Vỏ não của con người đã thay đổi ra sao trong quá trình tiến hóa?

Thông cáo báo chí của Skolkovo Tech (Viện khoa học công nghệ Nga) nói rằng mặc dù có sự giống nhau nhiều về giải phẫu bộ não con người và động vật linh trưởng nhưng vì kiến ​​trúc của vỏ các bán cầu não của con người đã trải qua những thay đổi rất quan trọng trong quá trình tiến hóa.

Các nhà khoa học nghiên cứu vỏ các bán cầu não - vùng não phát triển nhất trong quá trình tiến hóa. Mỗi lớp trong số sáu lớp vỏ đều có một vai trò chức năng đặc biệt về xử lý thông tin, phân phối các các tế bào thuộc loại khác nhau và tổ chức của các kết nối giữa chúng, hoạt động khác nhau của các gien.

Nghiên cứu não những con chuột thí nghiệm đã chỉ ra rằng có hơn 5.000 gien khác nhau hoạt động trong các lớp khác nhau của vỏ não. Nhưng cho đến nay, các nhà khoa học chưa hề phân tích một cách có hệ thống hoạt tính các gien của người ở các bộ phận khác nhau trong vỏ các bán cầu não. Và trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã phân tích hoạt tính của các gien ở các lớp khác nhau của vỏ não trước trán của con người, tinh tinh và khỉ Macca.

Kết quả là, họ đã xác định được rằng chỉ con người mới sở hữu 2.320 gien là các chỉ dấu mới của các lớp vỏ đại não, còn ở tinh tinh và khỉ Macca không có các gien đó. Ngoài ra, 367 gien giống nhau ở người và tinh tinh lại hoạt động ở lớp vỏ não khác chứ không phải vỏ não trước trán. Ở tinh tinh, so với khỉ Macca thì những khác biệt đó chỉ được phát hiện ở 133 gien.

Hơn nữa, thời gian tiến hóa tách khỉ Macca và tinh tinh ra khỏi nhau kéo dài hơn nhiều so với quãng thời gian tiến hóa để chia tách tinh tinh với con người và vỏ não trước trán đã thay đổi đáng kể trong quá trình tiến hóa của con người.

Theo các nhà khoa học, các kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin mới về các tính năng của vi kiến ​​trúc và hoạt động của các gien trong các mô não người, cũng như mở cơ hội lớn cho sự phát triển các phương pháp mới điều chỉnh các chức năng nhận thức của con người trong quá trình lão hóa và trong phát triển của bệnh lý não.

Vũ Trung Hương