trung Quốc khiến đảo tự trị này mất đi hàng loạt đối tác, hiện chỉ còn 15 nước có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan.