Ngăn chặn việc công ty chứng khoán nhận 'tiền gửi' của nhà đầu tư

Tuy nhiên, hoạt động này đã bị Ủy ban Chứng khoán nhà nước cảnh báo và yêu cầu chấm dứt. Cụ thể, Ủy ban Chứng khoán nhà nước ngày 22.12 cho biết hiện tượng một số công ty chứng khoán thông qua trang web, ứng dụng, hoặc ký hợp đồng trực tiếp với nhà đầu tư để thỏa thuận cho phép họ được hưởng lãi suất trên số tiền chưa phát sinh giao dịch trong tài khoản. Cơ quan quản lý cảnh báo hoạt động này có thể khiến nhà đầu tư hiểu rằng công ty chứng khoán có chức năng nhận tiền gửi như tổ chức tín dụng.

Ủy ban Chứng khoán nhà nước yêu cầu các công ty chứng khoán phải dừng ngay việc thỏa thuận này. Đồng thời, các đơn vị phải tất toán toàn bộ giao dịch đã phát sinh liên quan đến hoạt động trên, chậm nhất trước ngày 30.6.2024. Công ty chứng khoán sẽ phải báo cáo lộ trình thực hiện việc tất toán trước ngày 30.12.2023, đồng thời định kỳ hằng tháng phải báo cáo kết quả thực hiện cho tới khi tất toán toàn bộ.

Ủy ban cũng yêu cầu tuân thủ nghiêm quy định pháp luật chứng khoán, pháp luật về tổ chức tín dụng và pháp luật liên quan trong hoạt động kinh doanh chứng khoán, cung cấp dịch vụ; không được thực hiện các hoạt động làm cho khách hàng/nhà đầu tư hiểu rằng công ty chứng khoán có chức năng nhận tiền gửi như tổ chức tín dụng; không được thỏa thuận/ký kết hợp đồng tín dụng với ngân hàng thương mại có nội dung có thể gây hiểu nhầm về tài khoản chuyên dụng của nhà đầu tư đứng tên công ty chứng khoán tại ngân hàng thương mại. Công ty chứng khoán phải đảm bảo khả năng thanh toán, chi trả tiền gửi giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trong mọi tình huống.

Chuyên gia kinh tế, TS Cấn Văn Lực nhận định: "Trên quốc tế cũng không cho phép các công ty chứng khoán làm như vậy, mà phải huy động vốn từ việc đi vay từ các định chế tài chính khác, hoặc phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Một ích lợi nữa là giúp cho hoạt động chứng khoán của chúng ta phát triển theo hướng chuyên nghiệp hơn, theo hướng là muốn tăng hiệu quả đồng tiền cho nhà đầu tư thì dịch vụ tư vấn đầu tư của công ty chứng khoán phải tốt lên".

Theo các chuyên gia, chức năng huy động vốn và cho vay là nghiệp vụ của các tổ chức tín dụng như ngân hàng, việc công ty chứng khoán thực hiện huy động vốn nhàn rỗi của nhà đầu tư qua ứng dụng và sau đó sử dụng cho vay margin dễ phát sinh rủi ro vì tiêu chuẩn vay margin hiện nay được xem là thấp hơn so với tiêu chuẩn vay tín dụng.

Sau chỉ đạo của Ủy ban Chứng khoán nhà nước, các công ty chứng khoán sẽ phải cân đối hoạt động tự doanh, có thể bao gồm việc thu hẹp một phần hoạt động này để tất toán tiền cho nhà đầu tư. Ngoài ra, hoạt động cho vay ký quỹ cũng có những bước thay đổi theo hướng siết chặt hơn, khi các đơn vị này mất đi một nguồn tiền "dễ dãi".

Tính đến hết quý 3/2024, số dư tiền gửi khách hàng tại các công ty chứng khoán đạt khoảng 77.000 tỉ đồng, cao nhất trong vòng 5 quý. Những năm gần đây, tiền của nhà đầu tư để trong tài khoản chứng khoán đều duy trì ở mức rất lớn, có thời điểm lên đến 100.000 tỉ đồng.