Hôm 10.10, giá cổ phiếu các tập đoàn công nghệ khổng lồ Trung Quốc như Alibaba, Tencent cùng nhiều nhà sản xuất chip sụt giảm, do các nhà đầu tư lo sợ trước các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới từ Mỹ nhằm làm chậm những tiến bộ công nghệ và quân sự của Bắc Kinh.
Chính quyền ông Biden hôm 7.10 đã công bố hàng loạt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, bao gồm cả biện pháp cắt đứt Trung Quốc khỏi một số chất bán dẫn được sản xuất ở bất kỳ đâu trên thế giới bằng thiết bị của Mỹ.
Hàng loạt biện pháp (một số có hiệu lực ngay lập tức) có thể dẫn đến sự thay đổi lớn nhất trong chính sách của Mỹ với xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc kể từ những năm 1990.
Các chuyên gia cho biết các quy định mới sẽ có tác động rộng rãi, làm chậm nỗ lực của Trung Quốc trong việc phát triển ngành công nghiệp chip của riêng mình, thúc đẩy các nghiên cứu thương mại và nhà nước liên quan đến vũ khí quân sự, trí tuệ nhân tạo, trung tâm dữ liệu và nhiều lĩnh vực khác được hỗ trợ bởi siêu máy tính và chip cao cấp.
Các biện pháp kiểm soát mới cũng đến vào thời điểm ngành công nghiệp chip toàn cầu đang đối mặt với “những cơn gió lớn” do nhu cầu với máy tính, smartphone cùng các thiết bị điện tử khác giảm và cảnh báo doanh thu yếu. Các chuyên gia cho biết các nhà sản xuất chip Trung Quốc có thể sẽ được cảm nhận được tác động tức thời.
Theo quy định mới, các công ty Mỹ phải ngừng cung cấp cho những nhà sản xuất chip Trung Quốc thiết bị có thể sản xuất chip tương đối tiên tiến gồm chip logic dưới 16 nanomet, chip DRAM dưới 18 nanomet và chip NAND có 28 lớp trở lên, trừ khi họ có được giấy phép.
Điều đó được thiết lập để tác động đến các nhà sản xuất chip theo hợp đồng hàng đầu Trung Quốc như Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC) và Hua Hong Semiconductor Ltd cũng như các nhà sản xuất chip nhớ hàng đầu được chính phủ hậu thuẫn như Yangtze Memory Technologies Co Ltd (YMTC) và Changxin Memory Technologies (CXMT).
Danni Hewson, nhà phân tích tại công ty AJ Bell, nhận định: “Các biện pháp này sẽ làm ảnh hưởng đến lĩnh vực chip của Trung Quốc, phá hỏng nhiều kế hoạch tăng trưởng và có khả năng cản trở sự đổi mới ở cả phương Đông lẫn phương Tây. Sẽ có nhiều phòng tổ chức các cuộc họp cấp cao nhất trong vài ngày tới xem xét tác động của các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ”.
Các xưởng đúc Trung Quốc chiếm một phần nhỏ trong thị trường chip hợp đồng toàn cầu, do TSMC của Đài Loan thống trị, nhưng kiểm soát khoảng 70% thị trường nội địa, nhấn mạnh nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thúc đẩy khả năng tự cung tự cấp chip.
Với chip bộ nhớ, những người theo dõi ngành công nghiệp đã coi YMTC và CXMT là hy vọng tốt nhất của Trung Quốc để thâm nhập thị trường toàn cầu, đối đầu với những đối thủ hàng đầu như Samsung Electronics (Hàn Quốc) và Micron Technology (Mỹ). Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết các quy định mới hiện sẽ gây trở ngại lớn cho YMTC và CXMT.
"Sự tiến bộ của bộ nhớ sẽ bị hạn chế vì không có cơ hội nâng cấp thiết bị quy trình, không có cơ hội mở rộng sản xuất và thị trường sẽ bị mất", Gu Wenjun, người đứng đầu nghiên cứu tại công ty tư vấn ICWise có trụ sở tại Thượng Hải, viết trong một báo cáo.
Các nhà phân tích cho biết việc chặn nguồn cung cấp thiết bị cho sản xuất chip cao cấp cũng có thể có tác động phân tầng với các chip đơn giản hơn.
