Hôm 30.6, Tổng thống Vladimir Putin cho biết một tàu chiến Anh mà Nga cho là đã đi vào lãnh hải của họ gần Crimea một cách bất hợp pháp để quan sát chi tiết các lực lượng Nga sẽ phản ứng như thế nào.
Nga đã triệu tập Đại sứ Anh tại Nga vì một lời trách móc ngoại giao chính thức sau khi tàu chiến HMS Defender vi phạm những gì Điện Kremlin nói là lãnh hải của họ nhưng Anh và hầu hết các nước trên thế giới nói thuộc về Ukraine.
Anh nói tàu khu trục HMS Defender đã đi theo một hành lang được quốc tế công nhận trên đường từ Ukraine đến Gruzia và bác bỏ thông tin rằng đã xảy ra giao tranh với lực lượng Nga, ngay cả khi Nga tuyên bố sẽ ném bom các tàu xâm phạm vào lần tới.
Nga sáp nhập Crimea, nơi đặt căn cứ hải quân ở Biển Đen, từ Ukraine vào năm 2014, dẫn đến các lệnh trừng phạt từ phương Tây.
"Tất nhiên đây là một hành động khiêu khích. Rõ ràng là tàu khu trục tiến vào vùng biển gần Crimea, trước hết là các mục tiêu quân sự, cố gắng sử dụng máy bay trinh sát để khám phá cách lực lượng của chúng ta ngăn chặn các hành động khiêu khích như vậy, để xem điều gì xảy ra về phía chúng ta, mọi thứ diễn ra như thế nào và mọi thứ nằm ở đâu", ông Putin nói trong một cuộc hỏi đáp trực tiếp được truyền hình nhà nước phát sóng.
Ông Putin cho biết Nga đã phản ứng theo cách sẽ chỉ cung cấp cho phía bên kia thông tin mà Moscow muốn họ nhận.
Tổng thống Nga cũng nói đã nhìn thấy một phần chính trị trong vụ việc, diễn ra ngay sau khi ông gặp Tổng thống Joe Biden tại Geneva (Thụy Sĩ).
"Cuộc họp ở Geneva vừa mới diễn ra, vậy tại sao cần có sự khiêu khích này, mục tiêu của nó là gì? Để nhấn mạnh rằng những người đó không tôn trọng sự lựa chọn gia nhập Liên bang Nga của người dân Crimea", ông Putin tuyên bố.
Ngoài ra, ông Putin cũng hạ thấp mức độ nghiêm trọng về hậu quả tiềm ẩn của vụ việc.
Ông Putin nói: “Ngay cả khi chúng tôi đánh chìm tàu khu trục của Anh gần Crimea thì không chắc thế giới đã ở bên bờ vực Thế chiến thứ ba”.
Trước đó, Nga cho biết một trong các tàu chiến của họ đã bắn cảnh cáo và một máy bay chiến đấu đã thả bom vào đường đi của tàu khu trục HMS Defender hôm 23.6 để xua đuổi nó khỏi khu vực gần Sevastopol, thành phố lớn nhất Crimea. Anh phủ nhận thông tin đó, khẳng định tàu của họ không bị bắn và nói đang đi trong vùng biển Ukraine.
Vụ việc đánh dấu lần đầu tiên kể từ sau Chiến tranh Lạnh, Nga thừa nhận sử dụng đạn thật để răn đe tàu chiến NATO, nhấn mạnh mối đe dọa va chạm quân sự gia tăng trong bối cảnh căng thẳng Nga -phương Tây.
Hôm 23.6, Thứ trưởng Ngoại giao Nga - Sergei Ryabkov nói “sự bất khả xâm phạm của biên giới Nga là mệnh lệnh tuyệt đối”, đồng thời nói thêm rằng nó sẽ được bảo vệ “bằng mọi cách, ngoại giao, chính trị và quân sự nếu cần”.
Ông Sergei Ryabkov mỉa mai rằng Hải quân Anh nên đổi tên tàu khu trục của mình từ Defender (người bảo vệ) thành Aggressor (kẻ xâm lược) và cảnh báo rằng "những người cố gắng kiểm tra sức mạnh của chúng tôi đang chấp nhận rủi ro cao".
Khi được hỏi Nga sẽ làm gì để ngăn chặn những cuộc xâm nhập như vậy trong tương lai, ông Sergei Ryabkov nói với các phóng viên rằng sẽ sẵn sàng khai hỏa vào các mục tiêu nếu cảnh báo không có tác dụng.
Hãng thông tấn Interfax dẫn lời ông Sergei Ryabkov cho hay: “Chúng tôi có thể kêu gọi lý do và yêu cầu tôn trọng luật pháp quốc tế. Nếu nó không giúp ích được gì, chúng tôi có thể thả bom và không chỉ trong đường đi mà ngay vào mục tiêu nếu đồng nghiệp không hiểu được".
Người phát ngôn Điện Kremlin - Dmitry Peskov bày tỏ sự thất vọng về điều mà ông mô tả là "hành động khiêu khích có chủ ý và được chuẩn bị kỹ lưỡng" của Anh và tán thành lời cảnh báo cứng rắn.
“Nếu các hành động khiêu khích không thể chấp nhận được lặp lại, nếu những hành động đó đi quá xa, không có lựa chọn nào để bảo vệ biên giới của Liên bang Nga một cách hợp pháp có thể bị loại trừ”, Dmitry Peskov nói trong cuộc gọi với các phóng viên.
Hôm 23.6, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố một tàu tuần tra đã bắn cảnh cáo sau khi HMS Defender phớt lờ thông báo chống xâm nhập và đi 3km vào lãnh hải của Nga gần Sevastopol, căn cứ hải quân chính của Nga ở Crimea.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết một máy bay Su-24 của Nga đã thả 4 quả bom phía trước HMS Defender để thuyết phục tàu này thay đổi hướng đi. Theo Bộ Quốc phòng Nga, vài phút sau, tàu HMS Defender đã rời khỏi vùng biển Nga.
Anh phủ nhận HMS Defender bị bắn cảnh cáo và thả bom trên đường đi của nó. Anh khẳng định rằng con tàu đang thực hiện hành trình thông thường qua một tuyến đường du lịch được quốc tế công nhận và vẫn ở trong vùng biển của Ukraine. Vương quốc Anh, giống như hầu hết cộng đồng quốc tế, công nhận Crimea là một phần của Ukraine bất chấp Nga sát nhập bán đảo này vào năm 2014.
Thủ tướng Anh - Boris Johnson không tiết lộ liệu ông có đích thân chấp thuận chuyến đi của HMS Defender hay không, nhưng cho rằng Hải quân Hoàng gia đang thực hiện bằng cách đi theo tuyến đường mà nó có.
"Điểm quan trọng là chúng tôi không công nhận việc Nga sáp nhập Crimea, đây là một phần của lãnh thổ Ukraine có chủ quyền. Hoàn toàn đúng khi chúng ta nên minh oan cho luật pháp và theo đuổi quyền tự do hàng hải theo cách mà chúng ta đã làm, đi con đường ngắn nhất giữa hai điểm và đó là những gì chúng ta đã làm”, ông Johnson nói với các phóng viên hôm 24.6 trong chuyến thăm một doanh trại quân đội ở Anh.
Ông Johnson phủ nhận mối quan hệ giữa Anh và Nga đang ở mức thấp trong lịch sử, lưu ý rằng: "Tôi có thể nhớ những thời điểm trong cuộc đời mình khi mọi thứ còn tồi tệ hơn nhiều".