Căng thẳng leo thang sau khi Đại sứ Myanmar ở LHQ kêu gọi chống quân đội

Bạo lực xảy ra sau khi Đại sứ Myanmar kêu gọi Liên Hợp Quốc sử dụng "bất kỳ phương tiện cần thiết nào" để ngăn chặn cuộc đảo chính ngày 1.2.

Cụ thể hơn, Đại sứ Kyaw Moe Tun - đại diện cho chính quyền dân sự Myanmar bị lật đổ - kêu gọi Liên Hợp Quốc áp dụng mọi biện pháp cần thiết để chống lại quân đội nước này.

Myanmar đã rơi vào tình trạng hỗn loạn kể từ khi quân đội nắm chính quyền và bắt giữ nhà lãnh đạo được bầu là Aung San Suu Kyi cùng phần lớn lãnh đạo đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của bà, với cáo buộc gian lận trong cuộc bầu cử vào tháng 11.2020 mà NLD đã chiến thắng.

Sự không chắc chắn đã tăng lên về việc giam giữ Suu Kyi khi trang web Myanmar Now hôm 26.2 dẫn lời các quan chức của NLD cho biết trong tuần này bà đã được chuyển từ nơi quản thúc đến một địa điểm không được tiết lộ.

Cuộc đảo chính đã khiến hàng trăm ngàn người xuống đường biểu tình và bị các nước phương Tây lên án, với một số biện pháp trừng phạt hạn chế.

Cảnh sát Myanmar đã có mặt tại các thành phố và thị trấn từ đầu ngày 27.2 trong nỗ lực kiên quyết nhất của họ để dập tắt các cuộc biểu tình.

Các nhân chứng cho biết tại thành phố Yangon lớn nhất Myanmar, cảnh sát đã bắt giữ những người dân khi họ tụ tập tại các địa điểm biểu tình thường thấy. Một số nhà báo đã bị giam giữ.

Các cuộc đối đầu leo thang khi có nhiều người đến biểu tình bất chấp hoạt động của cảnh sát.

Ba hãng truyền thông Myanmar thông báo một phụ nữ đã bị bắn chết tại trung tâm thị trấn Monwya. Hoàn cảnh của vụ nổ súng không được làm rõ và cảnh sát Myanmar chưa đưa ra bình luận.

Trước đó, một người biểu tình trong thị trấn Monwya cho biết cảnh sát đã phun vòi rồng khi bao vây đám đông.

“Họ đã sử dụng vòi rồng chống lại những người biểu tình ôn hòa - họ không nên đối xử với mọi người như vậy”, Aye Aye Tint nói với Reuters.

Một đám đông lớn người biểu tình sau đó đã tràn qua các đường phố trong thị trấn hô hào, thách thức cảnh sát. Một người biểu tình nói với Reuters rằng đám đông đang yêu cầu thả những người bị cảnh sát giam giữ.

Lãnh đạo quân đội Myanmar - Tướng Min Aung Hlaing cho biết các nhà chức trách đã sử dụng vũ lực tối thiểu. Tuy nhiên, ít nhất ba người biểu tình đã chết trong những ngày hỗn loạn cho đến nay. Quân đội nói rằng một cảnh sát đã bị giết trong vụ bạo lực trước đó.

Các nhân chứng cho biết tại Yangon, đám đông đổ ra đường hô hào và ca hát, sau đó tản ra các con phố nhỏ và chui vào các tòa nhà khi cảnh sát tiến lên, bắn hơi cay, gài lựu đạn gây choáng và bắn chỉ thiên.

Một số người biểu tình đã dựng rào chắn trên khắp các đường phố. Các đám đông cuối cùng thưa dần nhưng cảnh sát ở Yangon vẫn truy đuổi các nhóm và bắn chỉ thiên vào cuối buổi chiều. Nhiều người đã bị giam giữ và một số bị đánh đập suốt cả ngày.

