Mỹ giảm hiện diện quân sự ở căn cứ Thổ Nhĩ Kỳ

Theo một số quan chức Mỹ, việc cắt giảm bắt đầu từ mùa hè năm ngoáikhi Mỹ chuẩn bị tấn công Raqqa, sào huyệt của tổ chức khủng bố IS tại Syria.

Vào tháng 1.2018, thời điểm Lầu Năm Góc thông báo đẩy mạnh các hoạt động tại Afghanistan, một phi đội máy bay yểm trợ mặt đất A-10 đã được chuyển khỏi Incirlik, sang đóng tại nước này. Hiện không có máy bay được cho phép đồn trú vĩnh viễn ở Incirlik. Ngoài những máy bay tiếp liệu, Mỹ vẫn còn có chiến đấu cơ F-22 Raptor và F-15 Eagle tại đây.

Song song đó, số lượng người nhà của nhân viên quân sự Mỹ sống tại căn cứ Incirlik cũng đang được giảm dần, The Wall Street Journal cho hay.

Căn cứ Incirlik được xây dựng vào những năm 1950 với sự giúp đỡ của Mỹ, nhằm giúp Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đối phó với Liên Xô. Từ năm 2015, Washington đã dùng cơ sở này để triển khai các cuộc không kích IS ở Syria và Iraq theo một thỏa thuận đạt được với Ankara. Năm 2016, những lo ngại về an ninh bắt nguồn từ một cuộc đảo chính bất thành ở Thổ Nhĩ Kỳ đã khiến Lầu Năm Góc chỉ thị rút đi khoảng 700 người là thân nhân các nhân viên.

Các quan chức khẳng định Mỹ vẫn duy trì cam kết với Thổ Nhĩ Kỳ, thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), và trước mắt cũng không có kế hoạch cắt giảm thêm lực lượng và máy bay đang đóng tại Incirlik. Những chiếc A-10 vẫn có thể trở về bất cứ lúc nào.

Theo The Wall Street Journal, động thái rút bớt lực lượng quân sự khỏi Incirlik có thể làm rung chuyển liên minh NATO, trong bối cảnh liên quân do Mỹ dẫn đầu và Nga, nước ủng hộ chính quyền Tổng thống Bashar al-Assadđang căng thẳng về vấn đề cuộc chiến tại Syria.

Các quan chức Mỹ cho biết phía Thổ Nhĩ Kỳ không chính thức áp đặt bất kỳ quy định mới về hạn chế sử dụng Incirlik nào, nhưng công tác triển khai hoạt động tại căn cứ này trở nên đầy thách thức.

Những căng thẳng này đã góp phần khiến Washington đưa ra quyết định chuyển phi đội A-10 ra khỏi Incirlik nhằm đảm bảo các hoạt động được thông suốt.

Động thái cắt giảm cũng bắt nguồn từ sự suy giảm những hoạt động quân sự chống IS của Mỹ, nhưng các quan chức khẳng định chính căng thẳng quan hệ là nguyên nhân khiến nước này phải bàn bạc đến nguy cơ mất khả năng sử dụng căn cứ không quân của Thổ Nhĩ Kỳ.

Quan chức Mỹ xem chuyện lực lượng Đức chia tay Incirlik vào tháng 6 năm ngoái là “hồi chuông cảnh báo”. Khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố không cho phép quân đội Berlin tiếp cận căn cứ này nữa, họ đã phải chuyển máy bay, trang thiết bị và nhân sự sang Jordan.

Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đánh giá động thái của Mỹ cho thấy Washington đang chuyển ưu tiên từ Syria sang Afghanistan, chứ không phải vì rạn nứt trong quan hệ song phương.

Washington và Ankara đã có mối quan hệ “cơm không lành, canh không ngọt” trong nhiều năm. Căng thẳng mới nhất giữa hai nước xoay quanh cuộc chiến tại Syria. Mỹ ủng hộ dân quân người Kurd chống IS, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ xem lực lượng này là phản động. Trong những tuần qua, Thổ đã mở cuộc tấn công vào khu vực Afrin của Syria, nơi người Kurd kiểm soát phần lớn lãnh thổ.