Tiếp xúc với PV, cụ Phạm Thị Yêm (82 tuổi, ngụ P.1, TP.Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long) vẫn chưa tin vào những gì TAND H.Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long tuyên cách đây hơn 2 tuần. Con trai bà Yêm cho biết bà cụ bị sốc nặng nên đã ngã bệnh phải nhập viện, mất ăn mất ngủ nhiều ngày qua.
Bà Yêm cho biết mảnh đất hương hỏa nhà bà rộng hơn 9.000m2 do tổ tiên để lại ở xã Bình Hòa Phước, H.Long Hồ hơn 100 năm nay không xảy ra tranh chấp với bất cứ ai. Mảnh đất này cũng được nhà nước cấp giấy chứng nhận đầy đủ. Nhưng TAND H.Long Hồ lại bất ngờ tuyên buộc bà phải giao nộp cho một người ngoài họ tộc gần 200m2.
Theo bà Yêm, trước đây nhà hàng xóm kế bên là bà Ba Sứ có chia đất vườn cây ăn trái cho 3 người con. Lần lượt ông Khuyết được hưởng một mảnh giáp đường lộ, ông Nghiệp mảnh đất giữa và ông Thêm mảnh đất cuối vườn. “Ông Khuyết bán cho 2 hộ xây nhà ở giáp mé đường lộ, khúc cuối ông Thêm bán cho bà Ngô Thị Tuyết Lệ xây nhà ở cuối vườn, mảnh đất giữa vườn vẫn còn của ông Nghiệp. Mọi chuyện mua bán, sang nhượng của hàng xóm chẳng liên can gì gia đình tôi”, bà Yêm cho biết.
Hơn chục năm qua, tất cả các hộ mua đất, xây nhà của con bà Ba Sứ đều có lối đi riêng. Tuy nhiên, gần đây con đường này bị sạt lở và những hộ ở phía trước, giáp đường lộ không đồng ý cho bà Lệ đi qua đất mình. Sau khi thỏa thuận với các hộ phía trước bất thành, bà Lệ bỗng quay sang khởi kiện hàng xóm là bà Yêm và đòi giao đất để mở lối đi.
Bà Yêm nhiều lần gửi đơn trình bày lên TAND H.Long Hồ thể hiện sự không đồng ý để bà Lệ mở lối đi, bởi theo bà Yêm, gia đình bà không liên quan gì đến chuyện mua bán đất của hàng xóm. Đồng thời trước đây bà Lệ đã có lối đi và hiện trạng trong phần đất nội bộ các hộ cũng có lối đi.
Ngày 13.7 vừa qua, TAND H.Long Hồ đưa vụ án dân sự ra xét xử sơ thẩm với nội dung bà Ngô Thị Tuyết Lệ kiện yêu cầu bà Phạm Thị Yêm giao gần 200m2 đất, với chiều rộng 1,5 mét và dài hơn 80 mét để bà Lệ mở lối đi. Đổi lại bà Lệ trả cho bà Yêm 50 triệu đồng.
Do tuổi cao sức yếu, không có điều kiện thuê luật sư nên cụ Yêm đã nhờ và ủy quyền cho trợ giúp viên thuộc Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Vĩnh Long tham dự phiên tòa. Tại phiên xét xử, kiểm sát viên Phạm Thành Được nêu quan điểm và đề nghị không chấp nhận đơn khởi kiện của bà Lệ, bởi quá vô lý.
Tuy nhiên, thẩm phán phiên tòa là ông Huỳnh Tấn Phong cho rằng có căn cứ chấp nhận đơn khởi kiện của nguyên đơn. Thẩm phán phiên tòa nhận định rằng bà Lệ trước đây có lối đi riêng nhưng bị sạt lở, trong khi đó các hộ phía trước giáp đường lộ không đồng ý cho bà Lệ đi qua phần đất dù có lối đi nội bộ, nên chấp nhận đơn khởi kiện.
Từ nhận định của thẩm phán, HĐXX quyết định vận dụng điều 95 và điều 171 của Luật Đất đai 2013 tuyên buộc cụ Phạm Thị Yêm giao gần 200m2 đất (ngang 1,5 mét, dài 80 mét) để bà Lệ mở lối đi. Đổi lại bà Lệ trả cho bà Yêm 50 triệu đồng.
Luật sư Lê Minh Thuận (Đoàn Luật sư TP.Cần Thơ) nhận định phần đất của bà Lệ và những người khác ở giáp đường lộ là có nguồn gốc mua bán, giao dịch với hộ gia đình bà Ba Sứ. Do đó phần đất vườn liền kề của bà Phạm Thị Yêm là độc lập, không có tranh chấp và cũng không có liên đới trách nhiệm liên quan gì. Nếu thỏa thuận mở lối đi bất thành, bà Lệ chỉ có thể khởi kiện các hộ là con của bà Ba Sứ và những hộ mua đất ở phía trước giáp lộ chứ không thể khởi kiện hộ kế bên.
“Theo sơ đồ, các hộ mua đất của bà Ba Sứ đã có lối đi nội bộ nên việc giải quyết lối đi cho bà Lệ trong phần này là hợp lý, ít phát sinh thiệt hại về kinh tế. Đại diện Viện KSND bác đơn khởi kiện của bà Lệ là điều hợp lý, vì đây là quyền và lợi ích hợp pháp được nhà nước bảo hộ của bà Yêm. Bên cạnh đó, bà Yêm cũng không có nghĩa vụ liên quan gì với phần đất của gia đình bà Ba Sứ. Việc tòa tuyên án như vậy là sai đối tượng bị đơn, gây thiệt hại cho người dân. Đúng ra phải khởi kiện các hộ ở phía trước giáp đường lộ, vì đây là cá nhân không cho bà Lệ đi qua dù đã có lối đi nội bộ”, luật sư Thuận phân tích.
Thiện Kim