Chậm được hoàn thuế, doanh nghiệp ngành gỗ lo bị phá sản

Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban 4) cho biết các hiệp hội, DN phản ánh một số khó khăn, vướng mắc liên quan tới chính sách thuế hoặc quá trình thực thi chính sách thuế.

Chậm hoàn thuế, doanh nghiệp lo sẽ phá sản

Về quy định hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với ngành gỗ, các DN cho biết hoàn thuế GTGT sẽ hỗ trợ DN về dòng tiền, đảm bảo tâm lý an tâm cho DN khi thực hiện nghĩa vụ về thuế. Tuy nhiên, quy trình hoàn thuế GTGT hiện kéo rất dài và không có thời hạn cụ thể khiến DN bị động.

“Số tiền chờ hoàn của các DN lên hàng nghìn tỉ đồng, trở thành điểm nghẽn, tạo ra áp lực về dòng tiền đối với DN, đặc biệt trong bối cảnh đơn hàng xuất khẩu sụt giảm, tiếp cận vốn khó khăn và lãi suất cao như hiện nay. Nếu tình trạng này còn kéo dài, nhiều DN sẽ phải tuyên bố phá sản”, DN nêu.

Theo các DN, mục tiêu giám sát nguồn gốc gỗ ở khâu người trồng để đảm bảo gỗ đưa vào phục vụ sản xuất là từ rừng trồng hợp pháp trong nước, ngăn chặn gỗ nhập lậu và gỗ bất hợp pháp là đúng đắn. Tuy nhiên, việc áp dụng quy trình giám sát dàn trải, nhiều khâu trong xét hoàn thuế là không phù hợp với thực tiễn cũng như chưa phản ánh đúng mục tiêu quản lý thuế.

“Cách làm này dẫn tới một thực trạng rất nóng vừa qua, là sau khi cơ quan chức năng phát hiện sai phạm ở khâu rừng trồng và mua bán gỗ nguyên liệu tại một địa phương phía bắc, tất cả các doanh nghiệp nhóm “mua” nguyên liệu chế biến gỗ đã thông báo đồng loạt dừng nhập nguyên liệu “gỗ đầu vào cho sản xuất” ở các tỉnh phía bắc. Điều này ảnh hưởng tức thì đến chuỗi cung ứng và sản xuất, kinh doanh cũng như đời sống của người lao động và hàng trăm hộ gia đình trồng rừng”, văn bản nêu.

Ngoài ra, các DN cũng cho rằng việc không nhất quán trong quan điểm, quy định, cách làm về truy xuất nguồn gốc gỗ giữa các cơ quan quản lý (Bộ NN-PTNT, Bộ Tài chính) đang gây khó cho quá trình thực thi của cán bộ công chức và sự tuân thủ của DN.

Các DN đề nghị Bộ Tài chính cần có quy định để phân loại DN trong quá trình thực hiện thủ tục hoàn thuế GTGT.

Theo đó, đối với các DN hoạt động lâu năm, có uy tín trong kinh doanh, thì cho phép DN hoàn thuế trước, kiểm tra sau (hậu kiểm) để không bị gián đoạn sản xuất. Dựa trên kết quả kiểm tra sau, xử phạt nghiêm các DN vi phạm để phân biệt và không làm ảnh hưởng đến các DN chấp hành tốt pháp luật.

Đối với DN mới thành lập, DN sản xuất các mặt hàng có tính rủi ro cao, thì thực hiện kiểm tra, xác minh trước, sau đó mới tiến hành hoàn thuế.

Ngoài ra, các cơ quan chức năng phối hợp đánh giá lại khâu nguy cơ cao về gian lận thuế trong chuỗi để giám sát tập trung; xem xét làm rõ trách nhiệm của từng DN, hộ kinh doanh trong chuỗi và hình thức xử phạt với các DN, hộ kinh doanh trực tiếp vi phạm thay vì dồn chế tài vào DN ở khâu sản xuất cuối cùng.

Khó khăn trong chứng minh xuất xứ và hoàn thuế

Về quy định đánh thuế GTGT ngành giấy, theo Hiệp hội Giấy và bột giấy Việt Nam, DN trong nước rất mong muốn đẩy mạnh hoạt động tái chế giấy đã qua sử dụng, hướng đến sản xuất tuần hoàn. Tuy nhiên, khi thu mua giấy và phế liệu từ những kênh thu gom trong nước thì hầu hết không có hóa đơn, do đó không đảm bảo chứng minh nguồn gốc.

“Điều này tạo ra khó khăn cho DN trong chứng minh xuất xứ và hoàn thuế GTGT 10%. Sau khi có kiến nghị của ngành giấy, Tổng cục Thuế cho phép làm các bảng kê nhưng tối đa không quá 100 triệu đồng. Đây là số tiền quá nhỏ so với nhu cầu thu mua tập trung của nhiều DN nên DN vẫn tiếp tục gặp khó khăn và tốn nhiều công sức làm chứng từ, bảng kê để đáp ứng các quy định hiện hành của pháp luật”, DN nêu.

Các DN cũng như Hiệp hội Giấy và bột giấy kiến nghị cho phép DN được đóng thay thuế GTGT cho các đầu mối thu mua phế liệu, sau đó tiến hành hoàn thuế GTGT sau để giải quyết các vướng mắc về chứng minh nguồn gốc, xuất xứ, tạo thuận lợi cho việc thu mua, tái chế phế liệu, hướng đến sản xuất tuần hoàn theo đúng xu hướng hiện nay.

Bất cập xác định mức thuế với mặt hàng phân bón

Về việc xác định mức thuế GTGT đối với mặt hàng phân bón, Hiệp hội Phân bón Việt Nam phản ánh bất cập liên quan đến xác định mức đánh thuế với mặt hàng phân bón.

Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế có hiệu lực ngày 1.1.2015, tại khoản 1 điều 3 đã bổ sung khoản 3a vào sau khoản 3 điều 5 Luật Thuế GTGT số 13/2008/QH12 về các đối tượng không chịu thuế như sau: “3a. Phân bón; máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp; tàu đánh bắt xa bờ; thức ăn gia súc, gia cầm và thức ăn cho vật nuôi khác”. Quy định này hướng đến hỗ trợ người dân thông qua việc giảm chi phí nguyên liệu đầu vào.

Tuy nhiên, trong thực tế, ở góc độ DN, việc phân bón là hàng hóa không chịu thuế GTGT khiến nguyên liệu đầu vào cho sản xuất không được khấu trừ. Các DN sản xuất phân bón trong nước sẽ buộc phải tính toàn bộ chi phí phát sinh về thuế GTGT vào chi phí sản xuất, khiến giá thành tăng lên, qua đó làm giảm sức cạnh tranh của phân bón sản xuất trong nước so với phân bón nhập khẩu.

Điều này còn khiến các dự án đầu tư cho sản xuất phân bón không được hoàn thuế GTGT cho trang thiết bị công nghệ cấu thành tài sản cố định của dự án khiến suất đầu tư dự án cao, làm giảm động lực của DN đối với việc nghiên cứu phát triển các sản phẩm có chất lượng tốt, tính năng đặc thù dựa trên việc sử dụng công nghệ cao, thân thiện môi trường.

Hiệp hội Phân bón kiến nghị: Xem xét sửa đổi luật số 71/2014/QH13 để áp thuế GTGT đối với phân bón (chẳng hạn ở mức 5%) nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN sản xuất phân bón trong nước.