Venezuela: 48 giờ tới sẽ cực kỳ quan trọng

Theo nhà nghiên cứu Michael McCarthy đến từ Đại học American: “Đây là khoảnh khắc đối đầu. Tôi dự đoán mọi chuyện tiến triển rất nhanh cả ở trong nước (Venezuela) lẫn trên trường quốc tế. Chế độ Tổng thống Nicolas Maduro sẽ cố đạt được sự ủng hộ từ Moscow vàBắc Kinh. Hai cường quốc ấy có thể không ủng hộ phong cách hay sự lãnh đạo của Maduro, nhưng họ sẽ có mặt để đối phó với Mỹ”.

Đã có nhiều nước hưởng ứng động thái công nhận ông Guaido, như Canada, Brazil, Costa Rica,… Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EC) Donald Tusk cũng tỏ ý ủng hộ nhà lãnh đạo phe đối lập Venezuela.

Tuy vậy,Mexico lại từ chối làm vậy. Thổ Nhĩ Kỳ thì lên tiếng ủng hộ Tổng thống Maduro.

Trong khi đó, Washington để ngỏ khả năng dùng đến vũ lực nhằm đảm bảo đạt được kết quả mong muốn tại Venezuela. Ông Trump trả lời phóng viên về vấn đề này: “Mọi phương án luôn luôn được cân nhắc đến”.

Bế tắc đầu tiên có thể là trên mặt trận ngoại giao. Tổng thống Maduro tiến hành đáp trả bằng quyết định yêu cầu các nhà ngoại giao Mỹ rời đi trong vòng 72 tiếng đồng hồ do hai nước đã cắt đứt quan hệ.

Ngoại trưởng Mike Pompeo tuyên bố Mỹ không công nhận Tổng thống Maduro, nên xác định ông ta không có quyền trục xuất các nhà ngoại giao.

“Chúng tôi kêu gọi các bên không thực hiện những biện pháp trái với đặc quyền cũng như quyền miễn trừ mà nhân viên ngoại giao được hưởng. Mỹ sẽ hành động thích hợp nhằm buộc bất cứ đối tượng nào gây nguy hiểm cho an toàn của đội ngũ ngoại giao chúng tôi phải chịu trách nhiệm”, Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh.

Đại sứ quán Mỹ tại Caracas vừa ban hành cảnh báo an ninh, yêu cầu nhân viên hạn chế đi đến một số khu vực nhất định và nên giữ con cái trong nhà vào ngày 24.1. Nhà Trắng cho biết họ đang theo dõi chặt chẽ tình hình cũng như phản ứng từ phía Tổng thống Maduro.

Giới phân tích nhận định 48 tiếng đồng hồ tới là khoảng thời gian cực kỳ quan trọng đối với Venezuela lẫn Tổng thống Trump.

Phó chủ tịch Hội đồng châu Mỹ (COA) Eric Farnsworth cho rằng: “Công nhận ông Guaido là bước đi táo bạo buộc Washington phải hành động nhiều hơn nữa. Tôi dự đoán sắp tới sẽ đầy biến động”.

Nhà nghiên cứu McCarthy còn dành sự chú ý đến số phận của Tổng thống Venezuela tự phong Guaido: Liệu ông có bị bắt giam không? Ông dự tính ẩn náu trong cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài tại Caracas hay sang Mỹ nếu tình hình diễn biến không thuận lợi?

Động cơ dẫn đến quyết định công nhận nhà lãnh đạo phe đối lập Venezuela

Theo một số chuyên gia, quyết định can thiệp vào Venezuela của Tổng thống Trump được thúc đẩy bởi những lo ngại về chính trị nội bộ Mỹ. Nhà phân tích Risa Grais-Targow thuộc tổ chức tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group cho biết: “Tôi nghĩ mọi chuyện liên quan đến Florida”.

Florida lâu nay luôn nổi tiếng là tiểu bang mà tỷ lệ ủng hộ đảng Dân chủ lẫn Cộng hòa đều không chênh lệch nhau bao nhiêu (swing state). Nhóm dân số là người lưu vong từ Mỹ Latin trong đó có cả người Venezuela sẽ rất quan trọng trong việc quyết định kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm sau.

Đài CNN dẫn nguồn tin tiết lộ trước khi ra quyết định công nhận ông Guaido, Tổng thống Trump có gặp gỡ nhóm nghị sĩ đại diện bang Florida (hai Thượng nghị sĩ Marco Rubio với Rick Scott, Hạ nghị sĩ Mario Diaz-Balart, Thống đốc Ron DeSantis) để bàn bạc.

Năm 2016, ông Trump vượt qua bà Hillary Clinton tại Florida chỉ với số phiếu chênh lệch 1,2%. Theo nhà nghiên cứu Grais-Targow: “Đây sẽ nơi trọng yếu. Tôi chắc chắn rằng giành chiến thắng tại bang này sắp tới là một phần trong toan tính của Tổng thống Trump”.

Ngoài yếu tố nêu trên, tình trạng các quốc gia Mỹ Latin - khu vực giữ vị trí đặc biệt trong chính sách đối ngoại Mỹ - phải chịu ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng kinh tế lẫn chính trị kéo dài tại Venezuela cũng góp phần khiếnWashington ra quyết định.

Phó chủ tịch Farnsworth cho biết: “Hỗ trợ dân chủ là vấn đề hàng đầu kể từ khi Chiến tranh lạnh kết thúc cho đến nay. Kỳ vọng dân chủ tại Mỹ Latin cao hơn những nơi khác”.

Tổng thống Maduro khó “rớt đài”

Dù Nhà Trắng tỏ thái độ cứng rắn nhưng không có dấu hiệu cho thấy Tổng thống Maduro sẽ sớm bị lật đổ. Thay vào đó, Washington có thể chỉ đơn giản thực hiện gia tăng trừng phạt dần dần.

Grais-Targow đánh giá: “Ủng hộ công khai (ông Guaido) rất quan trọng về mặt chính trị và mang tính biểu tượng. Tuy nhiên để thay đổi chế độ diễn ra thì còn thiếu điều gì đó”. Nhà nghiên cứu nhấn mạnh Tổng thống Maduro còn được bộ máy an ninh cùng thành viên quân đội ủng hộ.

Nhà nghiên cứu McCarthy khẳng định Tổng thống Trump chưa đủ sức khiến nhóm ủng hộ Tổng thống Maduro từ bỏ nhà lãnh đạo của họ.

“Số người này không thấy có lý do để bỏ đi những gì họ có. Diễn biến gần đây chẳng thuyết phục họ tin rằng bản thân họđược giữ vai trò gì trong tương lai sắp tới”, theo nhà nghiên cứu McCarthy.