Các cảnh tương tự cũng diễn ra ở thành phố Mandalay lớn thứ hai Myanmar và các thị trấn khác từ bắc chí nam. Trong số những người bị giam giữ ở Mandalay có Win Mya Mya, một trong hai thành viên Hồi giáo NLD ở Quốc hội, truyền thông cho biết.

“Choáng vì hành động can đảm của Đại sứ Myanmar ở Liên Hợp Quốc”

Tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Đại sứ Myanmar - Kyaw Moe Tun cho biết đang phát biểu thay mặt chính phủ của bà Suu Kyi, kêu gọi “bất kỳ biện pháp nào cần thiết để hành động chống lại quân đội Myanmar và cung cấp sự an toàn và an ninh cho người dân”.

“Chúng ta cần có những hành động mạnh mẽ hơn nữa từ cộng đồng quốc tế để chấm dứt ngay lập tức cuộc đảo chính quân sự, ngăn chặn đàn áp người dân vô tội, trả lại quyền lực cho người dân và khôi phục nền dân chủ”, Đại sứ Kyaw Moe Tun phát biểu trước 193 thành viên Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.

Phát biểu chống lại lực lượng đang cầm quyền là chuyện rất hiếm, ông Kyaw Moe Tun còn ra dấu 3 ngón tay (sử dụng bởi phong trào biểu tình phản đối đảo chính) khi nói những lời cuối cùng của mình bằng tiếng Myanmar và tuyên bố: "Chính nghĩa của chúng tôi sẽ thắng thế".

Reuters đã không thể liên lạc ngay với quân đội để đưa ra bình luận.

Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc - Tom Andrews cho biết ông đã bị choáng ngợp khi chứng kiến ​​“hành động can đảm” của đại sứ Kyaw Moe Tun.

Tom Andrews viết trên Twitter: “Đã đến lúc thế giới nên trả lời lời kêu gọi can đảm đó bằng hành động”.

Cũng vì phát biểu trên, chính quyền quân đội Myanmar đã sa thải Đại sứ Kyaw Moe Tun.

"Ông ấy đã phản bội đất nước, phát biểu cho một tổ chức không chính thức và không đại diện cho đất nước, đồng thời lạm dụng quyền lực và trách nhiệm của một đại sứ", đài truyền hình quốc gia Myanmar - MRTV cho biết trong thông cáo sa thải Đại sứ Kyaw Moe Tun hôm nay.

Đặc phái viên của Trung Quốc không chỉ trích cuộc đảo chính và nói rằng tình hình là chuyện nội bộ của Myanmar, cho biết thêm rằng Trung Quốc ủng hộ nỗ lực ngoại giao của các nước Đông Nam Á để tìm ra giải pháp.

Trong một tin xấu hơn với các tướng lĩnh Myanmar vốn có truyền thống từ chối áp lực ngoại giao, công ty khai thác dầu khí Woodside Petroleum (Úc) nói đang cắt giảm sự hiện diện của mình ở nước này do lo ngại về vi phạm nhân quyền và bạo lực.

Công ty cho biết: “Woodside ủng hộ người dân Myanmar”.

Là người từng đoạt giải Nobel Hòa bình, Suu Kyi (75 tuổi) đã trải qua gần 15 năm bị quản thúc trong thời gian cầm quyền trong quân đội. Bà phải đối mặt với cáo buộc nhập khẩu bất hợp pháp 6 bộ đàm và vi phạm Luật Quản lý Thiên tai do vi phạm các giao thức coronavirus.

Một luật sư của Suu Kyi, Khin Maung Zaw nói với Reuters rằng ông đã nghe nói bà đã được chuyển khỏi nhà của mình ở Thủ đô Naypyitaw nhưng không thể xác nhận điều đó. Các nhà chức trách Myanmar đã không trả lời về chuyện này.

Khin Maung Zaw cho biết không được tiếp cận với Suu Kyi trước phiên điều trần tiếp theo của bà vào ngày 1.3. Ông lo ngại về khả năng tiếp cận công lý và luật sư của bà.