NSND Trà Giang - người đàn bà vẽ

Từ một diễn viên tập vẽ, mượn sắc màu để nguôi ngoai nỗi lòng mình, NSND Trà Giang dần thành một họa sĩ thực thụ. Từ đó đến nay, bà vẽ khá nhiều, tham gia nhiều triển lãm chung và riêng. Trong đó có những triển lãm cá nhân đầy ấn tượng, như Hè về (2006), Mùa xuân (2016) Đi qua miền Tây Bắc (2018)…

Chủ đề chính, bao trùm và xuyên suốt trong tranh của NSND Trà Giang là hoa và phong cảnh đất nước Việt Nam. Ngôn ngữ của thiên nhiên là ngôn ngữ thiền, đồng thời cũng là ngôn ngữ thơ. Cho nên có thể xem mỗi bức tranh của NSND Trà Giang là một bài thơ mô tả vẻ đẹp của thiên nhiên thông qua ngôn ngữ của hội họa.

Đa dạng về góc nhìn, cũng có nghĩa là phong phú về sắc thái biểu cảm, cái nhìn điện ảnh là một thủ pháp về sự hấp dẫn, nhưng ánh sáng nội tâm mới chính là điều neo giữ cái nhìn người thưởng lãm tranh NSND Trà Giang.

Ở tuổi 82, NSND Trà Giang lại trình hiện cuộc triển lãm cá nhân, và đây có thể là triển lãm riêng lần cuối cùng, bởi sức khỏe và tuổi tác.

Với 25 bức sơn dầu đủ kích cỡ, được tuyển lựa kỹ lưỡng từ những sáng tác mới nhất của NSND Trà Giang trong những năm gần đây. Vẫn là hoa và phong cảnh, nhưng không đơn thuần là cảnh trí, mà giăng mắc tâm trạng. Sắc màu không đơn thuần trên bề mặt mà chuyển động cùng sắc thái nội tâm. Và trên phong cảnh đó thấp thoáng phận người, những con người vô danh, nhỏ bé.

Clip: Những bức tranh của NSND Trà Giang bày tại triển lãm Quê hương:

“Quê hương” là tên gọi, cũng là chủ đề chính của triển lãm lần này, được chính NSND Trà Giang đặt tên. Sự giản dị cũng chính là những gì đẹp đẽ và chân thật nhất. Triển lãm chủ đề Quê hương của NSND Trà Giang, chính thức khai mạc vào lúc 17 giờ 30 ngày 20.10 tại Maii Art Space (72/7 Trần Quốc Toản, P.8, Q.3, TP.HCM) kéo dài đến hết ngày 30.10.

Trong thời gian diễn ra triển lãm sẽ trình chiếu bộ phim tài liệu Dòng sông ký ức (đạo diễn Nguyễn Thước). Đây là bộ phim tài liệu mới nhất về NSND Trà Giang vừa được trình chiếu tại Liên hoan phim tài liệu châu Âu - Việt Nam lần thứ 14 tại TP.HCM.

Dịp này, nghệ sĩ piano Bích Trà - con gái duy nhất của NSND Trà Giang cũng từ nước ngoài về tham dự khai mạc triển lãm của mẹ, phối hợp tham gia biểu diễn Đêm nhạc Tchaikovsky và Beethoven, do Nhà hát Giao hưởng nhạc vũ kịch TP.HCM tổ chức lúc 20 giờ ngày 26.27.10, tại nhà hát thành phố.

Được biết NSND Trà Giang dự kiến nhân triển lãm lần này, bà sẽ tặng cho Maii Art Space một bức tranh để bán đấu giá, ủng hộ hoạt động thiện nguyện. Tuy nhiên, khi cơn bão Yagi ập vào, tàn phá các tỉnh miền Bắc, thì NSND Trà Giang đã thúc giục việc bán đấu giá bức tranh diễn ra sớm hơn.

Kết quả, bức tranh sơn dầu Hồn quê của NSND Trà Giang được bán đấu giá với mức giá 151 triệu đồng. Vào sáng 18.9, NSND Trà Giang cùng đại diện Maii Art Space đã đến tòa soạn báo Thanh Niên, trao toàn bộ số tiền trên để cùng trợ giúp đồng bào miền Bắc khắc phục hậu quả bão lũ và tái thiết cuộc sống.

