Bộ GTVT phân chia các gói thầu cao tốc Bắc-Nam theo nguyên tắc nào?

Dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 được chia thành 12 dự án thành phần với tổng chiều dài 723,7 km tuyến chính, gồm các đoạn: Hà Tĩnh-Quảng Trị (260,9 km), Quảng Ngãi-Nha Trang (352,06 km) và Cần Thơ-Cà Mau (110,9 km). Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng hơn 146.985 tỉ đồng.

12 gói thầu đầu tiên thuộc 12 dự án thành phần được khởi công, gồm: Gói thầu 11-XL đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi (35,28 km); Gói thầu 11-XL đoạn Hàm Nghi - Vũng Áng (30 km); Gói thầu XL02 đoạn Vũng Áng - Bùng (23,54 km); Gói thầu XL02 đoạn Bùng - Vạn Ninh (19,27 km); Gói thầu XL02 đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ (32,54 km); Gói thầu XL1 đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn (30 km); Gói thầu 11-XL đoạn Hoài Nhơn - Quy Nhơn (23,5 km); Gói thầu 12-XL đoạn Quy Nhơn - Chí Thạnh (22,1 km); Gói thầu XL02 đoạn Chí Thạnh - Vân Phong (24,05 km); Gói thầu XL02 đoạn Vân Phong - Nha Trang (30,85 km); Dự án đoạn Cần Thơ - Hậu Giang (1 gói thầu), chiều dài 37,65 km và gói thầu XL02 đoạn Hậu Giang - Cà Mau (22,4 km).

Trước đó, căn cứ Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11.1.2022 của Quốc hội và các Nghị quyết, quy định pháp luật liên quan, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu 12 dự án thành phần (25 gói thầu xây lắp và 25 gói thầu tư vấn giám sát) để các chủ đầu tư thực hiện chỉ định thầu theo thẩm quyền. Câu hỏi đặt ra là tại sao 12 dự án thành phần lại có 25 gói thầu?

Bộ GTVT vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc lựa chọn nhà thầu xây lắp, tư vấn giám sát và tổ chức khởi công của dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025.

Nguyên tắc chia gói thầu

Trong báo cáo, Bộ GTVT cho biết đã chỉ đạo các chủ đầu tư đưa ra một số nguyên tắc phân chia gói thầu làm cơ sở triển khai thực hiện đúng với tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ không chia nhỏ gói thầu và phải lựa chọn được nhà thầu xây lắp có năng lực, kinh nghiệm, uy tín; bảo đảm công khai, minh bạch, nghiêm túc, hiệu quả, tuân thủ quy định pháp luật; kiên quyết phòng, chống tiêu cực, lợi ích nhóm, tham nhũng.

Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ, việc phân chia gói thầu xây lắp cần xem xét sự phù hợp về phạm vi, quy mô, tính chất kỹ thuật của công trình; điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn; địa giới hành chính; tính liên tục của các công trình chính (đường, cầu, hầm); phương án điều phối vật liệu đào, đắp; phương án tổ chức thi công; vị trí, số lượng, trữ lượng các mỏ vật liệu xây dựng, bãi đổ thải; đường công vụ nội, ngoại tuyến… để phân chia gói thầu đảm bảo yếu tố kinh tế-kỹ thuật.

Đồng thời, ông Thọ cho biết Bộ GTVT còn căn cứ quy định về điều kiện năng lực của nhà thầu, kết quả khảo sát năng lực, kinh nghiệm nhà thầu của các chủ đầu tư để nghiên cứu xác định quy mô gói thầu hợp lý, đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có đủ điều kiện năng lực, kinh nghiệm tham gia dự án, tuân thủ quy định của pháp luật.

Thực tế là theo kết quả khảo sát, trong 5 năm gần đây chỉ có 1 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị khoảng 3.600 tỉ đồng. Trường hợp mở rộng 10 năm gần đây chỉ có thêm 1 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị khoảng 5.700 tỉ đồng. Các nhà thầu khác đã thực hiện hợp đồng có giá trị nhỏ hơn (5 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị từ 1.600-2.300 tỉ đồng; 7 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị từ 1.000-1.500 tỉ đồng; các nhà thầu còn lại thực hiện hợp đồng có giá trị nhỏ hơn 1.000 tỉ đồng).

Dựa nguyên tắc xét năng lực nêu trên, các chủ đầu tư đã trình Bộ GTVT  kế hoạch lựa chọn nhà thầu và đề xuất phân chia 12 dự án thành phần thành 25 gói thầu xây lắp có giá trị từ 3.000-8000 tỉ đồng .

Trong đó, 2 dự án thành phần (đoạn Bãi Vọt-Hàm Nghi, Cần Thơ-Hậu Giang đều không có cầu lớn, hầm và chiều dài dưới 40km) chia thành 1 gói thầu.

7 dự án theo tính chất công trình cầu, hầm, chiều dài tuyến chia thành 2 gói thầu.

Riêng 3 dự án thành phần đoạn Quảng Ngãi-Hoài Nhơn, Quy Nhơn-Chí Thạnh và Hậu Giang-Cà Mau chia thành 3 gói thầu do đây là các dự án có chiều dài tuyến (60-90km), chi phí xây dựng từ 13.000-15.000 tỉ  đồng, có tính chất kỹ thuật phức tạp (gồm 4 công trình hầm, 2 công trình cầu lớn, phạm vi xử lý nền đất yếu lớn).

Tuy nhiên, để đảm bảo sự thống nhất trong quản lý điều hành thì trong hồ sơ yêu cầu và hợp đồng gói thầu xây lắp, Bộ GTVT cho biết đã quy định thành viên đứng đầu liên danh chịu trách nhiệm tổ chức quản lý, điều hành chung, trực tiếp giao dịch, làm việc với chủ đầu tư trong quá trình thực hiện hợp đồng, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu kém trong liên danh khi chất lượng, tiến độ thi công không đảm bảo yêu cầu.

Việc tổ chức chọn thầu

Bộ cũng khẳng định các bước lựa chọn nhà thầu làm đúng các trình tự, thủ tục thực hiện chỉ định thầu theo quy định của pháp luật về đấu thầu bao gồm: chuẩn bị lựa chọn nhà thầu (lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ yêu cầu và xác định nhà thầu được đề nghị chỉ định thầu); tổ chức lựa chọn nhà thầu (phát hành hồ sơ yêu cầu, nhà thầu nộp hồ sơ đề xuất); đánh giá hồ sơ đề xuất và thương thảo về các đề xuất của nhà thầu; trình, thẩm định, phê duyệt và công khai kết quả lựa chọn nhà thầu; hoàn thiện, ký kết hợp đồng.

Để đảm bảo công khai, minh bạch, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư đăng tải công khai thông tin trên các phương tiện truyền thông về tiêu chí lựa chọn nhà thầu xây lắp (yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm) và thông tin cơ bản về gói thầu (phạm vi, quy mô, giá trị dự kiến, các công trình chính, yêu cầu tiến độ thực hiện…) để các nhà thầu tiếp cận thông tin, tự đánh giá khả năng thực hiện để tìm đối tác và thành lập tổ hợp liên danh đăng ký tham gia thực hiện gói thầu.