Chính sách ngoại giao với Nga và 4 nước Đông Nam Á giúp Trung Quốc đẩy lùi sức ép từ Mỹ

Hôm 2.4, Ngoại trưởng Trung Quốc - Vương Nghị lần lượt tiếp người đồng cấp Indonesia - Retno Marsudi và Ngoại trưởng Philippines - Teodoro Locsin, sau cuộc gặp liên tiếp với Ngoại trưởng Vivian Balakrishnan của Singapore hôm 31.3 và người đồng cấp Malaysia - Hishammuddin Hussein ngày 1.4.

Tuần này, ông Vương Nghị tuyên bố Trung Quốc ủng hộ hội nghị thượng đỉnh đặc biệt của các nhà lãnh đạo ASEAN về Myanmar - ý tưởng được Indonesia, Malaysia và Singapore thúc đẩy.

"Trung Quốc kiên quyết ủng hộ các nỗ lực do ASEAN dẫn đầu nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình và ủng hộ việc tổ chức kịp thời một cuộc họp các nhà lãnh đạo đặc biệt để làm hòa giải ở Myanmar", đài truyền hình nhà nước Trung Quốc - CCTV đưa tin hôm 1.4.

Tuyên bố của ông Vương Nghị được đưa ra trong cùng cuộc gặp Ngoại trưởng Malaysia - Hishammuddin Hussein ở tỉnh Phúc Kiến, phía nam Trung Quốc.

Trong cuộc họp báo, Hishammuddin Hussein cho biết Chính phủ Malaysia tin rằng "Trung Quốc có thể cùng với ASEAN đóng một vai trò quan trọng và mang tính xây dựng để khôi phục nền dân chủ ở Myanmar”.

Vào trước chuyến thăm của mình, ông Hishammuddin Hussein đã nói chuyện qua điện thoại với Ngoại trưởng Mỹ - Antony Blinken, cuộc gọi mà ông mô tả là "tuyệt vời".

Hishammuddin Hussein tỏ ra rất nhiệt tình về mối quan hệ của Malaysia với Trung Quốc khi nói với ông Vương Nghị rằng: “Anh sẽ luôn là anh cả của tôi. Chúng ta là anh em”. Ngoại trưởng Vương Nghị cũng đồng tình về điều này.

Malaysia và Trung Quốc đã thành lập Ủy ban Cấp cao về Hợp tác sau COVID-19, mà ông Hishammuddin giải thích là “sẽ cung cấp hướng dẫn chính sách cho tất cả các khía cạnh" của mối quan hệ. Điều này bao gồm thương mại và đầu tư, an ninh lương thực, khoa học và công nghệ, sắp xếp việc đi lại và các dự án trong khuôn khổ Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường.

Về mặt thương mại, Trung Quốc đồng ý cho phép nhập khẩu dầu cọ đỏ Malaysia, loại dầu không đáp ứng được các tiêu chuẩn đặc điểm kỹ thuật về màu sắc của Trung Quốc. Đây được coi là chiến thắng cho Malaysia, quốc gia có nền kinh tế đang gặp khó khăn và chủ yếu dựa vào hàng hóa.

Trong khi đó, Trung Quốc đã có chỗ đứng vững chắc hơn trên thị trường dược phẩm của Malaysia, với kế hoạch sản xuất vắc xin COVID-19 tại quốc gia Đông Nam Á này, theo tuyên bố trong cuộc họp của Đại sứ quán Trung Quốc tại Malaysia. Điều này sẽ đưa Malaysia trở thành cơ sở sản xuất vắc xin thứ hai của Trung Quốc ở ASEAN (sau Indonesia).

Tuần trước, Trung Quốc ký thỏa thuận để sản xuất hàng triệu liều vắc xin Sinopharm tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).

Các thỏa thuận cho thấy sự chấp nhận ngày càng tăng với vắc xin COVID-19 của Trung Quốc, vốn vẫn chưa thâm nhập vào các nước phát triển như Mỹ và Úc.

