Gửi bình luận
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng cách tăng trưởng dựa vào việc gia tăng vốn đầu tư, thâm dụng lao động chi phí thấp và khai thác tài nguyên… của Việt Nam nhiều năm qua đã không còn phù hợp trong điều kiện hiện nay.
Sáng 13.12, Diễn đàn Phát triển Việt Nam (VDF) đã khai mạc với chủ đề “Tăng năng suất, đòn bẩy của tăng trưởng bền vững”.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, năm 2017 kinh tế Việt Nam gặt hái nhiều thành công, trong đó, thành công lớn nhất là sau 1 năm cả 13 mục tiêu phát triển kinh tế xã hội được quốc hội giao dự kiến đạt và gần đạt. Nền kinh tế phát triển tốt, tăng trưởng GDP ước đạt khoảng 6,7%.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Dũng, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong nhiều năm qua chủ yếu dựa vào việc gia tăng vốn đầu tư, thâm dụng lao động chi phí thấp và khai thác tài nguyên. Cách thức tăng trưởng đó đã không còn phù hợp trong điều kiện hiện nay, khi tình hình thế giới và cả trong nước đã có nhiều thay đổi, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư có thể mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều thách thức cho kinh tế Việt Nam.
"Trong bối cảnh đó, mô hình cũ không thể giúp chúng ta gia tăng tốc độ tăng trưởng một cách nhanh chóng và bền vững. Để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và thu hẹp khoảng cách phát triển với các nước, tăng năng suất chính là chìa khóa đưa đến tăng trưởng bền vững. Đây là một trong những vấn đề cốt lõi với nền kinh tế Việt Nam hiện nay". - Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nói.
Theo Bộ trưởng, tăng năng suất lao động đang ngày càng đóng vai trò quyết định đối với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Minh chứng là yếu tố này đã đóng góp khoảng 89% tăng trưởng GDP năm 2017, cao hơn khá nhiều so với mức 66,3% giai đoạn 1990-2000 và 61,9% giai đoạn 2000-2012. Những con số biết nói đó cho thấy, không tăng nhanh năng suất lao động, Việt Nam không thể nâng cao tốc độ tăng trưởng GDP.
TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương so sánh, dù có mức tăng so với các năm trước nhưng hiện năng suất lao động Việt Nam thấp hơn nhiều so với các nước ASEAN, cụ thể thấp hơn 6 lần so với Malaysia, 15 lần so với Singapore và thấp hơn Thái Lan khoảng 3 lần...
Vị này cho rằng nguyên nhân chính của tình trạng này là do bế tắc trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế khi không có chuyển dịch nguồn lực từ kinh tế nhà nước sang kinh tế tư nhân, từ khu vực phi chính thức sang khu vực kinh tế chính thức; khu vực kinh tế nhà nước hiệu quả thấp nhưng quy mô kinh tế nhà nước không giảm.
Bên cạnh đó, không có sự thúc ép cải cách công nghệ, máy móc và trình độ tay nghề; nền kinh tế vẫn thâm dụng tài nguyên, nhiên liệu và nhân công cao, trong khi chưa coi tiến bộ khoa học là chìa khoá, động lực chính của nền kinh tế…
Viện trưởng CIEM cho rằng hai đầu tàu kinh tế là Hà Nội, TP.HCM có nhân lực trình độ cao, mật độ kinh tế lớn, có quy mô tập trung... song khó bứt phá vì nhiều ràng buộc về cơ sở hạ tầng, chính sách phát triển, nhất là đất đai.
“Từ năm 2018, năng suất lao động phải tăng tối thiểu 6%/năm (cao hơn 1,25% điểm % so với giai đoạn 2011-2017) thì mới đạt mục tiêu tăng trưởng GDP. Đây thực sự là một thách thức lớn”, ông Cung nói.
Ông Ousmane Dione, Giám đốc Ngân hàng Thế giới WB tại Việt Nam, đồng chủ tọa Diễn đàn chỉ ra năng suất lao động là vấn đề rất quan trọng để Việt Nam phát triển bền vững, nâng cao chất lượng tăng trưởng. Thời gian qua, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả trong việc cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh như: chỉ số cạnh tranh, hỗ trợ doanh nghiệp... tăng lên đáng kể.
Tuy nhiên, ông Ousmane Dion cho rằng, tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam mới đạt 4%, so với 7% của Trung Quốc. Với tốc độ như vậy đe dọa sẽ dẫn đến sự tụt hậu, kém hiệu quả trong sử dụng các yếu tố đầu vào.
“Do đó, Việt Nam cần chuyển đổi để vươn lên, cải thiện trong chuỗi giá trị toàn cầu; đồng thời phải nỗ lực liên tục và có tinh thần quyết tâm, tạo sự minh bạch, huy động nguồn lực tổng hợp để cải thiện, nâng cao năng suất lao động”, ông Ousmane Dione bày tỏ.
Ông Ousmane Dione cũng đánh giá, Việt Nam có nhiều dư địa để tăng hiệu suất trong các ngành kinh tế, năng lượng trong công nghiệp, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi nông nghiệp, hệ thống giao thông và logistics kết nối hiệu quả. Việc vươn lên trong nấc thang chuỗi giá trị đóng vai trò quan trọng để cải thiện năng suất, quá trình chuyển đổi nông nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long là minh chứng rõ ràng.
Theo đó, việc chuyển từ mô hình lúa - hoa quả - tôm sang tôm - hoa quả - lúa đóng vai trò quan trọng. Cùng với đó là sự liên kết hiệu quả giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng rất quan trọng giúp Việt Nam nâng cao năng suất, vươn lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Cũng theo ông Ousmane Dione, những cải cách nhằm phát triển, tăng cường thể chế thị trường hiệu quả cần được đẩy mạnh để đạt tăng trưởng năng suất. Để đạt được điều này, Chính phủ Việt Nam cần nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm gánh nặng chi phí, đặc biệt là phải đảm bảo phân bổ nguồn lực phù hợp trong đó chú trọng đến nguồn lực đất đai và vốn. Có như vậy mới tăng cường chính sách cạnh tranh và đảm bảo sân chơi bình đẳng cho các đối tác kinh tế.
Hoài Phong
