Vì sao Thủ tướng Hungary từ chối giúp đỡ Ukraine và nói lời cay đắng với Tổng thống Zelensky?

Như tin đã đưa, khi phát biểu với các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) trên nền tảng video ngày 25.3, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảm ơn sự ủng hộ của các nước Baltic, Ba Lan, Pháp và Đức, nhưng lưu ý rằng Hungary vẫn đang từ chối tỏ rõ lập trường. Ông Zelensky kêu gọi Budapest “hãy tự quyết định xem bạn đang đứng về phía ai”.

Hungary chọn Hungary

Khi Tổng thống Ukraine tỏ ý muốn Hungary tham gia việc trừng phạt năng lượng với Nga thì Thủ tướng Orban đã từ chối thẳng thừng. Ông nói rằng các yêu cầu của tổng thống Ukraine là “chống lại lợi ích của Hungary”. Ông tuyên bố rằng các lệnh trừng phạt đối với năng lượng của Nga “có nghĩa là nền kinh tế Hungary sẽ tăng trưởng chậm lại và sau đó dừng lại trong tức khắc”

Thực ra, không chỉ Hungary phản đối lệnh cấm xuất khẩu dầu và khí đốt của Nga. Đức, Bulgaria và các nước thành viên EU khác phụ thuộc vào dòng nhiên liệu hóa thạch của Nga cũng phản đối lệnh cấm tức thời đối với xuất khẩu dầu và khí đốt.

Dù Budapest không cản EU tài trợ vũ khí sát thương cho Ukraine nhưng nước này cũng không viện trợ thiết bị đó, cũng như không cho phép trung chuyển vũ khí qua lãnh thổ của mình. Họ lập luận rằng việc gửi vũ khí đến Ukraine sẽ gây nguy hiểm cho người dân ở Transcarpathia, một khu vực ở miền tây Ukraine có đông người Hungary sinh sống.

Phát biểu trước hàng chục nghìn người ủng hộ cách đây 1 tuần, Thủ tướng Orbán cho biết Trung Âu chỉ là “bàn cờ” cho các cường quốc và nếu Hungary không bảo vệ lợi ích của mình, nước này có thể dễ dàng trở thành nạn nhân của cuộc khủng hoảng.

“Nga nhìn vào lợi ích của Nga, trong khi Ukraine nhìn vào lợi ích của Ukraine. Cả Mỹ và Brussels đều không nghĩ với tâm trí của người Hungary và cảm nhận bằng trái tim của người Hungary. Chúng ta phải đấu tranh vì lợi ích của chính mình”, ông Orbán khẳng định quan điểm.

Khi Nga bắt đầu tiến quân vào Ukraine, các quan chức EU tin rằng Orbán có thể thay đổi thái độ trong những tuần cuối cùng của chiến dịch bầu cử Hungary. Vào ngày 3.4, Hungary sẽ tiến hành tổng tuyển cử chọn đảng lãnh đạo mới.

Mặc dù ông Orbán được cho là đang tìm cách tránh những lời chỉ trích về chính sách thân Nga nhưng Orban vẫn thẳng thừng quay lưng với Ukraine, thậm chí dùng lời mỉa mai nhắm vào Tổng thống Ukraine Zelensky. Thủ tướng Orban quyết giữ nguyên thái độ lấy lợi ích của quốc gia và người Hungary làm chương trình vận động tranh cử.

Chuyện chia phe trước cuộc bầu cử

Đối thủ hàng đầu của ông, Péter Márki-Zay, là lãnh đạo Liên minh vì Hungary (Egyptségben Magyarországért) một liên minh của 6 đảng đối lập bao gồm các nhà xã hội chủ nghĩa, các nhà dân chủ xã hội, những người theo chủ nghĩa tự do, và thậm chí cả đảng cực hữu Jobbik trước đây. Marki-Zay cáo buộc Orbán quá dễ dãi với Nga và Trung Quốc.

Trong cuộc vận động tranh cử đầu tuần trước, Marki-Zay tuyên bố: “Chúng ta chỉ có một sự lựa chọn: chúng ta phải chọn châu Âu thay vì phương đông và tự do thay vì chủ nghĩa độc tài”, đồng thời ông còn viết trên mạng xã hội: “Orbán và Putin hay phương Tây và châu Âu - đây là nơi gửi gắm. Một sự lựa chọn giữa mặt tối hay mặt tốt của lịch sử”.

Hiện đảng cầm quyền Fidesz của thủ tướng Orban vẫn dẫn đầu trong các cuộc thăm dò dư luận. Theo một cuộc thăm dò giữa tháng 3 từ Nézopont, 49% cử tri sẽ chọn Fidesz so với 41% cho liên minh phe đối lập.

Tuy nhiên, một cuộc khảo sát được công bố vào ngày 21.3 cho thấy khoảng cách dẫn trước của Fidesz đã thu hẹp chỉ còn 3 điểm với cuộc bỏ phiếu vào đầu tháng 4.

Trước thời điểm nhạy cảm, Orbán kiên định với chương trình coi “Hungary là trên hết” và dùng nó để từ chối giúp Ukraine và bác bỏ chỉ trích của phe đối lập rằng ông có quan điểm thân Moscow.

Đảng cầm quyền bảo vệ quan điểm, đường lối

Ông tuyên bố, chỉ có Fidesz mới có thể giữ cho người Hungary an toàn và tránh khỏi xung đột bên cạnh. Orban tuyên bố: Bỏ phiếu cho đảng của ông là một cuộc bỏ phiếu cho hòa bình vì chính phủ sẽ không gửi vũ khí sát thương đến Ukraine và cáo buộc phe đối lập đứng về phía chiến tranh.

Trong cuộc vận động hồi giữa tháng 3, ông Orban nói: "Phe đối lập đã mất trí. Họ sẽ bước vào một cuộc chiến tàn khốc, kéo dài và đẫm máu và họ muốn gửi quân đội và súng của Hungary đến tiền tuyến. Chúng tôi không thể để điều này xảy ra. Không thể để một người Hungary nào lọt vào giữa đe của Ukraine và búa của Nga”. Thủ lĩnh đối lập Márki-Zay liên tục bị cáo buộc rằng ông “muốn gửi quân đội Hungary đến Ukraine”.

Có thể thấy việc Tổng thống Ukraine Zelensky chất vấn ông Orban trong việc “chọn phe” có thể giúp phe đối lập ở Hungary dùng trong chương trình tranh cử. Điều đó khiến ông Orban tức giận và dành lời cay đắng cho nhà lãnh đạo Kyiv để biện minh cho quan điểm của mình.

Phát biểu trên Đài phát thanh Kossuth, Thủ tướng Orbán nói Tổng thống Zelensky đã tấn công không chỉ ông, mà tất cả những ai không đồng ý với ông ta, không cam kết đủ với “chính nghĩa Ukraine”. Orban khẳng định: “Tôi là một luật sư, sống bằng kiến ​​thức mà tôi thu thập được trong thế giới luật. Và bất cứ ai là một diễn viên đều làm việc với những kiến ​​thức mà mình đã thu thập được với tư cách là một diễn viên”.

“Vì vậy, chỉ có một diễn viên chuyên nghiệp mới có thể nhìn vào ống kính. Bạn có cảm thấy là chính mình khi ngồi trong một sân khấu được dàn dựng không?”