Với chip NAND, cùng một thiết bị được sử dụng để sản xuất NAND 128 lớp cũng có thể tạo ra NAND 64 lớp đơn giản hơn, theo Stewart Randall - người theo dõi lĩnh vực bán dẫn của Trung Quốc tại công ty tư vấn Intralink có trụ sở tại thành phố Thượng Hải (Trung Quốc).
Mao Ninh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, hôm 8.10 gọi động thái này là sự lạm dụng các biện pháp thương mại được thiết kế để củng cố "bá quyền công nghệ" của Mỹ.
Các nhà sản xuất công cụ Mỹ gồm KLA Corp, Lam Research Corp và Applied Materials Inc hiện bị yêu cầu ngừng vận chuyển hàng đến các nhà máy hoàn toàn thuộc sở hữu của Trung Quốc có thể sản xuất chip logic tiên tiến.
Cổ phiếu Lam Research Corp và Applied Materials Inc giảm lần lượt 1,3% và 0,6% trong giao dịch trước giờ mở cửa ở Mỹ. Cổ phiếu NVIDIA và Advanced Micro Devices Inc (hai nhà cung cấp chip AI tiên tiến chính cho Trung Quốc) đều giảm khoảng 1%.
Susannah Streeter, nhà phân tích tại công ty Hargreaves Lansdown, bình luận: “Điều này đến vào thời điểm khó có thể tồi tệ hơn với NVIDIA vì nó đã phải đối mặt với một giai đoạn đầy thách thức do chuỗi cung ứng trở nên khó khăn và nhu cầu về máy chơi game đang chậm lại”.
Siêu máy tính và trung tâm dữ liệu
Các quy tắc cũng bao gồm việc ngăn chặn các lô hàng nhiều loại chip để sử dụng trong các hệ thống siêu máy tính của Trung Quốc, vốn có thể được dùng để phát triển vũ khí hạt nhân và các công nghệ quân sự khác.
Một số chuyên gia trong ngành cho rằng lệnh cấm này cũng có thể ảnh hưởng đến các trung tâm dữ liệu thương mại của những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc. Cổ phiếu Alibaba và Tencent lần lượt giảm 3,3% và 2,5%. Cả hai công ty này đều phụ thuộc nhiều vào các trung tâm dữ liệu.
Cổ phiếu công nghệ sụt giảm mạnh khiến thị trường Trung Quốc đi xuống trong phiên giao dịch đầu tiên sau Tuần lễ Vàng nhân dịp Quốc khánh 1.10.
Chỉ số đo lường các công ty bán dẫn của Trung Quốc (.CSIH30184) giảm gần 7% và chỉ số STAR Market (hoạt động giống kiểu thị trường Nasdaq) của Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải giảm 4,5%.
Cổ phiếu SMIC, NAURA Technology Group Co, Hua Hong Semiconductor lần lượt giảm 4%, 10% và 9,5%. Cổ phiếu công ty nghiên cứu AI SenseTime và nhà sản xuất thiết bị giám sát Dahua Technology (sẽ bị cắt bỏ khỏi chip sản xuất bằng công nghệ của Mỹ) lần lượt giảm 5,7% và 10%.
Tác động lên cổ phiếu công nghệ bên ngoài Trung Quốc hôm 10.10 đã bị hạn chế khi thị trường tài chính ở Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan đóng cửa trong những ngày nghỉ riêng.
Chỉ số công nghệ châu Âu (.SX8P) giảm 0,8%, trong khi cổ phiếu niêm yết tại thành phố New York (Mỹ) của Alibaba, JD.com và Pinduoduo giảm gần 1,5%.
Các nhà phân tích cho rằng tác động với TSMC (nhà sản xuất chip theo hợp đồng hàng đầu thế giới) sẽ bị hạn chế vì hầu hết các đơn đặt hàng chip tiên tiến của họ đến từ các khách hàng có trụ sở tại Mỹ như Apple và Qualcomm, dù khoảng 10-12% doanh thu công ty Đài Loan đến từ Trung Quốc.
Hàn Quốc hôm 8.10 cũng dự báo sẽ không có gián đoạn đáng kể với việc cung cấp thiết bị cho việc sản xuất chip hiện có của Samsung Electronics và SK Hynix ở Trung Quốc.