Thay câu hỏi đổi cuộc đời: Thành công tạo ra từ những câu hỏi thực tế

Con người đã tiến hóa qua hàng triệu năm với vô vàn phát minh và kiến tạo. Nếu Newton không thắc mắc với những sự việc tưởng như ngẫu nhiên là trái táo rơi vào đầu thì làm sao Định luật vạn vật hấp dẫn có thể ra đời? Khi còn trẻ, tất cả chúng ta đều là những Newton chưa được khai mở và nhà khoa học thiên tài bên trong ta đang chờ chính ta khám phá. Bằng cách nào? Đó là không ngừng đặt câu hỏi và đi tìm câu trả lời từ chính nỗ lực của mình.

Bước vào tuổi hai mươi, hầu hết chúng ta thường loay hoay thiết lập hướng đi cho tương lai của mình. Để rồi sau đó chứng kiến con tàu đời mình cứ chạy lòng vòng và va vào đủ thứ đá ngầm. Có người buộc phải dừng bước, gục ngã, nhưng cũng có người lại kiên cường đứng dậy để bước về phía thành công. Sự khác biệt của người thành công là vì họ luôn biết đặt ra những câu hỏi hay cho bản thân để thích ứng với mọi hoàn cảnh.

Để giúp độc giả vượt qua chặng đường “lòng vòng” ở bất cứ giai đoạn nào của cuộc đời, Paul Angone, tác giả cuốn Thay câu hỏi đổi cuộc đời đã khuyên chúng ta nên đặt những câu hỏi thật hay. Nếu không đặt ra những nghi vấn cho bản thân một cách nghiêm túc thì con tàu đời bạn sẽ lệch hướng và mắc kẹt trên một đảo hoang nào đó. Tác giả chia sẻ: “Điều quan trọng không phải là cố lèo lái con tàu đời mình theo một kế hoạch nào đó, mà là chúng ta phải thích ứng, thay đổi và phát triển khi mọi thứ không diễn ra đúng như dự tính”.

Vậy những câu hỏi có thể giúp cuộc đời chúng ta thay đổi là câu hỏi như thế nào? Cuốn sách Thay câu hỏi đổi cuộc đời chính là gợi ý cho bạn. Không chỉ dành cho các bạn trẻ, những độc giả ở mọi lứa tuổi cũng tìm thấy những điều bổ ích từ những câu hỏi được đặt ra trong cuốn sách này. 101 câu hỏi mà Paul Angone đưa ra trong cuốn sách là kết quả của mười năm nghiên cứu, học hỏi của tác giả. Đó cũng là những kinh nghiệm mà ông đã đúc kết trong quá trình hỗ trợ nhiều người tìm ra câu trả lời của riêng mỗi người để tạo động lực giúp họ sống một cuộc đời thành công và ý nghĩa.

Có những câu hỏi mà bạn có thể trả lời chỉ với vài cái gạch đầu dòng. Nhưng cũng có những câu hỏi mà bạn phải mất nhiều thời gian, trải nghiệm, rèn luyện và nếm đủ đắng cay mới nhận ra câu trả lời đúng. Cuốn sách được trình bày mạch lạc, dễ hiểu, đi thẳng vào trọng tâm vấn đề mà hầu hết chúng ta đều quan tâm qua việc đặt câu hỏi và đi tìm câu trả lời. Chúng ta sẽ luôn cảm thấy có mình ở trong từng câu hỏi – cũng là từng đề mục lớn trong sách: “Tôi có sẵn lòng lái một chiếc xe đời cũ trong suốt những năm tuổi trẻ để theo đuổi một giấc mơ lớn không?”, “Có phải những ngày đen tối đang ở phía trước”, “Làm thế nào để lựa chọn khi không biết nên chọn điều gì?”, “Lý do then chốt của tôi là gì?”, “Lạc lối có lợi ích gì?”, “Cảm giác lo âu đang nói với tôi điều gì?”, “Tôi có ai trong đội hình trong mơ của mình”, “Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra là gì?”, “Nếu không phải bây giờ thì bao giờ?”…