Trung Quốc và Malaysia cũng đồng ý về nguyên tắc công nhận lẫn nhau về "hộ chiếu vắc xin", được hình dung là giấy chứng nhận sức khỏe kỹ thuật số sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại.

Cuộc gặp của ông Vương Nhị với Hishammuddin Hussein là một phần trong chiến dịch ngoại giao của Trung Quốc kể từ màn khẩu chiến nảy lửa với Ngoại trưởng Blinken ở bang Alaska hôm 18.3.

Ông Vương Nghị đã tiếp Bộ trưởng Ngoại giao Nga - Sergey Lavrov vào ngày 23.3 trước khi bay đi công du 6 nước Trung Đông vào tuần trước, trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc - Tướng Ngụy Phụng Hòa thăm 4 quốc gia Đông Âu.

Hôm 31.3, ông Vương Nghị đã "trao đổi quan điểm về sự phát triển khu vực và quốc tế" với Ngoại trưởng Singapore - Vivian Balakrishnan.

Trong bài xã luận hôm 1.4, Thời báo Hoàn cầu, ấn phẩm phụ của Nhân dân Nhật báo (cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc) nói rằng Trung Quốc đang vượt qua những nỗ lực của Mỹ trong việc "bao vây" họ.

"Điều duy nhất mà chúng tôi có thể nói là thực sự rất dễ dàng để phá vỡ cái gọi là vòng vây của Mỹ, hay nói cách khác, xây dựng các vòng vây quanh Trung Quốc là một đề xuất sai lầm được đưa ra bởi những người quá đề cao bản thân họ", Thời báo Hoàn cầu viết.

Chính quyền Tổng thống Joe Biden đang tích cực thắt chặt mối quan hệ với các đồng minh ở châu Âu và châu Á, đồng thời đưa Trung Quốc vào nhiệm vụ giải quyết các cáo buộc vi phạm nhân quyền liên quan đến người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số khác.

Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Úc đã thực hiện Đối thoại An ninh Tứ giác (hay Quad), một trọng tâm hợp tác để chống lại tham vọng hàng hải của Trung Quốc. Thế nhưng, chính phủ của Chủ tịch Tập Cận Bình háo hức chứng tỏ Trung Quốc còn lâu mới bị cô lập.

Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia - Retno Marsudi đã tweet vào hôm 2.4 rằng bà đã có cuộc hội đàm thẳng thắn và rất hiệu quả với ông Vương Nghị "về các phát triển địa chính trị trong khu vực (Myanmar và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương), cũng như hợp tác vắc xin".

Phái đoàn của bà bao gồm Bộ trưởng Thương mại Muhammad Lutfi và Bộ trưởng Doanh nghiệp Nhà nước Erick Thohir, phản ánh vai trò tiềm năng của Trung Quốc trong động lực phục hồi kinh tế Indonesia.

Trong cuộc họp báo trực tuyến, bà Retno Marsudi cho biết các cuộc thảo luận đã định vị Indonesia là một "trung tâm vắc xin" ở Đông Nam Á. “Ý tưởng này vẫn đang ở giai đoạn đầu, nhưng những gì chúng tôi đang đề xuất bao gồm hợp tác để tăng cường nghiên cứu phát triển vắc xin, phát triển ngành công nghiệp nguyên liệu và tăng năng lực sản xuất vắc xin quốc gia”, bà nói.

Về phần mình, ông Muhammad Lutfi tiết lộ rằng hai nước đã đặt mục tiêu mới là tăng gấp 3 lần kim ngạch thương mại song phương lên 100 tỉ USD trong 3 năm tới. Ông Erick Thohir cũng xác nhận rằng tập đoàn Trung Quốc là Contemporary Amperex Technology (CATL) sẽ đầu tư 5 tỉ USD vào một liên doanh pin của Indonesia nhằm cung cấp năng lượng cho ô tô điện.