“

Ở tuổi 82, NSND Trà Giang vẫn duy trì lối sống giản dị trong sinh hoạt hằng ngày, cũng như trong các mối quan hệ với đồng nghiệp và xã hội.
Không sử dụng mạng xã hội, không giao dịch mua sắm chuyển khoản, bà ngại những cuộc trò chuyện phỏng vấn qua điện thoại… Sống có phần khép kín nhưng không khắt khe, trái lại nhẹ nhàng và vui vẻ.
Ở tuổi 82, nhưng NSND Trà Giang vẫn duy trì sự thanh thoát và mẫn tiệp, bởi con người bà dường như không có quá nhiều tạp niệm và tham vọng, không bị
cuốn vào những thứ “tham sân si”, không bị hào quang của quá khứ thành gánh nặng…

NSND Trà Giang dành phần lớn thời gian để sống như một người bình thường và vẽ. Thoạt đầu, bà vẽ như là “thu hoạch” sau mỗi chuyến đi, nhưng dần dà
về sau thì đó là những cảm nghiệm về không gian và sắc màu. Cũng khung cảnh đó, nhưng sắc màu nhuốm tâm trạng nhiều hơn mà bằng mắt nhìn. Kỹ thuật vẽ của NSND Trà Giang cũng “lên tay” rất nhiều.
Đến bây giờ, theo cá nhân tôi, hoàn toàn có thể gọi NSND Trà Giang là họa sĩ”.

Nhà văn Trần Nhã Thụy - người kết nối tổ chức triển lãm

“

NSND Trà Giang là người tự học hội họa, nhưng tâm hồn thánh thiện nhân hậu, hiện ra rõ trong từng bức tranh. Chọn đề tài phong cảnh, hoa lá, theo tôi là điều rất hợp với NSND Trà Giang, vì nó như liều thuốc, và giúp cô được thư giãn, được vui sống trong cuộc đời một cách đúng nghĩa.

Từ triển lãm chung của nhóm “Hương cỏ” (khoảng thời gian từ 2001-2009) đến triển lãm cá nhân (từ 2016 đến nay) thì NSND Trà Giang “lên tay” rất nhiều. Theo tôi, điều đó cũng thật dễ hiểu vì NSND Trà Giang chịu khó nghiên cứu,
đọc nhiều và xem nhiều, quan trọng hơn là đam mê rất lớn. Không phải họa sĩ tự học nào cũng có khả năng tự hoàn thiện như NSND Trà Giang. Vẽ phong cảnh, hoa lá, tưởng dễ nhưng thật ra không dễ vì nếu không có kỹ thuật cao thì không thể hiện được không khí hoa cỏ nhẹ nhàng. Muốn biểu đạt cái nhẹ nhàng thì hình họa chắc hơn, màu sắc phải chắc hơn...

Tiến sĩ Mã Thanh Cao - nguyên Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM

“

Thực sự là từ thời thơ ấu, khi 10 tuổi, tôi đã đi theo đoàn phim của bố tôi (đạo diễn Hải Ninh với bộ phim "Vĩ tuyến ngày 17 ngày và đêm" - P.V) Đó không phải là một sự ưu ái, mà do đang mùa hè, nghỉ học, không có ai trông nom nên chúng tôi phải theo bố, vừa chơi vừa phụ việc lặt vặt. Hình ảnh một cô gái đẹp (NSND Trà Giang) mà không hiểu sao bị đánh đập tan nát, cứ gieo vào tôi một sự mơ hồ về con đường điện ảnh.

Tiếc là, về sau này khi trở thành đạo diễn thì tôi không có một cơ hội nào để hợp tác với NSND Trà Giang. Nếu như NSND Trà Giang từng là diễn viên trong phim của bố tôi, mà lại xuất hiện trong phim của tôi nữa thì không gì tuyệt bằng.

Với tôi thì NSND Trà Giang vẫn mãi là biểu tượng về mọi mặt. Đó là tài năng, nhan sắc, nhân cách… Bà là một biểu tượng đẹp đẽ bậc nhất của điện ảnh Việt Nam.

Về sự lựa chọn chọn hội họa của NSND Trà Giang, theo tôi là sự lựa chọn của số phận. Thực sự là hồi nhỏ tôi cũng từng được bố cho học vẽ, cũng từng học vẽ thầy Phạm Viết Song (Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương), học đại học kiến trúc trước khi học đạo diễn, nên rất gần gũi với NSND Trà Giang trong câu chuyện hội họa.

Những bức tranh đầu tiên thì NSND Trà Giang tặng bố tôi, về sau thì tặng tôi và tôi cũng có mua và giới thiệu cho bạn bè mua nữa. Cứ mỗi dịp vào Sài Gòn thì tôi mặc định ghé chung cư Phạm Ngọc Thạch để gặp NSND Trà Giang. Tôi xem đây như một điểm “hành hương”, tìm về một nơi tĩnh lặng. Mỗi lần đến, NSND Trà Giang đều mang cho tôi vài lon bia, để tôi vừa uống bia, vừa trò chuyện, vừa xem tranh. Bà lão (cách tôi hay gọi NSND) cứ nhẹ nhàng nhấc từng bức tranh ra, cho tôi xem. Cứ thế, vừa xem tranh vừa trò chuyện.

Với tôi, đó mãi là những kỷ niệm đẹp, những khoảng lặng quý giá trong bề bộn cuộc sống.

Đạo diễn – NSND Nguyễn Thanh Vân