'Đỗ quyên ngủ đông’ đang được săn lùng trong dịp Tết 2018 độc hại đến cỡ nào?

Đỗ quyên ngủ đông, loại hoa mới lạ trong dịp Tết 2018

Đây là “thú chơi” mơi trong dịp Tết năm nay. Loài hoa được gọi là “Đỗ quyên ngủ đông” chỉ mới xuất hiện trên thị trường chưa đầy 1 tháng và tạo nên “cơn sốt”. Theo tìm hiểu, loài hoa khô này có xuất xứ từ Quảng Châu Trung Quốc và có bề ngoài chẳng khác gì cành củi khô, có chiều dài từ 50 – 60cm. giá của loài hoa này khá rẻ, mua lẻ từ 5.000 – 7.000đ/ cành, còn mua bó thì khoảng từ 90.000 – 200.000đ/bó. Sở dĩ có mức giá chênh lệch còn phụ thuộc vào hình dáng của cành hoa, và số lượng mua nhiều hay ít.

Qúa trình “thức giấc” của cành đỗ quyên cũng chậm. Sau khi cắm vào bình nước đến ngày thứ 2, hoa sẽ bắt đầu tươi lại. Ngày thứ 3 trở đi, nụ sẽ bung ra và lớn dần. Đến ngày thứ 7, hoa sẽ bung nở. Những bông nụ mới hé nở sẽ có màu tím hồng nhạt, khi nở tròn bông thì chuyển sang tím đậm, cánh hoa mỏng nhẹ, có mùi thơm nhẹ nhàng…

Sự thật “độc hại” về hoa đỗ quyên ngủ đông

Trước sự hồi sinh kỳ lạ của loài hoa này, nhiều người cho rằng nó đã được tẩm hóa chất độc hại nên mới có thể có quá trình thức giấc công phu như vậy.

Trả lời trên báo Dân trí, Tiến sĩ, lương y Phùng Tuấn Giang (Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển Y dược cổ truyền) cho biết, hoa đỗ quyên có tên khoa học Rhododendron reticulatum, loài hoa này mọc nhiều ở các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc… Ở Việt Nam, đỗ quyên có nhiều ở khu vực vùng núi Sapa (Lào Cai).

Loài hoa đỗ quyên khô đang gây “sốt” theo tiến sỹ Giang, thực tế được xử lý bằng kỹ thuật sấy lạnh. “Hoa đỗ quyên sau khi thu hoạch cành tươi có nụ về sẽ được sấy khô trong nhiệt độ từ 0-10 độ C làm cho nụ hoa ở trạng thái “ngủ”, khi cắm nước trong khoảng 2-3 ngày sẽ bắt đầu bung cánh, hoa chuyển từ màu tím nhạt sang tím đậm. Với kỹ thuật này, người ta sẽ không cần phải đến tận nơi hoa mọc để ngắm mà vẫn có hoa đẹp để trưng bày trong nhà. Cũng chính vì thế, loài hoa này mới được gọi là đỗ quyên “ngủ đông””, tiến sỹ Giang nói.

Cũng theo chuyên gia này, cùng với những loài cây đẹp được dùng trang trí trong nhà như: xương rồng bát tiên, ngọc ngân, môn cảnh, chuỗi ngọc, hồng môn, ý lan… hoa đỗ quyên cũng được cảnh báo là chứa những chất độc gây ảnh hưởng đến con người.

“Ngay từ đầu thế kỷ XX, các nhà khoa học đã tìm thấy trong các loài chi đỗ quyên có những chất gây độc là Andromedotoxin. Khi ngộ độc chất này có thể có các triệu chứng như chảy nước mắt, vã mồ hôi, nôn mửa, chóng mặt, giảm cảm giác ở các chi và quanh miệng, huyết áp thấp và nhịp tim chậm... nặng hơn có thể gây ra nhược cơ, loạn nhịp tim. Mặc dù có vấn đề về tim mạch nhưng tình trạng này hiếm khi gây tử vong và thường kéo dài không quá một ngày”, tiến sỹ Giang nói.

Dù được cảnh báo là chứa chất độc nhưng theo tiến sỹ, lương y Phùng Tuấn Giang, chúng ta vẫn có thể trồng đỗ quyên đỏ, đỗ quyên trắng hoặc trang trí đỗ quyên “ngủ đông” nhưng cần có sự hiểu biết về những nguy hiểm của loài hoa này để có cách phòng.

Trong khi đó, trao đổi với VTC News, PGS.TS. Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội cho biết:Loại hoa đỗ quyên khô hay còn gọi là hoa ngủ đông này hoàn toàn có thể nở hoa bình thường mà không cần ngâm, tẩm các hóa chất độc hại nhờ công nghệ sấy lạnh kỹ thuật cao.

