Tiểu hành tinh có kích thước lớn gấp đôi tòa nhà Burj Khalifa đang bay đến Trái đất

Tiểu hành tinh mang tên 1989 JA có chiều ngang gần bằng 1.800 mét, theo số liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Vật thể gần Trái đất (CNEOS) của NASA. Kích thước này có nghĩa 1989 JA có đường kính lớn hơn độ cao của 2 tòa nhà cao nhất thế giới Burj Khalifa ở Dubai cộng lại.

Theo NASA, không có vật thể gần Trái đất nào khác có kích thước lớn như 1989 JA tiếp cận hành tinh chúng ta trong năm 2022. Một trong số các tiểu hành tinh lớn khác đã tiếp cận gần Trái đất trong năm nay là 1994 PC1, có chiều ngang khoảng 1.000 mét.

Khi 1989 JA bay ngang qua Trái đất, nó sẽ di chuyển với vận tốc khoảng 75.961 km/h. Tốc độ này nhanh gấp 20 lần so với một viên đạn súng trường và bằng 1/5 vận tốc của một tia chớp. Tiểu hành tinh này dự kiến sẽ ở gần Trái đất nhất vào ngày 27.5. Khi đó, 1989 JA cách hành tinh chúng ta hơn 4 triệu km - một khoảng cách an toàn mặc dù tương đối gần về mặt thiên văn học.

Điều quan trọng cần nhớ là khái niệm “tiếp cận gần” mang tính tương đối. Trong lúc quay quanh Mặt trời, các tiểu hành tinh đôi khi thực hiện những chuyến “tiếp cận gần” theo góc nhìn của các nhà thiên văn, nhưng thực tế nó vẫn cách xa Trái đất gấp nhiều lần so với Mặt trăng.

Những vật thể như vậy được gọi là vật thể gần Trái đất (NEO). Cho đến nay, hơn 29.000 NEO đã được phát hiện, phần lớn trong số đó là các tiểu hành tinh. Một số NEO đáp ứng các tiêu chí nhất định cũng được phân loại là “tiểu hành tinh có khả năng nguy hiểm” (PHA).

PHA được xác định dựa trên kích thước của một tiểu hành tinh cũng như khả năng xảy ra các cuộc “tiếp cận gần” có thể đe dọa đến Trái đất. Các tiểu hành tinh cách xa Trái đất hơn 7,5 triệu km hoặc có đường kính dưới 152 mét không được coi là PHA. Theo CNEOS, hơn 2.260 NEO được phân loại là PHA nhưng không có NEO nào có cơ hội va chạm với Trái đất trong thế kỷ tới hoặc lâu hơn.

Giám đốc CNEOS Paul Chodas cho biết: “Tiểu hành tinh có khả năng nguy hiểm chỉ đơn giản có nghĩa là trong nhiều thế kỷ và thiên niên kỷ, quỹ đạo của nó có thể phát triển thành quỹ đạo có khả năng tác động đến Trái đất. Chúng tôi dự đoán rằng còn khoảng vài nghìn PHA khác chưa được phát hiện”.

Có rất nhiều vật thể như thế bay ngang qua hành tinh của chúng ta hàng năm. Để xác định vật thể sẽ đến gần Trái đất đến mức nào, các nhà khoa học NASA sẽ quan sát tiểu hành tinh đó và dùng mô hình máy tính để dự đoán quỹ đạo. Khả năng xảy ra một vụ va chạm với tiểu hành tinh có vẻ giống như trong phim khoa học viễn tưởng, nhưng đó là điều mà các chuyên gia đang lên kế hoạch nghiêm túc.

Bảo vệ Trái đất khỏi tác động của một tiểu hành tinh là cơ sở của nhiệm vụ Thử nghiệm chuyển hướng Tiểu hành tinh đôi (DART) của NASA được thực hiện vào tháng 11 năm ngoái. Thử nghiệm này sẽ chứng minh công nghệ có khả năng thay đổi đường đi của một tiểu hành tinh trong không gian.

Giải thích nhiệm vụ Thử nghiệm chuyển hướng Tiểu hành tinh đôi (DART) của NASA

Các nhà khoa học ở CNEOS có thể tính toán quỹ đạo của những vật thể bay gần hành tinh của chúng ta với độ chính xác cao, qua đó dự đoán khả năng va chạm, thời gian và địa điểm. Bằng việc hợp tác chặt chẽ với cơ quan vũ trụ, các giải pháp quỹ đạo này được sử dụng để dự đoán cách NEO tiếp cận gần Trái đất và đưa ra các đánh giá toàn diện về xác suất tác động của chúng trong thế kỷ tới.

Một cuộc khảo sát cho thấy người Mỹ thích một chương trình không gian tập trung vào các tác động tiềm ẩn của tiểu hành tinh hơn là đưa con người trở lại Mặt trăng hoặc lên sao Hỏa.

Năm 2018, NASA đã công bố một kế hoạch trong đó đề xuất các phương pháp chính phủ Mỹ cần thực hiện để đối phó tốt hơn với NEO, như việc các tiểu hành tinh hoặc sao chổi bay tới Trái đất trong khoảng 48 triệu km. Tổng giám đốc NASA Jim Bridenstine khi đó cho rằng các cuộc tấn công của tiểu hành tinh không phải là điều có thể xem nhẹ và có lẽ đây chính là mối đe dọa lớn nhất đối với sự tồn vong của sự sống trên Trái đất.