Ông Trump 'lách' qua Quốc hội Mỹ với lý do đối phó Iran để bán vũ khí

Động thái này giúp giới chức Mỹbỏ qua bước xem xét của Quốc hội Mỹ. Ngoại trưởng Mike Pompeo trong thư thông báo ngày 24.5 xác nhận tình trạng khẩn cấp đang tồn tại, đòi hỏi phải bán khí tài lẫn dịch vụ quốc phòng cho ba nước nói trên để ngăn chặn ảnh hưởngxấu của Iran lan rộng trên toàn Trung Đông.

Thư viết: “Các thương vụ bán vũ khí sẽ hỗ trợ đồng minh, tăng cường ổn định ở Trung Đông, giúp Ả Rập Saudi, UAE, Jordan ngăn chặn lẫn tự vệ trước Iran”.

Đài CNN dẫn nguồn tin quan chức tiết lộ gói vũ khí bao gồm máy bay giám sát, hệ thống vũ khí sát thương dẫn đường chính xác, tên lửa Javelin, dịch vụ bảo trì và chương trình huấn luyện.

Nhiều nghị sĩ Mỹ thời gian qua nỗ lực ngăn cản ý định cung cấp thiết bị quân sự cho Ả Rập Saudi và UAE vì hai lý do: những chiến dịch không kích mà hai nước này thực hiện tại Yemen khiến quá nhiều thường dân thiệt mạng, vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi trong Lãnh sự quán Ả Rập Saudi chưa có lời giải thích rõ ràng.

Trong thư thông báo, Ngoại trưởng Pompeo đổ lỗi việc trì hoãn phê chuẩn bán vũ khí làm cho lo ngại về an ninh quốc gia thêm trầm trọng cũng như khiến uy tín Mỹ sụt giảm.

Mục 36 thuộc Đạo luật Kiểm soát vũ khí Mỹ cho phép Nhà Trắng bỏ qua quy trình phải dành ra thời hạn 30 ngày cho Quốc hội xem xét thương vụ bán khí tài lớn nếu Tổng thống ban bố tình trạng khẩn cấp. Cố lãnh đạo George H.W. Bush từng dùng cách này để cung cấp vũ khí cho Ả Rập Saudi trước Chiến tranh vùng Vịnh 1991.

Nghị sĩ Mike McCaul thuộc Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ đánh giá động thái “qua mặt” mới nhất có thể khiến quan hệ giữa Nhà Trắng với Quốc hội xấu đi trong tương lai.

Nghị sĩ Bob Menendez thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ phát biểu: “Tôi lấy làm thất vọng, nhưng không ngạc nhiên khi chính quyền Trump một lần nữa chẳng ưu tiên lợi ích an ninh quốc gia lâu dài hay lên tiếng bảo vệ nhân quyền, thay vào đó lại đi hỗ trợ quốc gia độc tài như Ả Rập Saudi”.

Cùng với hành độngxúc tiến bán vũ khí, Tổng thống Trump còn thông báo gửi thêm 1.500 quân đến Trung Đông.

Tình hình Trung Đông bị phủ bóng bởi căng thẳng Mỹ - Iran. Chính quyền Mỹ trước đó gấp rút triển khai tàu sân bay, máy bay ném bom lẫn hệ thống phòng thủ đến khu vực này, lấy lý do nhận tin tình báo Iran và lực lượng ủy nhiệm lên kế hoạch tấn công quân Mỹ.

Trong thời gian qua đã có 4 tàu chở dầu cùng 2 trạm bơm dầu trở thành mục tiêu bị phá hoại. Nguồn tin Reuters tiết lộ, Mỹ nghi ngờ Iran đứng sau vụ tấn công tàu chở dầu, trong khi Ả Rập Saudi - đồng minh Mỹ tại khu vựccũng cáo buộc chính quyền Tehran ra lệnh cho nhóm Houthi ở Yemen thực hiện vụ tấn công trạm bơm dầu.

Phía Iran phủ nhận mọi cáo buộc và chỉ trích Mỹ đang thực hiện tâm lý chiến.