Chống lợi ích nhóm trong xây dựng luật, hạn chế quy định mang tính 'xin - cho'

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao công tác nghiên cứu, tiếp thu của cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra. Để tiếp tục hoàn thiện dự án luật, Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải rà soát lại các điều khoản quy định chi tiết để luật hóa những nội dung có thể luật hóa được.

“Tránh hết sức việc quy định để kéo quyền hạn về hết các bộ nhưng cuối cùng không làm được lại gây ảnh hưởng đến các nơi khác”, Chủ tịch Quốc hội nói và nhấn mạnh yêu cầu phải chống lợi ích nhóm, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật nên phải rà soát lại, hạn chế những quy định mang tính “xin - cho” liên quan đến giấy phép…

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý đối với điều khoản chuyển tiếp phải rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm quy định theo hướng có đủ thời gian thực hiện chuyển tiếp, tránh xung đột về pháp luật và tránh phải đi xử lý những việc vướng mắc, khó khăn ở những dự án cụ thể.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, một trong những quan điểm lớn của Đảng từ Đại hội Đảng lần thứ 12 đến nay là phải kinh tế hóa ngành tài nguyên, môi trường. Tuy nhiên, thực tế nội dung này làm được rất ít. Nước là một loại tài nguyên cho nên trong dự án luật này phải bám sát cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc quản lý, sử dụng nguồn tài nguyên này.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu quy định rõ việc lấy ý kiến của đối tượng đang khai thác, sử dụng nguồn nước trong trường hợp quy hoạch tài nguyên nước, quy hoạch lưu vực sông có làm thay đổi quyền sử dụng nước; quy định rõ hơn về cơ chế, điều kiện sử dụng ngân sách để các tổ chức, cá nhân có thể cập nhật thông tin kết quả điều tra vào hệ thống tài nguyên nước chung, trách nhiệm của bộ, ngành trong sử dụng kết quả điều tra tài nguyên nước.

Về bảo vệ tài nguyên nước và phục hồi nguồn nước, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu, xem xét bổ sung một điều mang tính nguyên tắc về bảo vệ nước mặt. Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng thực tiễn tại Hà Nội tất cả nguồn nước sinh hoạt và các nhà máy nước đều sử dụng nước mặt nhưng khi yêu cầu đặt thêm các trạm quan trắc nước mặt thì vướng việc không có biên chế, không được phép bổ sung thêm kinh phí.

Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề nguồn nước mặt quan trọng như vậy nhưng lại không có quan trắc, không có bảo vệ, luật không có quy định về vấn đề này để có định biên, bố trí cán bộ theo dõi.

Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, dự thảo luật chủ yếu quản lý bằng giấy phép. “Các giấy phép cũng quan trọng nhưng đây là vấn đề tiền kiểm, nên chăng phải tăng thêm các quy định về tiêu chuẩn, tiêu chí để quản lý, để hậu kiểm?”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh quản lý phải bằng tiêu chuẩn, quy trình để cho các đối tượng tự giác tổ chức thực hiện.

Đối với nước sạch nông thôn, Chủ tịch Quốc hội cho biết, tại các địa phương, chủ yếu là các dự án, công trình khai thác, phân phối, sử dụng nước sạch nông thôn là do đầu tư tư nhân hoặc hợp tác công tư hoặc Nhà nước hỗ trợ tiền thuê đất và mặt bằng, đất sạch để giảm được chi phí cho giá nước. Nhà nước không thể đi xây dựng các nhà máy nước tập trung.

Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan lưu ý để có quy định phù hợp để làm cơ sở cho việc thực hiện những dự án đầu tư khai thác, sử dụng nước sạch ở nông thôn.

Theo đó, ngoài hệ thống cung cấp, quản lý, sử dụng nước tập trung thì vẫn có mô hình phân tán là những dự án nước sạch cục bộ, những trạm cung cấp và xử lý nước quy mô nhỏ để điều hòa, phân phối và bổ trợ cho những hệ thống này.

Về sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả, Chủ tịch Quốc hội đề nghị bảo đảm yêu cầu sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả và đảm bảo tuần hoàn nước.

Bày tỏ băn khoăn về các quy định tại chương 8 về trách nhiệm quản lý nhà nước tài nguyên nước, Chủ tịch Quốc hội cho rằng quy định như dự thảo là loại bỏ hết trách nhiệm của cấp tỉnh, dồn nhiều trách nhiệm cho cấp xã, cấp huyện. Trong khi với điều kiện nhân lực và nguồn lực ngân sách của cấp xã như hiện nay thì liệu có đảm bảo tính khả thi hay không?

Ghi nhận dự thảo Luật được nghiên cứu tiếp thu chỉnh lý đến nay đảm bảo chất lượng tương đối tốt. Tuy nhiên không vì thể mà chủ quan mà cần tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng của dự thảo Luật. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần tiếp tục xin ý kiến đối với dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách.