Vừa qua, hàng trăm doanh nghiệp sản xuất tôm giống đứng ngồi không yên trước quyết định tăng thuế nhập khẩu trứng Artemia (một loại thức ăn nuôi tôm giống) từ 0% lên 5%. Trước thực trạng này, nhiều ý kiến cho rằng, Bộ Tài chính ban hành chính sách thuế nhập khẩu trứng Artermia đang “làm khó con tôm”. Về vấn đề này, Bộ Tài chính đã lên tiếng đính chính.
Bộ Tài chính cho biếttham gia quá trình hội nhập quốc tế, Việt Nam đã ký kết là thành viên của Tổ chức Hải quan thế giới và Tổ chức Hải quan ASEAN, đồng thời đã ký kết Công ước HS (mã số hàng hóa quy định tại Danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam, Biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi Việt Nam và việc phân loại hàng hóa của hải quan Việt Nam được tuân thủ hoàn toàn theo Công ước quốc tế về mô tả và mã hóa hàng hóa).
Do đó, việc phân loại hàng hóa không chỉ được thực hiện thống nhất trong các đơn vị hải quan cả nước mà còn thống nhất với các quốc gia trên thế giới, đảm bảo mỗi mặt hàng chỉ có một mã số.
Căn cứ quy định của pháp luật hiện hành, mặt hàng trứng Artemia còn sống, dùng làm thức ăn cho tôm được phân loại vào nhóm 05.11, mã số 0511.99.90, thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi là 5%. Các quốc gia trên thế giới cũng phân loại thống nhất mặt hàng này vào nhóm 0511.
Trên thực tế, đa số các doanh nghiệp nhập khẩu mặt hàng này đã phân loại đúng theo mã số 0511.99.90. Theo số liệu báo cáo của Cục Hải quan các tỉnh thành thì từ năm 2009-2015, có khoảng hơn 30 doanh nghiệp nhập khẩu mặt hàng trứng Artemia, trong đó, khoảng hơn 20 doanh nghiệp nhập khẩu với kim ngạch chiếm 84% tổng số kim ngạch nhập khẩu mặt hàng này khai báo mã số 0511.91.00 (thuế suất 5%); chưa đến 10 doanh nghiệp nhập khẩu với lượng kim ngạch chiếm 15% tổng số kim ngạch nhập khẩu mặt hàng này khai báo vào nhóm 23.09 (thuế suất 0%).
Như vậy, việc cơ quan hải quan truy thu các doanh nghiệp khai báo mã số chưa đúng là đúng quy định của pháp luật và đảm bảo công bằng đối với các doanh nghiệp đã nhập khẩu mặt hàng này.
Về điều chỉnh giảm mức thuế suất thuế nhập khẩu trứng Artemia từ 5% xuống 3%, Bộ Tài chính lý giải, theo quy định tại Biểu khung thuế suất do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành thì mặt hàng trứng Artemia có mức cao nhất là 5%, mức cam kết trần WTO là 5%. Sau khi nhận được kiến nghị của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc điều chỉnh thuế suất với mặt hàng này, Bộ Tài chính đã dự thảo văn bản và gửi xin ý kiến Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UBND các tỉnhthành,Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp hội Thủy sản Việt Nam (VASEP) theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Theo ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì việc điều chỉnh thuế nhập khẩu mặt hàng này phải đảm bảo tính khả thi và phù hợp với Nghị quyết số 99/2015/QH13 của Quốc hội về dự toán ngân sách nhà nước năm 2016 là không ban hành chính sách làm giảm thu ngân sách nhà nước và mặt hàng này là mặt hàng trong nước đã sản xuất được... Qua số liệu của Tổng cục Thủy sản thì nhu cầu trong nước đối với mặt hàng này khoảng trên 200 tấn, sản xuất trong nước đáp ứng 20% nhu cầu, còn lại phải nhập khẩu.
Do vậy, trên cơ sở ý kiến tham gia của các bộngành, hiệp hội, Bộ Tài chính thấy cần có mức thuế hợp lý để vừa khuyến khích bảo hộ hợp lý sản xuất trong nước, vừa khuyến khích mặt hàng tôm giống phát triển nên đã ban hành Thông tư số 98/2016/TT-BTC ngày 29.6.2016 điều chỉnh giảm mức thuế nhập khẩu trứng Artemia từ 5% xuống 3%.
Artemia là loại thức ăn chất lượng cao ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng con giống. Trong khi đó, Artemia ở Việt Nam sản xuất chưa nhiều và chất lượng thấp, các doanh nghiệp buộc phải nhập khẩu từ nước ngoài như Mỹ, Trung Quốc, Asean... với giá từ 2-3 triệu đồng/kg.
Theo số liệu thống kê, kim ngạch nhập khẩu Artemia của Việt Nam trong năm 2015 hơn 30 triệu USD chủ yếu từ ASEAN(17,9 triệu USD), Mỹ (12,3 triệu USD).
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, các doanh nghiệp sản xuất tôm giống là đối tượng được khuyến khích và hỗ trợ phát triển thông qua nhiều chính sách, trong đó có chính sách giảm thuế nhập khẩu đối với con giống và thức ăn nuôi thủy sản. Vì vậy, việc áp dụng thuế nhập khẩu 5% đối với mặt hàng Artemia sẽ không đem lại nguồn thu lớn cho ngân sách, mà sẽ gây tác động xấu đến chất lượng tôm giống do các doanh nghiệp có thể chuyển sang sử dụng thức ăn nhân tạo để tiết kiệm chi phí, gây ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành tôm.