Ví dụ, để trả lời cho câu hỏi “Làm thế nào để xây dựng mối quan hệ hiệu quả?”, số liệu thống kê cho thấy có 70-80% cơ hội việc làm đều thông qua các mối quan hệ. Đa phần các bạn trẻ nghĩ rằng chỉ cần tham gia thật nhiều buổi giao lưu và phát thật nhiều danh thiếp là đủ. Thật ra chẳng ai quan tâm đến những tấm danh thiếp đó, bởi người phát danh thiếp trông như một chú robot tội nghiệp. Khi làm vậy, bạn chỉ đang xây dựng mối quan hệ với mục đích làm lợi cho bạn. Mối quan hệ hiệu quả đòi hỏi bạn phải thật tâm dành thời gian, công sức và sự quan tâm chân thành đến đối tượng. Đa số các bạn trẻ cuống cuồng tìm kiếm một mối quan hệ khi cần ai đó mở giúp một cánh cửa. Đương nhiên cách xây dựng mối quan hệ này thường không hiệu quả. Trong phần này, Paul đã đưa ra 7 ý tưởng để xây dựng một mối quan hệ sâu sắc và ý nghĩa, trong đó nhấn mạnh việc xây dựng mối quan hệ nhằm mang lại lợi ích cho người khác, hơn là chính bản thân bạn. Đó chính là phép màu giúp bạn có được lợi ích lớn hơn ngàn lần.

Khi bàn về “Tình hình việc làm trong tương lai sẽ ra sao và thế nào là thành công trong sự nghiệp?”, Paul đưa ra các định nghĩa khác biệt về thành công và điều then chốt để thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của thế giới công nghệ ngày nay. Đó là: “Chúng ta cần phải là những người đa năng và có khả năng tư duy xuất sắc trong bối cảnh không rõ ràng”, bởi máy móc chỉ giỏi xử lý chứ không thể thay thế con người tư duy. Tư duy của chúng ta được rèn luyện từ những câu hỏi, từ sự truy vấn đến cùng, không bằng lòng với những kết quả nửa vời, những kiến thức mông lung và sự hiểu biết được cài đặt từ người khác.

101 câu hỏi cùng những dẫn giải thú vị của Paul khiến độc giả nhận ra điều quan trọng là phải luôn tự hỏi mình mỗi ngày. Điều đó giúp chúng ta tư duy liên tục để trưởng thành, vì “học hỏi” là quá trình tìm tòi, đặt ra câu hỏi để học sâu, để có thêm kiến thức từ những trải nghiệm thực tế. Không có hỏi thì không có học, thói quen đặt câu hỏi hình thành nên tư duy phản biện của chúng ta – điều quan trọng nhất trong hành trình phát triển bản thân cùng với tình thương và lòng trắc ẩn.

Đến một thời điểm nào đó, tất cả chúng ta đều hiểu rằng cuộc sống “trưởng thành” không hề dễ dàng như những gì được thể hiện trong các tập sách quảng cáo. Sau khi tốt nghiệp đại học và suốt mười năm sau đó, chúng ta có cảm giác như thể mình đang trải qua cuộc khủng hoảng một-phần-tư-cuộc-đời ngay khi vừa trải qua một cuộc khủng hoảng một-phần-tư-cuộc-đời trước đó. Và chúng ta vẫn chưa hoàn toàn hiểu rõ cuộc khủng hoảng đó thật sự là gì, chỉ biết rằng chúng ta không thể tránh được nó.

Chính vì vậy, Paul đã gọi đây là cuốn cẩm nang mà chúng ta nên dành cả đời để nghiền ngẫm, điều chỉnh, thay đổi và bổ sung các câu trả lời để tìm ra công thức của món “nước sốt độc quyền” của mình. Chúng ta thường mất quá nhiều thời gian mơ mộng về thành công của người khác mà quên đi những giá trị độc đáo của cá nhân mình. Chính món “nước sốt độc quyền” của bạn mới khiến bạn có giá trị và để lại dấu ấn trong cuộc đời này. Cuốn sách thực chất chính là sự khơi gợi cho mỗi người đi tìm kiếm và tạo ra món “nước sốt độc quyền” của mình để đạt được những thành tựu quan trọng trong cuộc đời.

Con đường đến thành công không bao giờ thẳng tắp. Cuộc sống luôn đầy rẫy những trở ngại khiến bạn mất phương hướng, như khi bạn thất nghiệp, mất niềm tin vào bản thân hay đứng trước nguy cơ đổ vỡ một mối quan hệ tốt đẹp. Thay câu hỏi đổi cuộc đời chỉ ra rằng cách duy nhất để tìm thấy một hướng đi rõ ràng là trước tiên hãy cho phép bản thân lạc lối. Các nhà thám hiểm không thể khám phá các vùng đất mới nếu họ cứ đi theo bản đồ, họ phải vừa đi và vừa vẽ bản đồ của mình. Khám phá và đi lạc rất giống nhau. Nhờ lạc lối, khả năng sáng tạo và các giác quan của bạn được đánh thức. Từ đó, bạn nhận được những trải nghiệm bất ngờ và những câu hỏi đúng để tìm ra câu trả lời đúng. Cũng giống như một đầu bếp, nếu không thử các loại nguyên liệu khác nhau thì sẽ không có được “món nước sốt độc quyền” của riêng mình.

Hãy thử bằng nhiều cách để tìm ra một cách của riêng mình và đừng bỏ cuộc nếu bạn đi sai đường. Không ai có thể nhìn thấy gì ở khúc quanh phía trước cho đến khi đến được nơi đó. Trưởng thành không bao giờ là dễ dàng. Để trả lời 101 câu hỏi trong cuốn sách này đòi hỏi bạn phải có sự can đảm, tính trung thực và tinh thần vượt khó. Sẽ luôn có những lý do khiến bạn chần chừ, không tiến về phía trước và sẽ luôn có những tiếng nói “bàn lùi” bên trong bạn. Nhưng nếu bạn biết tự hỏi “Nếu không phải bây giờ thì bao giờ?”, chắc chắn bạn sẽ vượt qua được những giới hạn của bản thân mình.

Đừng chờ đợi một kế hoạch hay thời điểm hoàn hảo. Cuộc sống là khi chúng ta lèo lái giữa những điều không hoàn hảo thay vì cố nắm bắt một ảo ảnh hoàn hảo. Chúng ta sẽ không bao giờ có đủ mọi thông tin mình cần. Điều khôn ngoan nhất bạn có thể làm là tìm phương án “khả thi 77%” và tiến lên phía trước. Khi bạn cảm thấy thôi thúc muốn đi theo một hướng nào đó, hãy chọn hướng đi đó và xem nó đưa bạn đến đâu. Bạn sẽ chỉ biết được những gì đang chờ mình ở bên kia khúc quanh nếu bạn bước tới khúc quanh đó.

Bất cứ ai đọc cuốn sách này cũng được khích lệ rằng thế giới đang chờ đợi và rất cần “món nước sốt độc quyền của bạn”. Vậy nên, hãy bắt đầu bằng cách hỏi bản thân 101 câu hỏi này và cầm bút lên để vạch ra kế hoạch từ hôm nay.

Sự khác biệt của Thay câu hỏi đổi cuộc đời nằm ở chỗ tác giả không trực tiếp trả lời các câu hỏi mình đặt ra. Việc để cho độc giả có một khoảng trống để tự hoàn thành những câu trả lời cho cuộc đời mình là cách tác giả tạo điều kiện cho người đọc đối diện với bản thân, với cuộc đời mình và nhìn thấu chính mình. Không có điểm tựa nào tốt nhất cho cuộc đời bạn ngoài chính bản thân bạn. Bằng cách liên tục đặt câu hỏi và đi tìm câu trả lời của riêng mình, chúng ta đang trải nghiệm hành trình của những con người thành công nhất thế giới theo cách riêng của chính mình.

Paul Angone là một tác giả người Mỹ, đồng thời là diễn giả cho các trường đại học và tập đoàn lớn. Paul thường xuyên đóng góp những bài viết có giá trị và xuất hiện trên các ấn phẩm như: Bloomberg, Chicago Tribune, Business Insider, EntreLeadership... Là một chuyên gia cho thế hệ Z và là một diễn giả thành công với nhiều chương trình đào tạo và huấn luyện cho thế hệ trẻ, Paul Angone được xem là người thấu hiểu thế hệ trẻ. Paul Angone là tác giả của nhiều quyển sách bán chạy và hiện đang sống và làm việc tại Denver, bang Colorado, Hoa Kỳ.