Cuộc gặp của Ngoại trưởng Philippines - Teodoro Locsin với ông Vương Nghị bị lu mờ bởi sự xâm nhập gần đây của các tàu Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp ở Biển Đông. Tuy nhiên hôm 1.4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc - Hoa Xuân Oánh đã hạ thấp tranh chấp, nói rằng việc tàu cá Trung Quốc trú ẩn tại một rạn san hô trong khu vực là "hoàn toàn bình thường”.

Bà Hoa Xuân Oánh cũng đưa hoạt động ngoại giao tới Philippines trong bối cảnh quan hệ căng thẳng với các cường quốc giấu tên. Bà nói: “Một số lực lượng không bao giờ bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào trong nỗ lực hòng chia cắt Trung Quốc và Philippines. Chúng tôi chắc chắn rằng Philippines có thể nói ra sự thật từ sự ngụy biện và sẽ không sa vào các mánh khóe của họ".

Giống cuộc gặp Ngoại trưởng Nga - Sergey Lavrov tại Quý Châu, miền nam Trung Quốc, các cuộc hội đàm của ông Vương Nghị với các bộ trưởng ngoại giao ASEAN ở Phúc Kiến đều được tiến hành cách xa Thủ đô Bắc Kinh, khi chính phủ tìm cách thể hiện muốn phát triển kinh tế của các tỉnh nông thôn.

Điều tương tự cũng sẽ đúng với cuộc gặp khác vào ngày 3.4, khi Ngoại trưởng Trung Quốc tiếp người đồng cấp Hàn Quốc Chung Eui-yong tại thành phố Hạ Môn, tỉnh Phúc Kiến.

Trung Quốc và Nga hôm 23.3 cáo buộc Mỹ tạo ra một liên minh giống như Chiến tranh Lạnh. Cả hai nước chống lại các lệnh trừng phạt của phương Tây gắn liền với nhân quyền, coi đó là can thiệp chính trị vào công việc nội bộ của họ.

Trong buổi họp báo sau cuộc họp song phương ở Quảng Tây, miền nam Trung Quốc, Ngoại trưởng Nga - Sergey Lavrov cho biết cả Moscow và Bắc Kinh đều coi chính sách đối ngoại đa phương của Tổng thống Joe Biden là phương hại đến trật tự thế giới hiện có.

Ông Sergey Lavrov nói: “Chúng tôi ghi nhận bản chất ý định phá hoại của Mỹ nhằm làm suy yếu cấu trúc luật pháp quốc tế, lấy Liên Hợp Quốc làm trung tâm dựa trên các liên minh quân sự-chính trị trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh và tạo ra các liên minh khép kín mới theo cùng một mạch máu”.

Ngoại trưởng Vương Nghị mời ông Sergey Lavrov đến Trung Quốc sau cuộc họp nảy lửa với các quan chức hàng đầu Mỹ ở Alaska vào tuần trước. Động thái này cũng diễn ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ - Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Lloyd Austin gặp gỡ những người đồng cấp ở Nhật Bản và Hàn Quốc (cả hai đều là đồng minh của Mỹ) cùng các đối tác châu Âu tại Brussels.

Trong một tuyên bố chung, Trung Quốc và Nga bảo vệ quyền lựa chọn con đường phát triển của riêng mình.

"Tất cả các quốc gia cần kiên quyết duy trì hệ thống quốc tế với Liên Hợp Quốc là cốt lõi của nó và một trật tự quốc tế dựa trên luật pháp quốc tế", trích thông báo viết bằng tiếng Trung.

Tuyên bố được đưa ra sau khi Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Anh và Canada hôm 23.3 áp đặt các biện pháp trừng phạt với các quan chức Trung Quốc vì cáo buộc vi phạm nhân quyền với người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ở Tân Cương. Đây là lệnh trừng phạt đầu tiên do phương Tây dẫn đầu nhằm vào Trung Quốc dưới thời chính quyền Biden.

Trung Quốc đã trả đũa bằng cách trừng phạt 10 cá nhân và 4 tổ chức trong EU.