Công nghệ sấy lạnh còn gọi là freeze drying, có từ lâu và rất phổ biến tại các quốc gia công nghệ phát triển như Mỹ, Nhật Bản và Đài Loan… Do trước đây có giá thành rất cao, quy mô đầu tư lớn nên công nghệ này chưa thực sự phổ biến và đại chúng…

Tuy nhiên, hiện nay công nghệ này được hoàn thiện và cung ứng ở nhiều quy mô khác nhau để phục vụ nhu cầu ngày càng cao của các doanh nghiệp.

Công nghệ sấy lạnh, có thể sấy khô các sản phẩm chứa nhiều nước như dưa hấu, thanh long, cá, tôm, thậm chí cả một tô canh hay một ly kem mà không làm thay đổi mùi vị hay chất lượng sản phẩm… Đây chính là điểm khác biệt đối với phương pháp sấy khô truyền thống thông thường.

Với loại hoa đỗ quyên khô đang gây sốt ở Việt Nam, sau khi thu hoạch, hoa đỗ quyên tươi sẽ được sẽ được xử lý tiệt trùng rồi đem vào say bằng công nghệ sấy lạnh.

Nguyên lý chủ đạo của quá trình này là buồng sấy được duy trì ở nhiệt độ 0-10°C, tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ, áp suất bên trong và ngoài sản phẩm.

Vào thời điểm đó, hơi nước trong sản phẩm bắt đầu bốc hơi làm cho hoa đỗ quyên giảm dần độ ẩm một cách từ từ. Khi đến một độ khô phù hợp, thì hoa đỗ quyên khô sẽ được làm nguội.

Mặc dù nhìn hoa đỗ quyên có vẻ như một cành củi khô nhưng thực tế vẫn còn ẩm liên kết tồn tại bên trong thân cành... Chính vì vậy, khi được cắm vào nước, những “cành củi” đỗ quyên sẽ hút ẩm để dần dần hồi sinh và có thể nở hoa bình thường.

“Đây là một nghệ thuật sấy khá khó, đòi hỏi kỹ thuật cao để hoa có thể tươi trở lại.” - PGS.TS. Nguyễn Duy Thịnh nói.

Bên cạnh đó, theo PGS.TS. Nguyễn Duy Thịnh, sản phẩm hoa đỗ quyên sau khi sấy khô sẽ được bảo quản bằng cách xông khí SO2 (lưu huỳnh điôxit - hay còn gọi là anhiđrit sunfurơ) để chống mốc.

Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều người tiêu dùng thiếu thông tin hoặc không hiểu dẫn đến bị hiểu nhầm rằng, việc xông khí lưu huỳnh để bảo quản sản phẩm là “tẩm” hóa chất độc hại.

“Thực tế, xông lưu huỳnh không phải là đem diêm sinh cho vào mà phải đốt lên sinh ra khí SO2 và xông vào mọi ngóc ngách của vật sấy để diệt hết vi khuẩn, nấm mốc, bào tử nấm mốc.

Trong quá trình sử dụng, chất khí SO2 này cũng bay ra hết.

Không riêng gì chỉ Việt Nam, các nước trên thế giới cũng đều dùng phương pháp này để bảo quản. Ví dụ như dùng trên măng sấy khô để chống bị mốc, hay như quả vải, quả nhãn sấy khô người ta cũng dùng SO2 để bảo quản chống mốc.

Thậm chí, trong sản xuất đường, gần như 100% là xông SO2 để bảo quản… Ngoài thực phẩm, phương pháp này còn dùng được cho cả dược phẩm” - PGS.TS. Nguyễn Duy Thịnh phân tích.

Hoa đỗ quyêntrong phong thủy

Đỗ quyên là loài hoa có vẻ đẹp rực rỡ và nổi tiếng ở một số nước châu Á và thế giới. Người ta trồng hoa ở khắp nơi, trên đường phố và trang trí nhà cửa. Theo thống kê, hoa đỗ quyên có khoảng 900 loại. Hoa có vẻ đẹp tươi tắn và rạng rỡ nên được nhiều người ưa thích. Trong phong thủy, đỗ quyên tượng trưng cho tình yêu đôi lứa, sự hạnh phúc sum vầy của gia đình, đồng thời là biểu tượng của vận khí may mắn. Vì thế, không chỉ mỗi độ Tết đến xuân về mà thường niên các mùa trong năm hoa đỗ quyênthường được trang trí trong nhà. Tuy nhiên, loài hoa có một số chất độc hại trong thân và lá, nên được khuyến cáo chỉ nên đặt trước hiên nhà, trên cửa sổ hoặc ngoài ban công, không nên đặt trong phòng ngủ.