Áp dụng công nghệ mới để giảm giá thành, thi công nhanh nhà ở xã hội

Doanh nghiệp gặp nhiều rào cản khi làm nhà ở xã hội

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, cả nước đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737ha đất làm nhà ở xã hội. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 37/63 UBND tỉnh gửi văn bản hoặc công bố trên cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia chương trình với tổng số là 90 dự án, tổng số tiền giải ngân theo chương trình 120.000 tỉ đồng là 2.845 tỉ đồng…

Tuy nhiên, việc phát triển nhà ở xã hội vẫn còn một số hạn chế. Hầu hết các địa phương chưa quan tâm, chưa đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội hằng năm và 5 năm của địa phương. Nhiều địa phương chưa lập kế hoạch triển khai đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội, chưa quyết tâm, chủ động trong việc phát triển nhà ở xã hội cũng như thực hiện các nhiệm vụ được giao tại đề án.

Bên cạnh đó, việc thực hiện quy trình, thủ tục hành chính đối với dự án nhà ở xã hội vẫn còn phức tạp, việc giải quyết thủ tục hành chính còn chậm, làm kéo dài thời gian thực hiện dự án.

Tại hội nghị với Thủ tướng mới đây, nhiều doanh nghiệp cho biết sẵn sàng tham gia triển khai nhà ở xã hội, tuy nhiên trong thực tiễn còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là về thủ tục, cơ chế ưu đãi hỗ trợ của địa phương.

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật Sblaw cho rằng chính sách ưu đãi chưa đủ hấp dẫn nhà đầu tư. Các doanh nghiệp bất động sản, dù có quan tâm đến lĩnh vực nhà ở xã hội, vẫn gặp nhiều rào cản về lợi nhuận.

Theo quy định, các dự án nhà ở xã hội phải tuân thủ mức giá trần, khiến lợi nhuận của nhà đầu tư bị khống chế. Trong khi đó, chi phí xây dựng, nguyên vật liệu, và chi phí cơ hội đều tăng cao, khiến họ không mặn mà tham gia. Ngoài ra, các thủ tục ưu đãi về thuế, lãi suất, hoặc cấp phép đầu tư vẫn còn nhiều vướng mắc, chưa tạo được động lực thực sự để thu hút doanh nghiệp.

Ông Hà cũng cho rằng đối tượng hưởng lợi chính của gói tín dụng là người lao động thu nhập thấp. Tuy nhiên, nhóm đối tượng này thường gặp khó khăn trong việc chứng minh khả năng trả nợ hoặc không đủ điều kiện để được vay vốn do các yêu cầu khắt khe. Điều này dẫn đến tình trạng nghịch lý: gói tín dụng dành cho người thu nhập thấp nhưng chính đối tượng mục tiêu lại khó tiếp cận.

Theo đó, để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội, cần triển khai các giải pháp đồng bộ, bao gồm chính sách ưu đãi về tín dụng, đất đai, thủ tục pháp lý, hỗ trợ về thuế và giảm các rào cản hành chính.

Trước hết, Chính phủ nên áp dụng cơ chế ưu đãi về tiền sử dụng đất và tiền thuê đất, như miễn hoặc giảm đáng kể chi phí này cho các dự án nhà ở xã hội. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí đầu tư mà còn tăng tính hấp dẫn cho doanh nghiệp khi tham gia thị trường. Thêm vào đó, cần đảm bảo quỹ đất phát triển nhà ở xã hội thông qua quy hoạch hợp lý, buộc các dự án bất động sản thương mại lớn phải dành một phần quỹ đất cho nhà ở xã hội.

“Cần cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh việc cấp phép qua cơ chế “một cửa” và rút ngắn thời gian phê duyệt, đồng thời xây dựng khung pháp lý minh bạch, rõ ràng để doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận và thực hiện. Doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội nên được hưởng mức thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi và miễn thuế giá trị gia tăng đối với các dịch vụ, hàng hóa liên quan đến dự án”, ông Hà nêu.

Bên cạnh các ưu đãi trực tiếp, theo luật sư Hà, Chính phủ cần đảm bảo tính bền vững của thị trường nhà ở xã hội bằng cách phát triển hệ thống hỗ trợ dài hạn, như xây dựng quỹ phát triển nhà ở xã hội với sự tham gia của cả nhà nước và doanh nghiệp.

Các quỹ này có thể được sử dụng để cho vay ưu đãi hoặc tài trợ trực tiếp cho các dự án nhà ở xã hội; có chính sách khuyến khích hợp tác công tư (PPP), trong đó Chính phủ hỗ trợ một phần vốn đầu tư hoặc cung cấp bảo lãnh tín dụng cho các dự án lớn.

Sử dụng công nghệ mới cho nhà ở xã hội

Các chuyên gia, doanh nghiệp cũng cho rằng để tạo nguồn cung bền vững cũng đòi hỏi phải nâng cao chất lượng nhà ở xã hội, đảm bảo đáp ứng được nhu cầu thực tế về tiện ích, hạ tầng và môi trường sống.

Theo đại diện Becamex, cần sớm xây dựng quỹ nhà ở quốc gia gắn với cơ sở dữ liệu về dân số, thu nhập, từ đó chúng ta có sự chuẩn bị về kế hoạch xây dựng, phát triển, tránh sự bị động. Phải làm sao thủ tục pháp lý đơn giản nhất với cơ chế "một cửa".

“Nếu như chúng ta chuẩn hóa, sử dụng công nghệ mới, thiết kế mẫu, sẽ giúp giảm giá thành, tăng chất lượng sản phẩm, rút ngắn thời gian thi công rất nhiều”, đại diện Becamex nêu, đồng thời đề xuất cần chương trình cho vay ưu đãi với thời gian dài và lãi suất cố định.

Đại diện Viglacera cũng cho biết sẵn sàng phối hợp với các tổ chức để triển khai các biện pháp khoa học công nghệ để sản xuất ra những bộ sản phẩm đưa vào chỉ lắp thôi, sẽ giảm được thời gian hỏng hóc trong quá trình thi công và chất lượng được đảm bảo, đẩy mạnh tốc độ đầu tư xây dựng, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Viglacera có 2 đề xuất: Thứ nhất, về việc giao chủ đầu tư đã được Thủ tướng kết luận, làm theo thiết kế, giá được phê duyệt, khách hàng cũng được phê duyệt nên không cần đấu thầu. Đề nghị giao thẳng cho đơn vị nào đủ năng lực để làm cho nhanh vì thủ tục này tốn rất nhiều thời gian.

Thứ hai, các chủ khu công nghiệp mong muốn thuê các tòa nhà, sau đó lắp đặt nội thất và cho công nhân vào ở miễn phí. Có nghĩa là công nhân Việt Nam sẽ được vào ở các tòa nhà mà chủ khu công nghiệp thuê lại từ các chủ đầu tư nhà ở xã hội. Tuy nhiên, điều này đang vướng quy định, đối tượng chủ khu công nghiệp không được thuê nhà ở xã hội, rất mong sớm được tháo gỡ vấn đề này.

Chủ tịch Tập đoàn Kim Oanh đề xuất để tăng nguồn cung nhà ở xã hội. Bà Oanh cho rằng Việt Nam có thể áp dụng mô hình nhà bê tông lắp ghép. Ưu điểm của mô hình này là thi công nhanh, tiết kiệm chi phí, bền vững 50 năm, phù hợp địa chất yếu…